Hemşirelerin Bilimsel Araştırmalara ve Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutumlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Amaç: Bu araştırmanın amacı hemşirelerin bilimsel araştırmalara ve kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu araştırma ülkenin doğusunda bulunan bir ildeki üniversite hastanesinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ilgili hastanede görev yapan 755 hemşire, örneklemini ise ilgili evrenden araştırmaya katılmayı kabul eden 335 hemşire (evrenin %44.37’si) oluşturmuştur. Araştırma verileri “Tanıtıcı Özellikler Formu”, “Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %64.2’sinin 19-25 yaş arasında olduğu ve %37.6’sının sağlık meslek lisesi mezunu olduğu saptanmıştır. “Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği”nin, “Araştırmalara Yardımcı Olmaya İsteksizlik”, “Araştırmalara Yönelik Olumsuz Tutum”, “Araştırmalara Yönelik Olumlu Tutum” ve “Araştırmacılara Yönelik Olumlu Tutum” alt boyut puan ortalamaları sırasıyla 20.62±6.73, 20.29±6.70, 23.83±6.18 ve 21.89±5.88’dir. Hemşirelerin “Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği” toplam puan ortalamasının 55.46±9.80 olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin eğitim düzeyi, dergi okuma, bilimsel toplantıya katılma ve hemşirelikte araştırma yapma özelliklerine göre “Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeği” puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Hemşirelerin bilimsel araştırmalara ve kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının olumlu yönde olduğu görülmüştür. Lise mezunu olan, çalışma yılı fazla olan, klinik hemşiresi olarak çalışan, dergi okumayan, bilimsel toplantılara katılmayan ve hemşirelikte araştırma yapmayan hemşirelerin araştırmalara yönelik olumsuz tutumlarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Hemşirelikte araştırma yapan, dergi okuyan, bilimsel toplantılara katılan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin bilimsel araştırma yapması ve kanıta dayalı uygulamaları sahaya yansıtabilmesi için akademisyen hemşireler ile klinisyen hemşirelerin iş birliğinin sağlanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Klinik hemşirelik araştırması, Kanıta dayalı hemşirelik, Hemşirelik, Tutum

Determining Nurses' Attitudes Towards Scientific Research and Evidence-Based Nursing and Affecting Factors

Objective: The aim of this study is to determine the attitudes of nurses towards scientific research and evidence-based nursing and its affecting factors. Methods: This descriptive study was conducted between 30 April – 15 June 2019 in a university hospital in eastern Turkey. The population of the research consisted of 755 nurses working in the relevant hospital, and the sample consisted of 335 nurses (44.37% of the universe) from the relevant population who agreed to participate in the research. Research data were collected using the Descriptive Characteristics Form, the Attitudes towards Scientific Research Scale, and the Attitudes towards Evidence-Based Nursing Scale. Results: It was determined that 64.2% of the nurses participating in the study were between the ages of 19-25 and 37.6% were graduates of health vocational high schools. The mean scores of the “Attitude towards Scientific Research Scale for the Unwillingness to Help Research”, “Negative Attitude towards Research”, “Positive Attitude towards Research” and “Positive Attitude towards Researchers” are 20.62±6.73, 20.29±6.70, 23.83±6.18 and 21.89±5.88, respectively. “Nurses' Attitudes Towards Evidence-Based Nursing Scale” total scores were found to be 55.46±9.80. It was determined that the difference between the mean scores of the attitudes towards the scientific research scale and attitudes towards evidence-based nursing scale was found to be significant according to the characteristics of nurse’s education level, reading magazines, participating in scientific meetings and conducting research in nursing (p<0.05). Conclusion: It was seen that the attitudes of nurses towards scientific research and evidence-based nursing were positive. It has been determined that the negative attitudes of nurses who are high school graduates, have more working years, work as clinical nurses, do not read magazines, do not attend scientific meetings, and do not conduct research in nursing, are high. It has been determined that the attitudes of nurses who do research in nursing, read magazines and attend scientific meetings are more positive towards evidence-based nursing. In order for nurses to conduct scientific research and reflect evidence-based practices in the field, it may be recommended to cooperate with academic nurses and clinician nurses.

Keywords:

Clinical Nursing Research, Evidence-Based Nursing, Attitude, Nursing,

PDF

___

Alshehri MA, Alalawi A, Alhasan H, Stokes E. (2017). Physiotherapists’ behaviour, attitudes, awareness, knowledge and barriers in relation to evidence-based practice implementation in Saudi Arabia: a cross-sectional study. JBI Evidence Implementation, 15, (3), 127–141.
Aydın Y, Adıgüzel A, Altun ET. (2015). Ebe ve hemşirelerin bilimsel çalışmalara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Journal of Human Rhythm, 1(4), 168-175.
Ayhan Y, Kocaman G, Bektaş M. (2015). Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutum Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 17, 21-35.
Breimaier, H.E., Halfens, R.J.G., Lohrmann, C. (2011). Nurses’ wishes, knowledge, attitudes and perceived barriers on implementing research findings into practice among graduate nurses in Austria. Jornal of Clinical Nursing, 20(11-12), 1744-1756.
Dikmen Y, Filiz NY, Tanrıkulu F, Yılmaz D, Kuzgun H. (2018). Attitudes of intensive care nurses towards evidence-based nursing. International Journal of Health Sciences and Research, 8, 138-143.
Doğan ES, Cin A, Demirağ H, Uçan MD. (2021). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşirelik uygulamalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5, (2), 612-622.
Doğan SD, Karaçay SY, Arslan S, Yurtseven Ş, Nazik E, Yüksekkaya SE. (2019). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 8, (2), 39-45.
Dünya Tabipler Birliği [World Medical Association (WMA) (2022)]. WMA Declaration of Helsinki – Ethical Principles For Medical Research Involving Human Subjects. https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-helsinki-ethical-principles-for-medical-research-involving-human-subjects/ Erişim Tarihi: 04 Temmuz 2022.
Grove SK, Gray JR, Burns N. (2015). Understanding nursing research building an evidence-based practice, 6th ed. Amsterdam: Elsevier Inc.
International Council of Nurses (ICN). Understanding evidence-based practice. In Closing the gap: From evidence to action (3rd ed.). p. 5-10, 2012. Geneva: Jean-Marteau Publishing.
Karabulut N, Gürçayır D, Aktaş YY. (2019). Hemşirelik araştırma tarihi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2, 121-128.
Kes D, Şahin ÖÖ. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin bilimsel araştırma yapmaya yönelik kaygı ve tutumlarının belirlenmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 4, 68-78.
Korkmaz Ö, Şahin A, Yeşil R. (2011). Study of validity and reliability of scale of attitude towards scientific research. Elementary Education Online, 10, (3), 961-973.
Malik G, Mckenna L, Plummer V. (2015). Perceived knowledge, skills, attitude and contextual factors affecting evidence-based practice among nurse educators, clinical coaches and nurse specialists. International Journal of Nursing Practice, 21,(2), 46-57.
Menekli T, Korkmaz M. (2021). Dâhiliye hemşirelerinin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14, (1), 38-47.
Merih YD, Potur DC, Esencan TY. (2017). Doğum sonu kliniklerinde çalışan ebe ve hemşireler kanıta dayalı uygulamaların neresinde? Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1, 8-14.
Özdil K, Özcan A, Muz G, Turaç N. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin araştırma ve gelişmelere karşı farkındalık tutumları ve eleştirel düşünme becerileri. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 11, (2), 109-119.
Reid J, Briggs J, Carlisle S, Scott D, Lewis C. (2017). Enhancing utility and understanding of evidence based practice through undergraduate nurse education. BMC Nursing, 16, (58), 1-3.
Ruzafa-Martinez M, Lopez-Iborra L, Madrigal- Torres M. (2011). Attitude towards evidence-based nursing questionnaire: development and psychometric testing in Spanish community nurses. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 17, 664-670.
Unver S, Semerci R, Kızılcık Özkan Z, Avcıbaşı I. (2018). Attitude of Nursing Students Toward Scientific Research: A Cross-Sectional Study in Turkey. The Journal of Nursing Research, 26(5), 356-361.
Shao AT. (2002). Marketing Research: An Aid to Decision Making, Cincinnati, Ohio: South-Western/Thomson Learning.
Stokke K, Olsen NR, Espehaug B, Nortvedt MW. (2014). Evidence based practice beliefs and implementation among nurses: a cross-sectional study. BMC Nursing, 13, (8), 1-10.
Şen EŞ, Yurt S. (2021). Hemşirelerin kanıta dayalı uygulamalara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14, (2), 102-107.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi (Erişim Tarihi: 09.02.2022) https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuat?MevzuatNo=13830&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
T.C. Resmî Gazete, Türkiye Sağlık Bakanlığı Hemşirelik Yönetmeliği, 8 Mart 2010, Sayı: 27515. 2
Tan M, Polat H, Özdelikara A. (2016). Nursing students’ attitudes to and awareness of research and development within nursing. International Refereed Journal of Nursing Researches, 8, 1-14.
Ünsal A, Karakurt P, Tanrıverdi D. (2014). Determining awareness and attitude of nursing students studying in various schools with respect to research and development. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 87-93.
Yıldırım MS, Yıldız E. (2020). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 3(2), 24–29.
Yılmaz E, Çeçen D, Aslan A, Kara H, Toğaç HK, Mutlu S. (2018). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumları ve araştırma kullanımında algıladıkları engeller. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 15(4), 235-241.
Yılmaz D, Düzgün F, Dikmen Y. (2019). Hemşirelerin kanıta dayalı hemşireliğe yönelik tutumlarının incelenmesi. Acıbadem üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4),713-719.
Youssef NF, Alshraifeen A, Alnuaimi K, Upton P. (2018). Egyptian and Jordanian nurse educators' perception of barriers preventing the implementation of evidence‐based practice: a cross‐sectional study. Nurse Education Today, 64, 33‐41.