Dil Oyunları Kuramı Ne Önermektedir?

Dil oyunları kuramına göre, ister bilimsel ister dinî, tüm temsil sistemleri (yani söylemler), pratik hayatın sınırları içinde gerçekleşen insanlararası uzlaşımlardan başka bir şey değildir. Bilim, din, sanat, ahlâk . . . gibi alanların nesnel doğruluk ve geçerlilik kıstaslarına sahip olduğu düşüncesi terkedilmelidir. Dolaysıyla bir söylemdeki kavram ve ifadelere ilişkin akla uygunluk, anlamlılık ve doğruluk kıstaslarının bizzat sözkonusu söylemin kendi içinde aranması gerekir. Çünkü kültürel/dilsel kategorilerden bağımsız ve herhangi bir dil oyunuyla ilişkisi olmayan bir gerçeklik bulunmamaktadır. “Gerçek” kavramı, ancak herhangi bir dil oyunu bağlamında anlama sahip bir kavramdır. Bir kelime ya da kavramın anlama sahip olması için, onların delalet ettiği bir özün ya da nesnel bir karşılığın bulunması da gerekmez. Kaldı ki, bir şeyin özünü oluşturduğu iddia edilen özellikler belli bir dil oyunu içinde üretilmektedir. Sözgelimi, ahlâkta “iyi” sanatta “güzel” kelimelerine baktığımızda, bunların imâ ve işaret ettiği bir iyilik ve güzellik özünün bulunduğunu düşünme eğilimi gösteririz. Fakat dil oyunları kuramını benimseyen düşünürler bu kelimelerin bir özünün olmadığını ve ancak fiilî kullanılışlarına bakarak “semantik” sözde bir özün ortaya çıkarılabileceğini söylerler.

Anahtar Kelimeler:

dil oyunları, anlam, kullanım

What Does The Language Games Theory Suggest?

According to the language games theory, all representational systems (id est all discourses), whether scientific or religious, are nothing more than inter-human conventions that take place within the limits of practical life. The idea that the fields such as science, religion, art, and morality have objective criteria of truth and validity should be abandoned. Therefore, the criteria of rationality, meaningfulness and accuracy relating to the concepts and statements in a discourse should be sought within the discourse itself in question, because there is no reality that is independent of cultural-linguistic categories and is not related to any language game. The concept of “truth” is a concept that has meaning only in the context of any language game. So that a word and a concept have a meaning, it is not necessary to be an essence or an objective correlative to what they indicate. Moreover, the properties that are claimed to constitute the essence of something are produced within a certain language game. For example, when we look at the words “good” in morality and “beautiful” in art, we tend to think that there is an essence of goodness and beauty that those imply and indicate. However, the thinkers who adopt the language games theory say that these words have no essence and that a so-called “semantic” essence can be revealed only by looking at their actual usage.

Keywords:

Language games theory, meaning, use,

PDF

___

Acar, R. (2013). Teolojik Dilin Husûsiyeti ve Ateist Argümanların Sınırı. Pasifik Ofset.
Aydın, M. S. (1986). İslâm`ın Estetik Görüşü. Kubbealtı Akademi Mecmuası, 4, 9-25.
Bakar, O. (2012). İslâm Bilim Tarihi ve Felsefesi (I. Yanar, Çev.). İnsan Yayınları.
Barret, C. (1991). Wittgenstein on Ethics and Religious Belief. Blackwell.
Barthes, R. (1977). Elements of Semiology (A. Lavers & C. Smith, Çev.). Hill and Wang.
Chittick, W. C., & Murata, S. (2000). İslâm`ın Vizyonu (T. Koç, Çev.). İnsan Yayınları.
Cupitt, D. (2002). Is Nothing Sacred?: The Non-Realist Philosophy of Religion. Fordham University Press.
Dancy, J. (2006). Introduction to Contemporary Epistemology. Blackwell Publishing.
Falzon, C. (2001). Foucault ve Sosyal Diyalog (A. Cevizci, Çev.). Paradigma Yayınları.
Gazzalî, E. H. (1964). Mişkâtü`l-Envâr (E. alâ Afifî, Ed.). El-Dârü`l- Kavmiyyeti li`Tıbâtî ve`n-Neşri.
Grayling, A. C. (2008). Wittgenstein (M. Yılmaz, Çev.). Altın Kitaplar.
Helm, P. (2000). Wittgenstein Religion and ‘Reformed’ Epistemology. İçinde R. L. Arrington & M. Addis (Ed.), Wittgenstein and Philosophy of Religion (ss. 101-118). Routledge.
Janik, A., & Toulmin, S. (2008). Wittgenstein`ın Viyanası (A. Cevizci, Çev.). Paradigma Yayınları.
Kalın, İ. (2020). Perde ve Mânâ: Akıl Üzerine Bir Tahlil. İnsan Yayınları.
Kerr, F. (1997). Theology after Wittgenstein. SPCK.
Koç, T. (1995). Din Dili. Rey Yayıncılık.
Koç, T. (2018). Dilin Ötesi: Kur`an`ın Dil ve Uslübu Üzerine. İz Yayıncılık.
Kuvancı, C. (2016). Gazzâlî`ye Göre Din Dili. İlahiyat.
Livingston, R. (1998). Geleneksel Edebiyat Teorisi (N. Özdemiroğlu, Çev.). İnsan Yayınları.
Lyotard, J.-F. (2014). Postmodern Durum (İ. Birkan, Çev.). BilgeSu Yayıncılık.
Magee, B. (2000). Büyük Filozoflar: Platon`dan Wittgenstein`a Batı Felsefesi (A. Cevizci, Çev.). Paradigma Yayınları.
Malcolm, N. (1993). The Groundlessness of Belief. İçinde L. Pojman (Ed.), Philosophy of Religion: An Antology (ss. 461-469). Wadsworth Publishing Company.
McGinn, M. (2005). Wittgenstein and the Philosphical Investigations. Routledge.
Mevlânâ. (2000). Mesnevî-i Şerif (Â. Çelebioğlu, Çev.; C. 1). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Nielson, K. (1982). An Introduction to the Philosophy of Religion. The Macmillan Press Ltd.
Pals, D. E. (2019). 9 Din Kuramı (M. Ulu, A. Özbolat, Ö. Akdağ, R. Adıbelli, A. Taştan, M. D. Dereli, N. Karslı, & Ö. F. Darende, Çev.). Kimlik Yayınları.
Rorty, R. (1979). Philosophy and the Mirror of Nature. Princeton University Press.
Scruton, R. (1981). From Descartes to Wittgenstein: A Short History of Modern Philosophy. Routledge & Kegan Paul.
Tarnas, R. (2012). Batı Düşüncesi Tarihi: Modernite`den Günümüze Kadar (Y. Kaplan, Çev.; C. 2). Külliyat Yayınları.
Tatar, B. (2009). İslam Düşüncesine Giriş. Değer Eğitim Merkezi Yayınları.
Trigg, R. (1996). Akılcılık ve Bilim: Bilim Her Şeyi Açıklayabilir Mi? (K. Yerci, Çev.). Sarmal Yayınevi.
Wittgenstein, L. (1958). Philosophical Investigations (G. E. M. Anscombe, Çev.). Prentice Hall.
Wittgenstein, L. (1969). On Certainty (G. E. M. Anscombe & G. H. von Wright, Ed.; D. Paul & G. E. M. Anscombe, Çev.). j. & J. Harper Editions.
Wittgenstein, L. (1970). Lectures & Conversations on Aesthetics, Psychology and Religious Belief (C. Barret, Ed.). Basil Blackwell.
Wittgenstein, L. (1978). Philsophical Grammar (R. Rhees, Ed.; A. Kenny, Çev.). University of California Press.
Wittgenstein, L. (1990). Philosophical Remarks (R. Hargreaves & R. White, Çev.). Basil Blackwell.
Wittgenstein, L. (1998). Zettel (G. E. M. Anscombe & G. H. von Wright, Ed.; G. E. M. Anscombe, Çev.). Basil Blackwell.
Wittgenstein, L. (1999). Yan Değiniler (O. Aruoba, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları.