Türkiye’de İşsizlik Histerisi Hipotezinin Geçerliliği: Çok Boyutlu ve Asimetrik Yaklaşım

İşsizlik; sosyoekonomik ve politik analizlerin kesişim kümesindedir ve bunlar arasındaki işleyişin varlığı, yönü ve ivmesi hakkındaki tartışmaların hem neden ve hem de sonuç kısımlarında yer almaktadır. Bu nedenle; insanların, toplumların ve devletlerin bugünkü durumlarının anlaşılması ve gelecek beklentilerinin oluşmasında kritik öneme sahip olan işsizlik verisinin incelenmesi, serilerdeki değişimlerin analiz edilmesi ve modellenmesi oldukça önemlidir. Çalışma kapsamında işsizlik oranlarında yaşanan şokların kalıcılığı, histeri analizi kapsamında simetrik ve asimetrik olarak sorgulanmaktadır. Bu doğrultuda 2005 Ocak ile 2019 Ağustos arası dönemi kapsayan aylık veriler, Augmented Dickey-Fuller, Phillips-Perron ve yapısal kırılmalı birim kök testi olan Lee-Strazicich testleriyle iki aşamalı olarak incelenmektedir. Birinci aşamada, bardağın dolu tarafını göstermek üzere, işgücüne katılım ve istihdam oranları ile bu serilerdeki pozitif ve negatif şoklardaki değişmeler ele alınmaktadır. Bardağın boş olduğu tarafa odaklanan ikinci aşamada da genel, genç ve tarım dışı işsizlik oranları ile bu serilerdeki pozitif ve negatif şoklardaki değişimleri ifade eden seriler incelenmektedir. Elde edilen analiz bulgularına göre işsizlik histerisi hipotezi, işgücüne katılım, istihdam ve genç işsizlik serileri için geçerlidir ve bu seriler şoklar sonrasında kendiliğinde dengeye gelememektedirler. Genel ve tarım dışı işsizlik verileri için yapısalcı yaklaşım geçerlidir ve bu seriler yapısal kırılmalara uğramakla birlikte makroekonomik bir müdahaleye gerek olmaksızın kendiliğinden dengeye gelebilmektedir. Bu sonuçlara ilave olarak çalışmada seriler asimetrik şoklarına ayrıştırılarak değerlendirilmiştir. Buna göre istihdam oranının pozitif şoklarından oluşan seri ile genel, genç ve tarım dışı istihdam serilerine ait pozitif ve negatif şokları gösteren seriler için histeri etkisinin geçerli olduğu, şokların kalıcı etkilerde bulunduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar histeri etkisinin nedenleri kapsamında ilgili literatüre göre tartışılmış ve teknolojik dönüşüm modeli ile yeni sayfa yaklaşımı olarak iki farklı önermede bulunulmuştur. Sonuç olarak başta genç işsizlik oranları olmak üzere histeri hipotezinin geçerli olduğu durumlarda sosyoekonomik ve politik anlamda istikrarın sağlanması için otoritelerin makroekonomik müdahalelerde bulunmaları gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gizli Histeri, Asimetrik İşsizlik Histerisi, Teknolojik Dönüşüm Modeli, Yeni Sayfa Yaklaşımı

Validity Of The Unemployment Hysteresis Hypothesis In Turkey: Multidimensional And Asymmetrical Approach

Unemployment is at the intersection of socioeconomic and political analyses; it is included in both cause, and effect sections of the discussions about the existence, direction, and acceleration of these analyses. Therefore, it is very important to examine the unemployment data, analyze and model the changes in the series, to understand the current situation of people, societies, and states and to form the expectations for the future. In the study, the permanence of the shocks experienced in unemployment rates is questioned symmetrically and asymmetrically within the scope of the hysteresis hypothesis. Accordingly, monthly data covering the period between January 2005 and August 2019 are analyzed in two stages by Augmented Dickey-Fuller, Phillips-Perron, and Lee-Strazicich structural break unit root test. In the first stage, labor force participation and employment rates and changes in positive and negative shocks in these series are discussed to show the full side of the glass. In the second phase, which focuses on the empty side of the glass, the series expressing general, young, and non-agricultural unemployment rates and the changes in positive and negative shocks in these series are examined. According to the analysis findings obtained, the unemployment hysteresis hypothesis is valid for labor force participation, employment, and youth unemployment series and these series cannot automatically balance aftershocks. The structuralist approach is valid for general and non-agricultural unemployment data, and these series may suffer from structural breaks, but can automatically stabilize without the need for a macroeconomic intervention. In addition to these results, the series was evaluated by decomposing into asymmetric shocks. Accordingly, the hysteresis effect is valid for the series consisting of positive shocks of the employment rate. Also, it is determined that the hysteresis effect is valid and the shocks have permanent effects for the series showing the positive and negative shocks of the general, young and non-agricultural unemployment series. As a result, it was determined that the authorities should make macroeconomic interventions to ensure socioeconomic and political stability when the hysteresis hypothesis, especially for the youth unemployment rates, is valid.

Keywords:

Hidden Hysteresis, Asymmetric Unemployment Hysteresis, Technological Transformation Model, New Page Approach,

PDF

___

Acemoğlu, D. (2002). Technical change, inequality and the labor market. Journal of Economic Literature. XL, 7-72.

Ağazade, S. (2016). Türkiye için işsizlik histerisine karşın doğal oran hipotezinin doğrusal dışı yöntemlerle sınanması. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(2), 28-46.

Akcan, A. (2018). Tarım ve tarım dışı sektörlerde işsizlik histerisi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24(1), 21-32.

Akcan, A. (2019). Türkiye'de gençlerin işsizlik histerisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 31-47.

Akerlof, G. A. (1984). An economist theorist’s book of tales. Cambridge: Cambridge University Press.

Akkuş, Ö. ve Topuz, S. (2019). İşsizlik histerisinin geçerliliği: Gelişmekte olan en kırılgan beşli. Sosyoekonomi, 27(39), 69-80.

Arellano, M. ve Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. Review of Economic Studies, 58, 277-297.

Bai, J. ve Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 66(1), 47-78.

Bai, J. ve Perron, P. (2003). Computation and analysis of multiple structural change models. Journal of Applied Econometrics,18,1-22.

Barışık, S. ve Çevik, E. İ. (2008). Yapısal kırılma testleri ile Türkiye'de işsizlik histerisinin analizi: 1923-2006 dönemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1, 109-134.

Bayrakdar, S. (2015). Türkiye için işsizlik histerisi ya da doğal işsizlik oranı hipotezinin geçerliliğinin sınanması. Journal of Economic Policy Researches, 2(2), 45-61.

Baysal Kar, B. (2019). İşsizlik histerisi mi? doğal işsizlik oranı mı? Farklı kapitalizm türleri için bir analiz. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 19(2), 271-298.

Blanchard, O. J. ve Summers, L. H. (1986). Hysteresis and the european unemployment problem. NBER Macroeconomics Annual, Vol.1, MIT Press.

Bozkurt, E. ve Altıner, A. (2018). Doğrusal ve doğrusal olmayan birim kök testleriyle Türkiye’de işsizlik histerisinin tespiti. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, UİİİD- IJEAS, (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı), 167-180.

Bulutay, T. (1995). Employment, unemployment and wages in Turkey, Ankara:ILO Yayınları, 214-220,256-262.

Camarero, M.; Carrion-i-Silvester, J. L. ve Cecilio, T. (2006). Testing for hysteresis in unemployment in OECD countries: New evidence using stationarity panel tests with breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 68(2), 167-182.

Caner, M. ve Hansen, B. E. (2001). Theshold autoregression with a unit root. Econometrica, 69(6),1555-1596.

Carrion-i-Silverstre, J. L.; Kim, D. ve Perron, P. (2009). GLS-Based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and alternative hypotheses. Economic Theory, 25, 1754-1792.

Carrion-i-Silverstre, J. L. (2005b). Health care expenditure and GDP: Are thy broken stationary? Journal of Health Economics, 24(5), 939-854.

CTRS, (2017). Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Merkezi - Türkiye sosyal-siyasal eğilimler araştırması. https://www.khas.edu.tr/tr/haberler/kadir-has-universitesi- turkiye-sosyal-siyasal-egilimler-arastirmasi-2017-sonuclari adresinden erişilmiştir.

Cuestas, J. C. ve Javier, O. (2014). Smooth transitions, asymmetric adjustment and unit roots. Applied Economics Letters, 14(21),969-972.

Çelik, C. ve Küçükkale, Y. (2018). İşgücü piyasasına yönelik histeri etkisi: Ratchet modeli ile Türkiye örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı), 21-40.

Çınar, M., Kanalıcı Akay, H. ve Yılmaz, F. (2014). A sectoral analysis of hysteresis in unemployment: Evidence from Turkey. Bilig, 69, 29-52.

Christopoulos, D. K. ve León-Ledesma, M. A. (2007). Unemployment hysteresis in EU countries: What do we really know about it? Journal of Economic Studies, 34(2), 80-89.

Doğru, B. (2014). Euro bölgesinde işsizlik histerezisinin ikinci nesil panel birim kök testleri ile analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3),77-86.

Gregory, R. (1985). Wages policy and unemployment in Australia. Paper presented at the Cheiwood Gate Conference on Unemployment, Cheiwood Gate.

Güloğlu, B. ve İspir, M. (2011). Is natural rate of unemployment or hysteresis? Sector-specific panel unit root test analysis for Turkey. Ege Academic Review, 11(2), 205-216.

Güriş, B.; Tiftikçigil, B. Y. ve Tıraşoğlu, M. (2015). Testing for unemployment hysteresis in Turkey: Evidence from nonlinear unit root tests. Quality & Quantity, 1-12.

Idikut Özpence, A. ve Ergen, E. (2017). Analysis of unemployment hysteresis in Turkey: Structural break unit root test. Journal of Economics Finance and Accounting, 4(4),368- 376.

Im, K. S.; Lee J. ve Tieslau M. (2005). Panel LM unit root tests with level shifts. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 67(3), 393-419.

Im, K. S.; Lee J. ve Tieslau M. (2005). Panel LM unit root tests with trend shifts. FDIC Center for Financial Research Working Paper No.2010-1.

Kahyaoğlu, H. Tüzün O. Ceylan, F. ve Ekinci R. (2016). İşsizlik histerisinin geçerliliği: Türkiye ve seçilmiş AB ülkeleri üzerine bir uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 103-128.

Kapetanios, G. (2005). Unit-root testing against the alternative hypothesis of up to m structural breaks. Journal of Time Series Analysis. 26, 123-133.

Kapetanios, G. Shin, Y. ve Andy, S. (2003). Testing for a unit root in the nonlinear star framework. Journal of Econometrics, 112(2), 359-379.

Karagöz, K. ve Saraç, T. (2016). İşsizlikte histeri etkisinin kalman filtresi yaklaşımıyla incelenmesi: Türkiye örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 1(2), 59-72.

Koçyiğit, A., Bayati, T. ve Tüfekçi, A. (2015). Türkiye’de işsizlik histerisi ve star modelleri uygulaması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(2), 45-60.

Kutlu, S. ve Yurttagüler, İ. (2017). İşsizlikte histerisiz etkisinin uzun hafıza modeli ile incelenmesi: Türkiye üzerine bir uygulama. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(4), 68-78.

Kwiatkowski, D.; Phillips, P.; Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root? Journal of Econometrics, 54(1-3), 159-178.

Lee, C. (2010). Testing for unemployment hysteresis in nonlinear heterogeneous panels: International evidence. Economic Modelling, 27, 1097–1102.

Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. The Review of Economics and Statistics, 85(4),1082-1089.

Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2004). Minimum LM unit root test with one structural break. Appalachian State University Working Papers, no.04-17,1-15.

Lindbeck, A., ve Snower, D. (1985). Wage setting, unemployment and insider - outsider relations. Institute for International Economic Studies, Stockholm, Working Paper-344.

Lumsdaine, R. L. ve Papell, D. H. (1997). Multiple trend breaks and the unit root hypothesis. The Review of Economics and Statistics, 79(2),212-218.

Mitchell, W. ve Muysken, J. (2008). Full employment abandone. Cheltenham: Edward Elgar

Ng, S. ve Perron, P. (1995). Unit root tests in ARMA models with data-dependent methods for the selection of the truncation lag. Journal of the American Statistical Association, 90(429), 268-281.

O’Shaughnessy, T. (2011). Hysteresis in unemployment. Oxford Review of Economic Policy, 27(2), 312–337.

Özcan, B. (2015). İşsizlik histerisi hipotezi OECD ülkeleri için geçerli mi? yapısal kırılmalı birim kök analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40, 95- 117.

Pazarlıoğlu, M. ve Çevik, E. (2007). Ratchet model: 1939-2005 dönemi Türkiye uygulaması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 17-34.

Perron, P. (1997). Further evidence on breaking trend functions in macroeconomic variables. Journal of Econometrics, 80(2), 355-385.

Phelps, E. S. (1994). Structural slumps: The modern equilibrium theory of unemployment, interest, and assets. Harvard University Press, Cambridge.

Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for unit roots in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.

Pissarides, C.A. (1992). Loss of skill during unemployment and the persistence of employment shocks. Quarterly Journal of Economics, 107(4),1371-91.

Saraç, T. (2014). Hysteresis effect in unemployment: Turkey case. Ege Academic Review, 14(3), 335-344.

Sessions, J.G. (1994). Unemployment stigma and multiple labour market equilibria: A social-psychological explanation of hysteresis. Labour, 8(3), 355-75.

Sollis, R. (2009).A simple unit root test against asymmetric star nonlinearity with an application to real exchange rates in nordic countries. Economic Modelling, 26(1), 118-125.

Şanlı, D. (2018). Makro ekonomik istikrarsızlıklar ve doğal işsizlik oranı: 1980-2016 OECD ve Türkiye ekonomisi örneği. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 3(3), 159- 174.

Taş, S. ve Uğur, B. (2017). Türkiye için işsizlik histerisi mi, Yoksa doğal oran hipotezi mi geçerlidir? Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 25-45.

Tekin, İ. (2018). Türkiye'de işsizlik histerisi: Fourier fonksiyonlu durağanlık sınamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 97-127.

Tokatlıoğlu, İ.; Öztürk, F. ve Ardor, H. N. (2014). AB ülkeleri ve Türkiye işgücü piyasasında histeri etkisi: RATCHET modeli analizi. Sosyoekonomi, 22(22), 297-320.

Topalhan, T., Durusoy, Ö. ve Özdemir, Z . (2017). İşsizlik oranı üzerindeki şoklar gerçekten kalıcı mı: Türkiye ekonomisi üzerine bir analiz. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(2), 87-104.

Tunalı, H. (2010). The analysis of unemployment in Turkey: Some empirical evidence using co-integration test. European Journal of Social Sciences, 18(1), 18-38.

Yavuzaslan, K.; Damar, Ö.; Sönmez, B.; Özdaş, B.; Uyar, N. ve Akılotu, E. (2017). Türkiye’de genç işsizliğinin, işsizlik histerisi hipotezi çerçevesinde yapısal kırılmalar testi ile analizi. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(2), 21-32.

Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.

Yıldırım, S. ve İnançlı, S. (2018). Türkiye’de işsizlik histerisis hipotezinin geçerliliğinin ampirik olarak değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14, 45-54.

Yıldırım, S. (2011). Türkiye’de histeri hipotezinin geçerliliğinin çoklu yapısal kırılmalı ckp birim kök testiyle sınanması. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 28-47.

Zivot, E. ve Andrews, D. (1992). Further evidence on the great crash, The oil price shock, and the unit root hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251- 270.