Öznur YEKSAN

3219

YÜKSEKÖĞRETİMDE ÇALIŞANLARIN ETİK LİDERLİK ALGILAMALARININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Küreselleşmenin yoğun olduğu günümüzde rekabet edilebilirlik noktasında özel sektör kadar kamu kurum ve kuruluşlarında da başarının sağlanması ve belirlenen hedeflerin ve değerlerin gerçekleştirilmesi için kilit rolü oynayan varlıklar şüphesiz sahip olunan “insan kaynakları”dır. Bu bağlamda, yükseköğretim kurumlarından üniversiteler için de en önemli değer o kurumda çalışan idari ve akademik personelin tutum ve davranışlardır. Çünkü bu tutum ve davranışlar üniversitelerin kalitesini ve başarısını etkilemektedir. Belirlenen hedeflere ulaşmak, başarı ve hizmet kalitesini sağlayabilmek için iş görenlerin motive bir şekilde çalışması gerekmektedir. İş görenlerin beklenti ve ihtiyaçlarına önem verildiği, dürüst, adil, hoşgörülü, empati kavramının benimsendiği, ahlaklı ve etik değerlere önem veren davranışların sergilendiği bir örgüt kültüründe işgörenlerin motive olarak çalışmaları çok daha kolay olabilmektedir. Bu tarz bir örgüt kültürünün oluşturulmasında en önemli etki rolüne sahip olanlar da o örgütte çalışan etik liderlerdir. Örgüt içerisinde kendi eylemlerini ve ilişkilerini uygun normlarla uyumlu davranışlar sergileyen kişiler olarak bilinen etik liderlerin prososyal davranışlar üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Bu prososyal davranışlarla yönetilen işgörenler etik liderlerini rol model alırlar; işbirliği yapma, paylaşma, empati kurma, diğer işgörenlerin iyiliğini gözeterek yardım etme; koruma gibi prososyal davranışlar göstermeye eğilimli olabilmektedirler. Bir bakıma etik liderlerin özelliklerini gösteren prososyal davranışların etkisi ile iş görenlerin örgütsel bağlılıkları da yüksek olabilmektedir. Literatürde yapılan etik liderlik ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkileri inceleyen çalışmalarda da görüldüğü üzere etik liderlik davranışlarının işgörenlerin Allen ve Meyer ( 1990) in geliştirdikleri örgütsel bağlılığın üç boyutu olan – duygusal bağlılık- devam bağlılığı- normatif bağlılıkları-üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu söylemek mümkündür. Bu ilişkiyi doğrulayan birçok çalışmaya da rastlamak mümkündür (Schwepker,2001, Trevino, 1990, Trevino vd, 1998, Tsai ve Huang, 2008). İş görenler açısından etik bir iklimin güçlendirilmesini sağlayan unsurların olması durumunda- güvenli bir iş çevresi, adil ücret sistemi, karşılıklı verilen sözlerin yerine getirilmesi, doğruluk, adalet gibi gereklilikler- iş görenlerin daha çok yüksek bir performans sergileyerek örgütlerinde kalmaya istekli olacaklarını göstermektedir. Yapılan literatür çalışmalarından yola çıkarak bu çalışmadaki amaç, Van ilindeki Yükseköğretim kurumu (Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi)’nda çalışan idari ve akademik personelin kurum içinde uygulanan etik liderlik algılamalarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etki derecesini ortaya koymaktır. Araştırma yöntemi olarak nicel yönteme başvurulmuş, veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS16 istatistik programından yararlanılmıştır. Elde edilen analizler sonucunda etik liderlik ile iş görenlerin örgütsel bağlılıkları arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Etik liderlerin iş görenlerin örgütsel bağlılıklarında belirleyici bir faktör olduğu da belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Örgütsel Bağlılık, Etik Liderlik, Akademik ve İdari Personel, Yüzüncü Yıl Üniversitesi

THE EFFECT OF ETHICAL LEADERSHIP PERCEPTIONS OF EMPLOYEES IN HIGHER EDUCATION ON ORGANIZATIONAL COMMITMENTS

In today's world where globalization is intense, the assets that play a key role in achieving success, the targets and values determined in the public sector as well as the private sector in the competitiveness point are undoubtedly owned “human resources”.In this regard, the most important value for universities from higher education institutions is the attitudes and behaviors of administrative and academic employees working in that institutions. Because these attitudes and behaviors affect the quality and success of universities. Employees are to work in a motivated way in order to achieve the settled goals and ensure the success and quality of service. In an organizational culture where employees' expectations and needs are given importance, honest, fair, tolerant, empathy is adopted and behaviors that give importance to ethical and ethical values are exhibited, it can be easier for employees to work motivated. Ethical leaders working in that organization have the most important role in creating such an organizational culture. Ethical leaders, known as individuals who exhibit their actions and relationships within the organization in compliance with appropriate norms, have positive effects on prosocial behaviors. Employees managed by prosocial behavior take role models of their ethical leaders; they may be inclined to show prosocial behaviors such as cooperation, sharing, empathy, helping and protecting other employees for their well-being. In a way, the organizational commitment of employees can be high with the effect of prosocial behaviors that show the characteristics of ethical leaders. As it is seen in the studies examining the relationships between ethical leadership and organizational commitment in the literature, it is possible to say that ethical leadership behaviors have positive effects on the three dimensions of the organizational commitment developed by Allen and Meyer (1990) - emotional commitment – continuance commitment - normative commitment. It is possible to come across many studies confirming this relationships(Ferrell et.all.,2005, Schwepker,2001, Trevino, 1990, Trevino, 1998, Tsai and Huang, 2008).If there are factors that provide an ethical climate for the employees - a safe work environment, a fair wage system, the fulfillment of promises, honesty and fairness - it shows that those who work will be more willing to stay in their organizations. Based on the literature studies, the aim of this study is to determine the degree of influence of the administrative and academic staff working at the Higher Education Institution (Van Yüzüncü Yıl University) in Van Province on the organizational commitment of ethical leadership perceptions. Quantitative method was used as the research method and the data were collected by questionnaire method. SPSS 23 statistical program was used to analyze the data.As a result of the analysis, it was found that there is a relationship between ethical leadership and organizational commitment of the employees. It was also determined that ethical leaders are a determining factor in the organizational commitment of employees.
Keywords:

Organizational Commitment, Ethical Leadership, Administrative and Academic Employees, Van Yüzüncü Yıl University,

PDF

___

  • Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The Measurement And Antecedents Of Affective, Continuance And Normative Commitment To The Organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1–18.
  • Carlson, S.C. (2005). Ethical Leadership: Influences Of Ethical Climate, Perceived Organizational Support, And Perceived Leader Integrity. (Unpublished Doctorate Thesis), Nova Southeastern University,Florida.
  • Ceylanlar, N. A. ( 2017). Helal Konseptli Otel İşletmelerinde Çalışanların Etik Algıları, Birey, Örgüt Uyumu ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi /Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Eskişehir.
  • Çıkgel,R. D.(2015). İşgörenlerin Etik Liderlik Algılamalarının Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi: Bilişim Sektöründe Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi).Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
  • Dalgın , T (2008). Liderlik Davranışlarının İşgörenler tarafından Algılanması ve İşgörenlerin İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığı Üzerine Etkileri: Marmaris Yöresindeki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi). Muğla Üniversitesi /Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
  • Erkutlu, H., Chafra, J. (2013). Effects of Trust And Psychological Contract Violation On Authentic Leadership and Organizational Deviance. Management Research News, 36(9), 828-848.
  • Erben, G. S.,Güneşer, A.B.( 2008).The Relationship Between Paternalistic Leadership and Organizational Commitment: Investigating the Role of Climate Regarding Ethics. Journal of Business Ethics, 82, 955–968.
  • Esmer, Y.,Özdaşlı , K. (2018).Akademik Yönetimde Psikolojik Sözleşme, Etik Liderlik ve Prososyal Davranışlar. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/psikolojik-sozlesme-ihlali-etikliderlik- ve-prososyal-davranis-olcegi-toad.
  • Gül, H., İnce, M. ( 2014) Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Niğde Üniversitesi, İİBF Dergisi, 7 ( 2), 127-150.
  • Gürbüz, S.,Şahin, F.(2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri.Ankara :Seçkin.
  • Hunt, S.D., Wood, V.R., Chonco, L.B. (1989). Corporate Ethical Values And Organizational Commitment In Marketing. Journal of Marketing, 53 (3), 79-90.
  • Hatipoğlu, Z.(2014).Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin X Ve Y Kuşaklarına Göre Farklılıklarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Kanter, M. R. (1968).Commitment and Social Organization: A Study of Commitment Mechanisms in Utopian Communities . American Sociological Review, 33 (4), 499-517.
  • Kesen, M. (2016). Öğretim Elemanlarının İşe Yabancılaşmasının Etik Liderlik ve Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi: Uygulamalı Bir Çalışma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(22), 118-134.
  • Madenoğlu, C.,Uysal, Ş. Sarıer, Y.,Banoğlu, K. (2014). Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin İş Doyumlarının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Educational Administration: Theory and Practice, 20(1), 47- 69.
  • Mete, Y. A. (2013). Relationship Between Organizational Cynicism And Ethical Leadership Behaviour: A Study At Higher Education. Social and Behavioral Sciences, 89, 476-483.
  • Mowday, R., Steers,R., Porter, L. (1979).The Measurement Of Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224-247.
  • Schwepker, C. H.( 2001). Ethical Climate’s Relationship To Job Satisfaction, Organizational Commitment, And Turnover Intention In The Salesforce. Journal of Business Research, 54(1), 39-52.
  • Seçgin,Y.(2014).Kontrol Odağının Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisinde Personel Güçlendirmenin Aracılık Rolü: Ankara İl Merkezindeki Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma.(Yayınlanmamış Doktora Tezi).Gaziosmanpaşa Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı, Tokat.
  • Tabachnick B. G., Fidel, L. S. (2015). Using Multivariate Statistics. (Sixth Edition), (Baloğlu, M., Çev. Ed.), Ankara: Nobel.
  • Trevino,L.K. (1990). Ethical Decision Making In Organizations: A Person- Situation Interactionist Model. Academy of Management Review, 11(3), 601– 617.
  • Trevino, L. K., Butterfield, K. D., Mccabe, D. L.( 1998). The Ethical Context In Organisations: Influences On Employee Attitudes And Behaviours. Business Ethics Quarterly, 8(1):447–476.
  • Tsai, M.T, Huang, C.C.( 2008) . The Relationship among Ethical Climate Types, Facets Of Job Satisfaction, And The Tree Components of Organizational Commitment : A Study of Nurses in Taiwan. Journal of Business Ethics, 80(3), 565-581.
  • Turhan, M. (2007). Genel ve Mesleki Lise Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Okullardaki Sosyal Adalet Üzerindeki Etkisi. Fırat Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Elazığ.
  • Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik Ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi (Hatay İli Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Uğurlu C. T,Üstüner, M. ( 2011). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 41,434- 448.
  • Uğurlu, C.T., Sincar, M., Çınar, K. (2013). Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerin Etik Liderlik Davranışlarının Etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 266-281.
  • Yalçın, S. (2005). İşletmelerde Liderlik Davranışının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Bir Tekstil Firması Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
  • Yalçın, A., İplik, F. N. ( 2014). Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Adana İli Örneği. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 2005, 395-40.
  • Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi- İdare Faaliyet Raporu, https://strateji.yyu.edu.tr/AkademikBirimler/Sayfalar.php?s=560&Id=7171&mnu =Faaliyet%20Raporu , Erişim Tarihi : 22.12.2019.
  • https://istatistik.yok.gov.tr/, Erişim Tarihi: 20.12.2019.
  • Weiner,Y.(1982).Commitment in Organizations: A Normative View. Academy of Management Review, 7 (3), 418-428.
Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1309-8039
  • Başlangıç: 2009
  • Yayıncı: Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

TÜRKİYE’DE ÖZEL SEKTÖR’DE ÇALIŞAN BEYAZ YAKALI PROFESYONELLERİN, İŞ VE YÖNETİCİLERİNE DAİR ALGILARI İLE YAŞAM DOYUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Handan GÜLTEKİN AKTUĞ, Mehmet ENGİN DENİZ

YAZILIM SÜREÇLERİNDE KALİTE VE YETENEK OLGUNLUK MODELİ

Ayça ALPARSLAN MOLLAOĞLU, Gülin İdil SÖNMEZTÜRK BOLATAN

YÖNETİM ALANINDA ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM GELİŞTİRMEK: YÖNETİM MODASININ ROLÜ

Pınar UÇAR

YÜKSEKÖĞRETİMDE ÇALIŞANLARIN ETİK LİDERLİK ALGILAMALARININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öznur YEKSAN

TOPLUMSAL KÜLTÜRÜN ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ARACILIĞI İLE ÖRGÜTSEL DEĞİŞİM TUTUMLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Hamza KANDEMİR