Türkçe Öğretiminde Hayal Gücü ve Yaratıcılık Eğitimi

Yaratıcı bireylerin başat niteliklerinden ve geliştirilebilir özelliklerinden olan hayal gücünün (imgelemci olma) Türkçe öğretimindeki yerinin araştırıldığı bu çalışmada, doküman inceleme yöntemiyle 5. sınıf Türkçe ders kitabı ve öğretim programı incelenmiştir. Böylelikle, kitabın organizasyon şeması içinde yer alan etkinliklerin öğrencilerin yaratıcı düşünme bağlamında hayal kurma yetisine yönelik yeterliliklerini tespit etmek ve şema içindeki hazırlık, dinleme, okuma, konuşma, yazma, sonraki bölüme hazırlık, etkinlik ve tema değerlendirme sorularının hayal kurma yetisine yönelik düzenlenmesi konusunda bir değerlendirmede bulunmak; Türkçe öğretim programının 5. sınıf kazanımları içinde yaratıcı düşünme bağlamında ele alınan yapılarının hayal gücünü geliştirici olma özelliklerini belirlemek ve bu kazanımların hayal gücü eğitiminde ne şekilde işe koşulacağı konusunda düşünceler ortaya koymak amaçlanmıştır. Sonuç olarak, Türkçe ders kitabında yer alan etkinliklerde öğrencilerin yaratıcılıklarını ve hayal gücünü geliştirecek birçok unsura rastlanmıştır. 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan etkinlikler; hayal gücü eğitimini sadece formal öğrenme ortamına değil; informal öğrenme koşullarına da taşıyan bir yapıda ele alınmıştır. Türkçe öğretiminde hayal gücü eğitiminin varlığının araştırıldığı bu incelemede adı geçen öğrenme alanının bütün temalarda var olduğu görülmektedir. Öğrencilere yaratıcı düşünme becerisi bağlamında hayal gücü kazandırılması hususunda Türkçe öğretim programının beceri alanlarıyla ilgili kazanımlarından bazıları ile hayal gücünü artırıcı çalışmalar yapılabileceği de bu çalışmanın sonucunda ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Türkçe Öğretimi, Hayal Gücü eğitimi, Yaratıcılık, Öğretim Programı, Ders Kitabı

Imagination and Creativity Education in Turkish Teaching

In this study, which examines the place of imagination in teaching Turkish, which is one of the important qualities and characteristics of creative individuals, 5th grade Turkish textbook and curriculum have been examined by document analysis method. Thus, it was aimed to identify the competences of the activities within the organizational chart of the book for the improvement of imagination in the context of creative thinking and to make suggestions to develop imaginative thinking; and to identify the characteristics of the imaginary structures of the outcomes in the 5th grade teaching Turkish curriculum and to put forward thoughts about how these outcomes would be employed to develop imagination and creative thinking. As a result, in the activities included in the Turkish textbook, many elements have been found to improve students' creativity and imagination. These activities were found to foster imaginative thinking not only through the formal learning environments but also in informal learning environments. Additionally, these imaginative structures were found in each theme of the book. Moreover, it has been concluded that some of the outcomes related to the areas of skills in teaching Turkish program can be employed in the development of imaginative thinkin

Keywords:

Turkish Education, Imagination Creativity, Curriculum, Textbook, Turkish Teaching, Imagination Education,

PDF

___

Açıkalın, A. (2002). İnsan kaynağının yönetimi geliştirilmesi. Ankara: PegemA.
Akkoyun, F. (1993). Saygı kavramına transaksiyonel analiz (TA) açısından bakış. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (4), 16-22.
Arık, A. (1990). Yaratıcılık. Ankara: Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri Dizisi, 88.
Aslan, E. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 16 (2), 15-22.
Davaslıgil, Ü. (1994). Yüksek gizli güce sahip lise öğrencilerinin yaratıcılıkları üzerine bir deneysel araştırma. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 53-68.
Demir, T (2012). Türkçe öğretiminde yaratıcı yazma becerisini geliştirme ve küçürek öykü. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sos. Bil. Enst. Dergisi, 9, 343-357.
Demirel, Ö. (2009). Eğitimde program geliştirme. Ankara: PegemA.
Dikici, A. (2001). Sanat eğitiminde yaratıcılık. Milli Eğitim Dergisi, 149.
Doğan, N. (2015). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. (Ö. Demirel Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (s.167-198). Ankara: PegemA.
Dolmaz, M. ve Kaya, E. (2017). Sosyal bilgiler dersinde bir yaratıcı yazma çalışması: yaratıcı yazma becerilerinin çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi. International Journal of Field Education, 3 (2), 1-17.
Haykır Ağın, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakçı, R. ve Üstün, E. (2018). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5. Sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Devlet Kitapları, Özgün.
Kırışoğlu, O. (1991). Sanatta eğitim : Görmek, anlamak, yaratmak. Ankara: Eğitim.
MEB Komisyon (2018).Türkçe dersi öğretim programı: 1-8. Ankara.
Miles, M. B ve Huberman A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. CA: Sage.
Oğuzkan, Ş, Özgür, D. ve Tür, G. (1999). Okul öncesinde yaratıcı çocuk etkinlikleri. İstanbul: Ya-Pa.
Rıza, E. T. (2000). Çocuklarda ve yetişkinlerde yaratıcılık nasıl uyarılır? Yaşadıkça Eğitim Dergisi. Ekim/Aralık, 68, 5-12.
Samurçay, N. (1983). Zekâ ve yaratıcılık. Eğitim ve Bilim, 8(45), 4-12.
San, İ. (1979). Sanatsal yaratma, çocukta yaratıcılık. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür.
San, İ. (1985). Sanat ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, No: 151, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları TDK (2011). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretiminde yaratıcı düşünmeyi geliştirme bakımından nasreddin hoca fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi, Sos. Bil. Enst. Dergisi, 8 (16), 195-223.
Thomas, D. ve Brown, J. S (2016). Yeni nesil öğrenme kültürü, sürekli değişen bir dünya için hayal gücü yetiştirmek. (H. Uysal Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
Ülgen, G. (1997). Eğitim psikolojisi. Ankara: Alkım. Ünveren Kapanadze, D. (2018a). Toplumsal bellek bağlamında kültür, dil ve öğretimi. (O. Kutlu Ed.). Eğitim Bilimleri içinde (s.299-322). Ankara: Akademisyen.
Ünveren Kapanadze, D. (2018b). Dil ve kültür aktarımında işlevsel bir araç olarak ders kitapları: Türkçe ders kitapları örneği. Turkish Studies, 13 (27), 1575-1592.
Üstündağ, T. (2014). Yaratıcılığa yolculuk. Ankara: PegemA.
Wilson, L. O (1997). ‘Creativity is…’ http//www.uwsp.edu/Education/Wilson/index.html adresinden erişilmiştir.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin