Ulusal Güvenlik Politikası Çerçevesinde ABD’nin Güvenlik Anlayışına Kronolojik Bir Bakış

Bu çalışmada, kuruluşundan bugüne kadar ABD’nin güvenlik stratejilerinin geçirdiği evrim ulusal güvenlik politikası temelinde ele alınmıştır. Kuruluş döneminde ABD’nin kendi felsefesi ile paralel olarak gelişen güvenlik algısı incelenirken, Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı ve devamında oluşan gelişmelerin, ABD’nin güvenlik anlayışını Avrupa’ya ve diğer ülkelere müdahil olmaya nasıl ittiği anlatılmıştır. Çalışmada, ABD’nin kimliğinin şekillenmesinde çok büyük bir etkisi olan Soğuk Savaş dönemine değinildikten sonra 1990’lı yıllar ele alınmış, ardından ABD’nin güvenlik anlayışını bugüne getiren ve bir milat kabul edilen 11 Eylül saldırıları ve bu saldırılara gösterilen reaksiyon irdelenmiştir. Başkan Bush ve Başkan Obama dönemleri sonrası Başkan Trump döneminin güvenlik algısının ele alındığı çalışmada, ABD siyasetinde 11 Eylül olayları güvenlik anlayışı açısından nasıl bir milat ise, Trump dönemi etkin anlayışının da bu noktada bir başka milat olduğu ortaya konulmuştur. Geniş kapsamlı bir literatür taraması yapılıp çeşitli kaynaklardan ikincil verilere yer verilirken, dönemlerin güvenlik anlayışlarına etki eden düşünce ve olaylar da yorumsamacı bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi, Dönemler, Güvenlik Politikası, Değişen Güvenlik Konsepti

A Chronological Perspective on US Security Ap-proach within the Framework of National Security Policy

In this study, the evolution of US security strategies since its foundation is discussed on the basis of national security policy. While examining the perception of security that developed in parallel with the US's own philosophy during the establishment period, it was explained how the world formed during the First World War, the Second World War and the aftermath of the United States pushed the security understanding of the USA to Europe and the rest of the world. After mentioning the Cold War period, which had a great impact on shaping the identity of the USA, the 1990s were explained and the September 11 attacks, which brought the US security understanding to today and accepted as a milestone, and the reaction to these attacks were explained. In the study, which describes the security perception of the Trump period after the President Bush and President Obama periods, it is revealed that the September 11 events are another milestone in terms of security understanding in US politics, and the effective understanding of the Trump era is another milestone. In this study, a comprehensive literature review was conducted, while secondary data from various sources were included, and thoughts and events affecting the security perceptions of the periods were handled with an interpretative perspective.

Keywords:

USA National Security Strategies, Periods, Security Policy, Changing Concept of Security,

PDF

___

Acar, C. (1991). Soğuk savaş süpergüçlerin hakimiyet kavgası, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Akçay, E. ve Akbal, Ö. (2013). ABD Güvenlik politikasında söylem ve pratik. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 7-29.
Amanov, Ş. (2007). Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin Orta Asya politikası. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara.
Arı, T. (2004). Irak, İran ve ABD: Önleyici savaş, petrol ve hegemonya. İstanbul: Alfa Yayınları.
Armaoğlu, F. (2010). 19. Yüzyıl siyasi tarihi, 6. Basım, İstanbul: Alkım Yayınevi.
Arsan, O. ve Arı, S. (2004). Amerika özgürlük havarisi mi?, Ankara: Plan Yayınları.
Ataöv, T. (2003). 11 Eylül: Terörle savaş mı bahane mi, İstanbul: Alkım Yayınları.
Ateş, T. (2004). ABD Dış politikasında yeni yönelimler ve dünya, Ankara: Ümit Yayınları.
Avaner, T. ve Çiner, C. U. (2019). Karşılaştırmalı iç güvenlik yönetimine giriş: Ülke örnekleri, Ankara: Gazi Kitabevi.
Bilensoy, İ. (2018). George W. Bush ve Barack Obama dönemlerinde terörizme karşı uygulanan politikaların karşılaştırılması, Lectio Socialis, 2(1), 50-73.
Billington, R. A. (1961). American History since 1865 with questions and answers, New Jersey: Adams and Co.
Caldwell, D. (2011). Vortex of conflict: U.S. policy towards Afganistan, Pakistan and Iraq, California: Stanford University Press.
Canbolat, İ. S. (2003). Savaş ve barış arasında Dünya, Bursa: Alfa Yayınları.
COMH (1989). American military history. Washington: Center of Military History United States Army,
Çakmak, H. (2003). Avrupa güvenliği, (2. Basım), Ankara: Akçağ Yayınları.
Çimen, H. (2007). Amerika’nın Irak’a müdahalesi sonrası yaşanan gelişmelerin Türk-Amerikan ilişkilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Kırıkkale.
Dabanlı, İ. T. (2007). 11 Eylül sonrası ortamda (2001 – 2003) ABD Milli güvenlik stratejilerinin Türkiye Cumhuriyeti milli güvenlik stratejilerine etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Ankara.
Dumbell, J. (1995). The Carter Presidency: A Re-Evaluation, Manchester: Manchester University Press.
Erhan, Ç. (2002). ABD ve NATO’yla ilişkiler 1945–1960. (B. Oran Der.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar(1919-1980) içinde., Ankara: İletişim Yayınları.
Erhan, Ç. (2003). ABD’nin Orta Asya politikası ve 11 Eylül sonrası yeni açılımları, Strateji ve Analiz Dergisi, 9, 1-21.
Erkmen, S. (2001). 11 Eylül 2001: Terörizmin yeni miladı, Stratejik Analiz. 2(18), 5-16.
Ermağan, İ. (2012). Soğuk Savaş sonrası dönemde ABD Dış Politikası – Obama dönemi ve Ak parti, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 21-35.
Eroğlu, C. (2016). Çağdaş devlet düzenleri, Ankara: İmaj Yayıncılık.
Ersun, Ö. (1984). Nükleer çağda NATO savunma stratejisi ve nükleer denge, NATO Savunma ve Eğitim Yönleri Sempozyumu, 5-6 Ocak 1984, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 21-33.
Fischer, J. (2005). Tarihin dönüşü, İstanbul: Merkez Kitapları.
Fry, M. G., Goldstein, E. ve Langhorne, R. (2002). Guide to international relations and diplomacy, New York: Continuum.
Ganley, A. C., Lyons, T. T. ve Sewall, G. T. (1985). After Hiroshima America since 1945, New Hampshire:The Independent School Press.
Gezici, A. (2009). Barack Obama türkiye konuşmaları, İstanbul: Karakutu Yayınları.
Gohlert, E. W. (1974). National security policy formation in comparative perspective, Policy Studies Journal, 3(2), 174-177.
Göçoğlu, V. (2018). Türkiye’nin siber güvenlik politikalarının kamu politikası analizi çerçevesinde değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Gürkaynak, M. (2008). Amerika Birleşik Devletleri ile NATO arasındaki simbiotik ilişki ve bu ilişkinin geleceği, ( E. Embel Der), Prof. Dr. Fahir Armaoğlu'na armağan içinde (s.553-607), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Gürses, E. (2003). ABD dış politikasında realizm ve idealizm, Jeopolitik Dergisi, 7, 47-50.
Hastedt, G. P. (1991). American Foreighn policy past, present, future, New Jersey: Prentice Hall Inc..
Jafarov, S. (2007). Dünden bugüne Rusya-NATO ilişkileri, İstanbul: Ezgi Kitabevi.
Kavuncu, S. (2013). Nükleer silahsızlanma yolunda start süreci, Bilge Strateji, 5(8), 119-148.
Kayar, M. (2003). Türk Amerikan İlişkilerinde Irak Sorunu, İstanbul: Kültür Sanat Yayınları.
Keskin, M. (2016). ABD’nin müdahaleci dış politikası: Latin Amerika örneği, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 4(1), 70-88.
Kissinger, H. (2000). Diplomasi, (Çev. İ. H. Kurt), Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
Kurat, A. N. (1964). Başkan Lyndon B. Johnson ve ABD’de cumhurbaşkanlığı, Ankara: Dost Yayınları.
Lehman, J. ve Willett, T. D. (1986). National security and industrial policy: The Need for a public choice perspective, Contemporary Policy Issues, 7, 36-47.
Lind, M. (2006). The American Way of strategy: U.S. Foreign policy and the American way of life, NY: Oxford Universtiy Press.
Meiertöns, H. (2010). The Doctrines of US security policy: An evaluation under international law, New York: Cambridge University Press.
Neumann, C. E. (2018). Kennedy administration (1961-1963), United States National Security Policy. 16.12.2018 tarihinde şuaradan ulaşılmıştır, http://www.faqs.org/espionage/Int-Ke/Kennedy-Administration1961- 1963-United-States-National-Security-Policy.html/,
Nevins, A. ve Commager, H. S. (2014). ABD tarihi, (Çev. H. İnalcık), Ankara: Doğu Batı Yayıncılık.
Orme, J. M. (1983). The Military as an of U.S policy in Southwest Asia, The Rapid deployment fast force 1979-1982, Colorado: Westview Pres.
Özeren, S., Cinoğlu H. ve Sever, M. (2010). ABD’nin Afganistan ve Irak’ta terörle mücadele politikası, Ankara: UTSAM Raporlar Serisi: 14.
Öztürk, M. (2002). ABD’nin Yeni ulusal güvenlik stratejisi küresel ölçekte kaotik bir ortamın habercisi gibi, 2023 Dergisi, 19, 16-21.
Rosenberg, N. R. ve Rosenberg, E. S.(1987). In our times America since World War II, New Jersey: Prentice Hall Inc.
Sadioğlu, U. ve Erdinçler, E. (2018). Tarihsel perspektiften geleceğe, yerel yönetimler bağlamında Rus Kamu yönetiminde güncel reformların analizi, Memleket Siyaset Yönetim, 13(29), 61-82.
Sander, O. (1979). Türk-Amerikan ilişkileri 1947-1964, Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
Sander, O. (1991). Siyasi tarih 1918-1990, Ankara: İmge Kitabevi.
Sander, O. (1995), Siyasi tarih 1919-1994, İkinci Basım, Ankara: İmge Kitabevi.
Schulzinger, R. D. (1990). American diplomacy in the twentieth century, New York: Oxford University Press.
Seren, M. (2018). ABD ulusal güvenlik strateji belgesi: Amerikan savunması ve caydırıcılığı, Trend Analizi Thinktech STM Teknolojik Düşünce Merkezi, Şubat 2018.
Sönmezoğlu, F. (2005). Uluslararası politika ve dış politika analizi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
Sümer, G. (2008). Amerikan dış politikasının kökenleri ve Amerikan dış politik kültürü, Uluslararası İlişkiler, 5(19), 119-144.
Şişman, B. (2015). Soğuk savaş dönemi ABD’nin değişen güvenlik politikası ve bu politika çerçevesinde ABD-Japonya ilişkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Kocaeli.
The White House (2002). The national security strategy of the United States of America, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://www.state.gov/documents/organization/63562.pdf
The White House, (2006), The national security strategy of The United States of America, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://www.state.gov/documents/organization/64884.pdf
The White House, (2010), The national security strategy of The United States of America, 18.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: http://nssarchive.us/NSSR/2010.pdf
The White House, (2017), The national security strategy of the United States of America, 18.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2017/12/NSS-Final-12-18-2017-0905.pdf
Toman, M. ve Akman H. (2014). Tarihi süreç içerisinde Amerikan İmparatorluğu, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 7(20), 285-331.
Turan, İ. (1971). NATO ittifakının stratejik ve siyasi sorunları, İstanbul: Çağlayan Basımevi.
Uçarol, R. (2008). Siyasi tarih [1789-2001], İstanbul: Der Yayınları.
United States Of America Office of The Historian, (2018). Central America, 1981-1993, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/milestones/1981-1988/central-america, (E.T. 17 Aralık 2018).
United States Of America Office of The Historian, (2018). Fall of communism in Eastern Europe, 1989, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/milestones/1989-1992/fall-of-communism
United States of America Department Office of The Historian, (2018). Kennedy’s foreign policy, 16.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/departmenthistory/short-history/jfk-foreignpolicy/
United States of America Department Office of The Historian, (2018). U.S. – Soviet relations, 1981-1991, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/milestones/1981-1988/u.s.-soviet-relations
United States Of America Office of The Historian, (2018), The collapse of the Soviet Union, 17.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/milestones/1989-1992/collapse-soviet-union
United States Of America Office of The Historian, (2018), The Suez Crisis, 1956, 15.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://history.state.gov/milestones/1953- 1960/suez/
Urul, A. (2008). Amerika Birleşik Devletleri’nin büyük Ortadoğu projesi ve Türkiye. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
Uzgel, İ. (2002). ABD ve NATO ile ilişkiler, (B. Oran Der.), Türk Dış politikası, Kurtuluş Savaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar, içinde(s.243- 259), İstanbul: İletişim Yayınları.
Üstün, K. (2018). Trump döneminde ABD yalnızlaşıyor, SETAV, 18.12.2018 tarihinde şuradan alınmıştır: https://www.setav.org/trump-donemindeabd-yalnizlasiyor/
Yalçın, H. B. ve İlhan, B. (2017). Trump’lı ABD’nin muhtemel dış politika ve güvenlik stratejisi, Analiz, 178.
Yeşilbursa, B. K. (2002). İngiltere’nin ortadoğu savunma projeleri ve Türkiye’nin NATO‟ya Girişi, (1950-1953)”, Türkiye’nin Güvenliği Sempozyumu: Tarihten Günümüze İç ve Dış Tehditler, 17-19 Ekim, 2001, Elazığ: Ceren Matbaası.