Çam kese böceği (Thaumetopoea wilkinsoni Tams) zararının kızılçam (Pinus brutia Ten.) büyümesi üzerinde olan etkisinin beş yıllık sonuçları

Çam kese böceği (Thaumetopoea wilkinsoni Tams.) ülkemizde çoğunlukla Akdeniz Bölgesinde ve özellikle kızılçamda, zaman zaman da sedir ve karaçam gibi diğer ibreli ormanlarda larva döneminde ağaçların ibrelerini yiyerek zarar yapmaktadır. Geçici süreliğine de olsa üretim organlarını kaybeden ağaçların büyüme faaliyetleri olumsuz etkilenmektedir. Diğer yandan böcek zararı, ibrelerin bir yıldan daha uzun sürede yenilenmesi nedeniyle ağaçların büyümesi üzerinde sadece cari yılda değil, daha sonraki yıllarda da etkili olabilmektedir. Yine zararın etkisi, böcek zararının sadece bir yıl veya devam eden yıllarda da olup olmamasına göre önemli ölçüde değişebilmektedir. Bu çalışmada çam kese böceğinin kızılçam büyümesi üzerine cari yıldaki ve cari yılı aşan etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, Antalya yöresinde iki farklı deneme alanında 5 yıl boyunca yürütülmüştür. Başlangıçta böcek zararı sonucu % 40 ve üzeri oranda yaprak kaybına uğrayan ağaçlar işaretlenmiş, daha sonraki yıllardaki yaprak kaybı durumları da izlenerek, eklemeli toplam yaprak kaybı ölçülmüştür. Yine yaprak kaybına uğrayan bu ağaçların, kontrol ağaçlarına kıyasla beş yıllık süre içinde toplam çap ve hacim büyümesi kaybı hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda beş yıllık eklemeli toplam yaprak kayıp oranı ile toplam çap ve hacim büyüme kaybı arasında anlamlı ilişki tespit edilmiş olup, bu ilişkiyi yansıtan doğrusal regresyon denklemleri ortaya konmuştur. Ayrıca ağaçlardaki yine beş yıllık toplam kese adedi ile yaprak kayıp oranı arasındaki ilişki incelenmiş, ancak bu ilişkinin iki deneme alanı için de anlamlı olmadığı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kızılçam (Pinus brutia Ten.), çam kese böceği (Thaumetopoea wilkinsoni), ibre kaybı, böcek zararı, büyüme kaybı

Five-year results of the impact of pine processionary moth (Thaumetopoea wilkinsoni Tams) on the growth of Turkish red pine (Pinus brutia Ten.)

Pine processionary caterpillar (Thaumetopoea wilkinsoni Tams.) larvae cause defoliation by eating leaves mainly in Turkish red pine, but sometimes in cedar and Crimean pine forests in Mediterranean Region of Turkey. The growth rate of the trees are adversely affected by the defoliation, even it is temporary. On the other hand, defoliation may have an effect on tree growth not only in the current year but also over years due to the renewal of the leaves in every two years. Moreover, the reduction in growth rate may change considerably depending on whether the defoliation occurred only one year or more in following years. In this study, we aimed at determining the over-years effect of defoliation in Turkish red pine forests. The research was conducted in two different sites for five years in Antalya region. At the beginning, trees defoliated in more than 40% were marked and observed in the following five years for their defoliation, and total defoliation rate was calculated by adding up defoliation rate in all years. Total diameter (Dbh) and volume loss of all defoliated trees were measured for five years and comparing to control trees. As a result, significant relationship between added total defoliation rate and total Dbh and volume growth lose for five years were determined and linear regression equations were calculated. Additionally, the relationship between added total defoliation rate and the total number of nests of pine processionary moth for five years was investigated, however, this relationship was not significant in both sites.

Keywords:

Turkish red pine (Pinus brutia Ten.), pine processionary caterpillar (Thaumetopoea wilkinsoni), defoliation, insect damage, growth loss,

PDF

___

Battisti A., Longo S., Tiberi, R., Triggiani, O., 1998. Results and perspectives in the use of Bacillius thuringiensis Berl. Var. Kurstaki and other pathogens against Thaumetopoea pityocampa (Den. Et Schiff.) in Italy (Lep., Thaumetopoeidea), Anz. Schadlingskde., Pflanzenchutz, Umweltschutz, 71: 72-76.
Akkuzu, E., Eroğlu, H., Sönmez, T., Yolasığmaz, H.A., Sarıyıldız, T., 2009. Effects of forest roads on foliage discoloration of oriental spruce by Ips typographus, African Journal of Agricultural Research Vol. 4 (5), pp. 468-473
Avcı, M., 2000. Investigation on structure of egg-batches, parasitism and egg laying habits of Thaumetopoea pityocampa (Den. & Schiff.) (Lep.: Thaumetopoeidae) in various regions of Turkey, Turk. Entomol. Derg. 24(3), Ankara
Buxton, R.D., 1983. Forest management and Pine Processionary Moth, outlook on agriculture, No:1, Pergamon Pres. Britain, 12: 34-39.
Can, P., Özçankaya, M., 2003. Ege Bölgesi ağaçlandırma alanlarında çam kese böceği (Thaumetopoea pityocampa Schiff.) yumurta parazitoitlerinin belirlenmesi, Ege Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:22, İzmir
Carus, S., 2009. Effects of defoliation caused by the processionary moth on growth of Crimean pines in western Turkey, Phytoparasitica, 37:105–114
Çatal, Y., 2011. The effects of pine processionary moth (PPM) defoliation degree on radial growth of brutian pine (Pinus brutia), African Journal of Agricultural Research Vol. 6(21), pp.
Çepel, N., 1978. Orman Ekolojisi, İ. Ü. Orman Fakültesi Yayın No:257, İstanbul
Durkaya, A., Durkaya, B., Dal, İ., 2009. The effects of the pine processionary moth on the increment of crimean pine trees in Bartın, Turkey, African Journal of Biotechnology Vol. 8 (10), pp.
Erkan, N., 2011. Impact of pine processionary moth (Thaumetopoea wilkinsoni Tams) on growth of Turkish red pine (Pinus brutia Ten.). African Journal of Agricultural Research Vol. 6(21):4983–4988
Hódar José, A., Zamora, R., Castro, J., Baraza, E., 2004. Feast and famine: previous defoliation limiting survival of pine processionary caterpillar Thaumetopoea pityocampa in Scots pine Pinus sylvestris, Acta Oecologica Inter. J. Ecol., 26: 203–210.
Jacquet, J.S., Orazio, C., Jactel, H., 2012. Defoliation by processionary moth significantly reduces tree growth: a quantitative review, Annals of Forest Science 69:857–866
Kanat, M., Alma, M.H., Sivrikaya, F., 2005. Effect of defoliation by Thaumetopoa pityocampa (Den. & Sciff.) (Lepidoptera: Thaumetopoeidea) on annual diameter increment of Pinus brutia Ten. In Turkey, Ann. For. SCI. 62(2005) 91-94
Lambers, H., Chapin III F.S and Pons, T.L., 1998. Plant Physiological Ecology (Book), Second edition, Springer, NewYork, p. 603.
Lemoine, B., 1977. Contribution à la mesure des pertes de production causées par la chenille processionaire Thaumetopoea pityocampa Schiff. au pin maritime dans les Landes de Gascogne, Ann. Sci. For. 34 (3) 205–214.
Markalas, S., 1998. Biomass production of Pinus pinaster after defoliation by the pine processionary moth (Thaumetopoea pityocampa Schiff.), Proceedings: population Dynamics, Impact and Integrated Managenet of Forest Defoliating Insects, USDA Forest Service General Technical Report NE-274 (292-302)
OGM, 2018. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Zararlıları ile Mücadele Dairesi Başkanlığı Kayıtları, yayımlanmamış doküman, Ankara
OGM, 2018a. Orman istatistikleri, https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Istatistikler/Forms/AllItems.aspx (Ziyaret tarihi: 30.05.2018)
Ozkazanç, Ö., 2002. Natural enemy of Thaumetopoea pityocampa Schiff. (Lepidoptera, Thaumetopoeidae), Proceeding: Thaumetopoea pityocampa Problems and their Solutions in Turkish Forests, Page 75-87, Kahramanmaras, Turkey
Parlak, S., Özçankaya, İ.M., Batur, M., Akkaş, M.E., Boza, Z., Toprak, Ö., 2018. Determining the edge effect of pine processionary moth (Thaumetopoea pityocampa) in its horizontal distribution in the stand, Journal of Forestry Research
Régolini, M.,Castagneyrol, B., Dulaurent-Mercadal, A.M., Pioui, D., Samalens,J.C., Jactel, H., 2014. Effect of host tree density and apparency on the probability of attack by the pine processionary moth, Forest Ecology and Management 334 (2014) 185–192
USTA, H.Z., 1991. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ağaçlandırmalarında hasılat araştırmaları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 219, Antalya