Kariyer Planlama ve Kariyer Memnuniyeti İlişkisi: Sivil Havacılık Sektörü Yer Hizmetleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışma, sivil havacılık sektörü yer hizmetleri çalışanları üzerinde kariyer planlama ve kariyer memnuniyeti arasındaki ilişkiyi tespit etme amacı taşımaktadır. Araştırma, İstanbul, Ankara ve İzmir’de faaliyet gösteren yer hizmeti işletmelerinde çalışan 401 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde kolayda örnekleme yöntemi kullanılmış; veriler, anket yöntemi ile toplanmıştır. Veriler, SPSS programı ile işlenmiş ve analiz edilmiştir. Araştırmada, bireysel kariyer planlamanın kariyer memnuniyeti üzerinde pozitif yönde anlamlı etkiye sahip olduğunu kısmen destekleyen sonuçlar elde edilmiştir. Bireysel kariyer planlamanın “bireysel hedeflerin belirlenmesi ve plan oluşturulması” boyutunun kariyer memnuniyeti üzerinde pozitif yönde anlamlı etkiye sahip olduğu tespit edilirken, “bireyin kendini değerlendirmesi” ve “bireysel fırsatların tanımlanması” boyutlarının kariyer memnuniyeti üzerinde anlamlı etkisi olmadığı belirlenmiştir. Örgütsel kariyer planlamanın ise kariyer memnuniyetini pozitif yönde ve anlamlı şekilde etkilediği saptanmıştır. Çalışmanın, kariyer planlama ve kariyer memnuniyeti arasındaki ilişkiyi fark etme, bu yönde etkili stratejiler ve uygulamalar oluşturma açısından sektör yöneticilerine, çalışanlarına ve konuya ilgi duyan araştırmacılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sivil Havacılık, Yer Hizmetleri, Kariyer, Kariyer Planlama, Kariyer Memnuniyeti

The Relationship between Career Planning and Career Satisfaction: A Study on Civil Aviation Industry Ground Services Staff

This study aims to determine the relationship between career planning and career satisfaction of ground services staff in civil aviation industry. The study was conducted with 401 participants working in ground services businesses operating in Istanbul, Ankara, and Izmir. The convenience sampling method was employed to determine the participants, and the data were collected by the survey method. The data were processed and analyzed using the SPSS program. In the study, the results partially supporting that individual career planning had a positive and significant effect on career satisfaction were obtained. While it was determined that the dimension of “determination of individual goals and development of a plan” of individual career planning had a positive and significant effect on career satisfaction, it was determined that the dimensions of “individual self-evaluation” and “identification of individual opportunities” did not have a significant effect on career satisfaction. It was revealed that organizational career planning had a positive and significant effect on career satisfaction. It is considered that the study will contribute to industry executives and employees and researchers interested in this subject in terms of recognizing the relationship between career planning and career satisfaction and developing effective strategies and practices in this direction.

Keywords:

Civil Aviation, Ground Services, Career, Career Planning, Career Satisfaction,

PDF

___

Abele, A. E., & Wiese, B. S. (2008). The Nomological Network of Self-Management Strategies and Career Success. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81(4), 733-749.
Aburumman, O. J., Omar, K., & Barhem, B. (2022). Joint Responsibility for Careers. Employee Responsibilities and Rights Journal, 1-22.
Andreevna, S. P. (2021). Career Strategies as Factors of Subjective Career Success: Businees School Graduates’ Example. [Master thesis, St. Petersburg State University Graduate School of Management, Saint Petersburg].
Aktaş, H. (2014). Kariyer Safhaları ile Demografik Değişkenler Bağlamında Kariyer Memnuniyeti ve Mesleki Bağlılık İlişkisi: Büro Yöneticileri, Yönetici Asistanları ve Sekreterler Üzerinde Bir Araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 26, 195-212.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. 5. Baskı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Anafarta, N. (2001). Orta Düzey Yöneticilerin Kariyer Planlamasına Bireysel Bir Perspektif. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 1-17.
Anafarta, A., & Yılmaz, Ö. (2019). Kariyer Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide İşe Adanmışlığın Aracılık Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 2944-2959.
Avcı, U., & Turunç, Ö. (2012). Dönüşümcü Liderlik ve Örgüte Güvenin Kariyer Memnuniyetine Etkisi: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 45-55.
Aydın, Y. (2021). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Kariyer Planlama ve Kariyer Tatminine Etkisi: Bankacılık ve Finans Sektörü Üzerine Bir Araştırma (Yayın No. 692090). [Yüksek lisans tezi, KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya].
Aytaç, S. (2005). Çalışma Yaşamında Kariyer; Yönetimi, Planlaması, Gelişimi ve Sorunları. 2. Basım. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. 1. Basım. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Bayraktaroğlu, S. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi. 6. Basım. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Bingöl, D. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi. 6. Basım. İstanbul: Arıkan Yayınevi.
Börü, D. E. (2020). Kariyer Kavramı ve Aşamaları. Günay, A., Çelik, R., Çarıkçı, İ. H., Yalçın, A., & Özdemir, K. (Ed.), Tüm Yönleriyle Kariyer Yönetimi içinde (ss. 27-58). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Büyükyılmaz, O., Vargün, H., & Uygurtürk, H. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleği Bırakma Niyeti Üzerinde İş Stresinin Etkisi: Kariyer Memnuniyetinin Düzenleyici Rolü. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(61), 105-124.
Cingöz, A., & Çolak, S. (2019). İş-Aile Çatışmasının Kariyer Tatmini Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Kabin Memurları Üzerine Bir Araştırma: THY Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 203-225.
Çakan, S. (2020). Kariyer Memnuniyeti. Tutar, H. (Ed.), Kariyer Planlaması ve Yönetimi içinde (ss. 261-273). 1. Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Çankaya, M. (2020). Kadın Sağlık Çalışanlarında Kültürel Değerler ile Kariyer Bağlılığı Arasındaki İlişkide Kariyer Memnuniyetinin Aracılık Rolü. Turkish Studies – Social Sciences, 15(4), 1779-1804.
Çelik, A. (2016). Kariyer Kavramı, Kapsamı ve Temel Boyutları. Şimşek, M. Ş., Çelik, A., & Akatay, A. (Ed.), İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Uygulamaları içinde (ss. 125-152). 3. Baskı. Konya: Eğitim Yayınevi.
Çelik, M. (2012). Konaklama İşletmelerinde Algılanan Örgütsel Adaletin Yenilikçi Davranışa Etkisinde Kariyer Memnuniyetinin Aracılık Etkisi. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 99-122.
Çetin, C., & Mavisu, H. (2018). Hedef Belirleme = Nesnel Kariyer Başarısı???. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(20), 219-241.
Çiçek, B., & Işık, M. (2019). Bireysel Kariyer Planlamasının Kariyer Tatminine Etkisinde Psikolojik Güçlendirme Faaliyetlerinin Aracılık Rolü. Business & Management Studies: An International Journal, 7(5), 2805-2827.
Demirdelen, D., & Ulama, Ş. (2013). Demografik Değişkenlerin Kariyer Tatminine Etkileri: Antalya’da 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 65-89.
Denizli, A. A., & Dündar, G. İ. (2020). Kariyer Tatmininin Mutluluk Düzeyi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. İş'te Davranış Dergisi, 5(1), 17-25.
Durmuş, İ., & Akyüz, A. M. (2021). Akademisyenlerin Kariyer Memnuniyeti Düzeylerine, Çalışma Ortamı Memnuniyeti ve Organizasyona Güven Değişkenlerinin Etkisi: Kişisel Gelişim Düzeyinin Aracı Rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 997-1016.
Edinsel, S. (2018). Kişiliğin ve Örgütsel Kariyer Planlamanın Bireysel Kariyer Planlama İle Kariyer Memnuniyeti Üzerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Y Kuşağı Üzerine Bir Araştırma (Yayın No. 520106). [Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta].
Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayınları.
Erdoğmuş, N. (2021). Teori ve Uygulamada Kariyer. 2. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ertürk, M. (2018). İnsan Kaynakları Yönetimi. 2. Basım. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Eseadi, C., & Diale, B. M. (2020). Correlation of Career Satisfaction with Burnout Among Nigerian Nurses. International Medical Journal, 27(4), 447-449.
Farla, W., Diah, Y. M., & Hadjri, M. I. (2020). Individual Career and Employee Career Satisfaction. In 5th Sriwijaya Economics, Accounting and Business Conference (SEABC 2019), 367-370.
Gerçek, M., Elmas Atay, S., & Dündar, G. (2015). Çalışanların İş-Yaşam Dengesi ile Kariyer Tatmininin, İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 67-86.
Güney, S. (2019). İnsan Kaynakları Yönetimi. 3. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Gürkan, G. Ç., & Koçoğlu, M. (2014). Yaratıcı Örgüt İkliminin Kariyer Tatmini Üzerine Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracı Değişken Rolü: Türkiye’de Bir Vakıf ve Bir Devlet Üniversitesinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 588-602.
Irem, K., Rehman, M., & Rehman, C. A. (2014). The Impact of Career Planning on Career Satisfaction: A Mediation Analysis of Career Development. International Journal of Management Research and Emerging Sciences, 3(1), 37-51.
Ismail, A., Adnan, N. H., Awang, A. H., Rani, N. S. A., & Ismail, Y. (2015). Interlinkages Between Career Development, Career Needs, Career Satisfaction and Career Commitment: Case Study of a Military-Oriented Tertiary Educational İnstitution in Malaysia. Malaysian Journal of Society and Space, 11(3), 97-110.
Işık, M., & Çiçek, B. (2019). İş Memnuniyeti ve Kariyer Tatmini İlişkisinde İK Uygulamaları ve Çalışma Koşullarının Düzenleyici Rolü. 27. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 830-845.
Kale, E., & Özer, S. (2020). The Relationship Among Protean Career, Boundaryless Career, Career Satisfaction, Perceived Employability and Turnover Intention. International Journal of Eurasia Social Sciences, 11(41), 956-1003.
Karavardar, G. (2014). Career Commitment, Subjective Career Success and Career Satisfaction in the Context of Hazelnut Processing Industry in Giresun/Turkey. International Journal of Business and Management, 9(6), 98-105.
Kaya, A. (2018). Kariyer Gelişim Sürecinin Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Test Edilmesi (Yayın No. 503723). [Doktora tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum].
Kaya, A. (2019). Örgütlerde Kariyer Gelişim Süreci. Ankara: İksad Yayınevi.
Kaya, Ş. D. (2012). Psikolojik Sermaye ve Mesleki Bağlılık İlişkisine Kariyer Planlamasının Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Model Önerisi (Yayın No. 325819). [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya].
Kaya, Ş. D., & Zerenler, M. (2014). Çalışma Hayatında Psikolojik Sermaye, Mesleki Bağlılık ve Kariyer Planlamasına Genel Bakış. 1. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Koçmar, S., Ünsar, A. S., & Oğuzhan, A. (2019). Politik Beceri ve Kariyer Tatmini İlişkisi: Bir Alan Çalışması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 71, 170-190.
Kol, E. N. (2011). İktisadi Etkinlik-İstihdam-Kariyer Planlaması İlişkisi: Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Üzerine Bir Uygulama (Yayın No. 280977). [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya].
Korankye, B. (2020). Exploring the Mediating Role of Work Engagement, Career Management and Career Satisfaction among Small and Medium Enterprise in Ghana. International Journal of Management, Accounting and Economics, 7(7), 416-434.
Lartey, F. M. (2021). Impact of Career Planning, Employee Autonomy, and Manager Recognition on Employee Engagement. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 9(02), 135-158.
Mahapatro, B. B. (2010). Human Resource Management. India: New Age International Publisher.
Ng, T. W. H., Eby, L. T., Sorensen, K. L., & Feldman, D. C. (2005). Predictors of Objective and Subjective Career Success: A Meta-Analysis. Personnel Psychology, 58, 367-408.
Orçanlı, K., Bekmezci, M., & Görmen, M. (2020). Yetkinlik Geliştirmenin Kariyer Tatmini ve İş Performansına Etkisi: Algılanan İstihdam Edilebilirliğin Aracılık Rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 55, 35-76.
Oxford Learner’s Dictionary. “career”. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com, Erişim Tarihi: 11/04/2021.
Özgen, H., & Yalçın, A. (2010). İnsan Kaynakları Yönetimi Stratejik Bir Yaklaşım. 3. Basım. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
Pallant, J. (2017). SPSS Kullanma Kılavuzu: SPSS ile Adım Adım Veri Analizi. 6. Basımdan Çeviri. S. Balcı & B. Ahi (Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Palmer, M., & Winters, K. T. (1993). İnsan Kaynakları. D. Şahiner (Çev.). 1. Basım. İstanbul: Rota Yayıncılık.
Pelenk, S. E. (2020). Lider-Üye Etkileşiminin Kariyer Memnuniyetine Etkisinde Algılanan Güç Mesafesinin Aracılık Rolü. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3), 25-45.
Raabe, B., Frese, M., & Beehr, T. A. (2007). Action Regulation Theory and Career Self-Management. Journal of Vocational Behavior, 70, 297-311.
Rençber, İ., & Paşaoğlu Baş, D. (2021). X ve Y Kuşağı Beyaz Yakalı Çalışanların Kariyer Tatminlerinin Karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 17-29.
Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. 1. Basım. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Sakal, Ö., & Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve Toplulukçuluk Değerleri, Kariyer Çapaları ve Kariyer Tatmini İlişkisi. Journal of Yasar University, 10(40), 6612-6623.
Salleh, A. M. M., Omar, K., Aburumman, O. J., Mat. N. H. N., & Almhairat, M. A. (2020). The Impact of Career Planning and Career Satisfaction on Employees’ Turnover Intention. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 8(1), 218-232.
Seymen, O. A. (2004). Geleneksel Kariyerden, Sınırsız ve Dinamik/Değişken Kariyere Geçiş: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Yazınsal Bir İnceleme. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 79-114.
Spurk, D., Kauffeld, S., Barthauer, L., & Heinemann, N. S. R. (2015). Fostering Networking Behavior, Career Planning and Optimism and Subjective Career Success: An Intervention Study. Journal of Vocational Behavior, 87, 134-144.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2020). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. 6. Basımdan Çeviri. M. Baloğlu (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
TDK. “kariyer”. https://www.tdk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 20/02/2021.
TDK. “memnuniyet”. https://www.tdk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 20/09/2021.
Tortumlu, M., & Uzun, K. (2021). Öğretmenlerin Yaşam Doyumları ile Kariyer Tatminleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1314-1325.
Turunç, Ö., & Alkan, Z. (2020). Liderlik Tarzlarının Örgütsel Sessizliğe Etkisinde Kariyer Memnuniyetinin Rolü: Eğitim Sektöründe Bir Çalışma. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(2), 90-107.
Tutar, H. (2020). Kariyer Kavramı. Tutar, H. (Ed.), Kariyer Planlaması ve Yönetimi içinde (ss. 25-48). 1. Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık,
Ussher, S., Roche, M., & Cable, D. (2015). Women and Careers: New Zealand Women’s Engagement in Career and Family Planning. New Zealand Journal of Employment Relations, 40(3), 24-43.
Vasudevan, V., Subasree, R., Ravindranath, S., & Thomas, J. R. (2015). Do Organizational Stress Really Matters in Career Satisfaction?. Hamburg: Anchor Academic Publishing.
Yıldız, D., & Uzunsakal, E. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 14-28.
Zikic, J., & Klehe, U. C. (2006). Job loss as a blessing in disguise: The role of career exploration and career planning in predicting reemployment quality. Journal of Vocational Behavior, 69(3), 391-409.
Zorver, C. E. (2018). Kariyer Grup Rehberliği Programının Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Uyum Düzeylerine Etkisi (Yayın No. 513421). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara].