Türkiye’de Çocukluk Sosyolojisi

Çocukluk sosyolojisi alanı son yıllarda fark edilmeye başlanması ile birlikte sosyoloji disiplini içerisinde bağımsız bir disiplin olma yolunda ilerlemektedir. Sosyoloji disiplini içerisinde aile sosyolojisinin hâkim olması, psikoloji alanında ise gelişimsel psikolojinin ve sosyalizasyon kavramının alan yazına hakim olması çocukluk sosyolojisinin ortaya çıkışını geciktirmiştir. Tarihsel olarak da çocukların ayrımcılık yaşaması ve ikinci plana itilmesi bu disiplinin ancak İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu çalışma, eleştirel refleksif yöntemi temeline dayanmaktadır. İkilikçi ve süreklilik paradigmaları çerçevesinde araştırmacı Türkiye’deki çocukluk sosyolojisini oryantalizm, oksidentalizm, modernleşme, yeni çocukluk sosyolojisi gibi kavramlarla sınıflandırarak eleştirel bir refleksiyon ile yorumlamıştır. Türkiye’de yeni çocukluk sosyolojisinin sürekliliğe ve sürece dayalı ilerlemesi gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca, neoliberal politikalar karşısında çocukların piyasa kültürüne karşı çıkarak eleştirel ve dönüştürücü rol almaları gerektiği savunulmuştur. Türk toplumu oryantalist ve oksidentalist düşünce tarzlarının dışına çıkarak söylemsel Batı’yı yapıbozuma uğratarak yeni bir çocukluk sosyolojisi alanının imkanlarını açabileceği tartışılmıştır. Yeni çocukluk sosyolojisi, sürekliliğe vurgu yapan, sürece önem veren, yeni söylem alanları açabilen, katılımcı roller alabilen ve dönüşüm yaratabilen çocuklar ile birlikte, bu alanın bağımsız bir disiplin olarak disiplinlerarası bir yöntemle direnme alanlarını oluşturabileceği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Türk modernleşmesi, yeni çocukluk sosyolojisi, modernite, dikotomi, süreklilik

Childhood Sociology in Turkey

Childhood sociology has started to be noticed only in recent years and is on the way to become an independent discipline within the discipline of sociology. The dominance of family sociology in the discipline of sociology, and the development of psychology and socialization in the field of psychology, delayed the emergence of childhood sociology. Historically, children experienced discrimination and being pushed to the second plan caused this discipline to appear only after the Second World War. This study is based on critical reflexive method. New childhood sociology in Turkey has been interpreted with a critical reflection by classifying it with concepts such as Orientalism, Occidentalism and modernization within the framework of dualism and continuity paradigms by the researcher. It is emphasized that the new childhood sociology should be based on continuity and process. In addition, it has been argued that children should play a critical and transformative role in the face of neoliberal policies by opposing market culture. It has also been discussed that Turkish society can open up the possibilities of a new field of childhood sociology by deconstructing the discursive West by going beyond the Orientalist and Occidentalist ways of thinking. New childhood sociology, as an independent discipline, can create areas of resistance through an interdisciplinary method with children that emphasize continuity, value the process, open new discourse areas, take participatory roles and create transformation.

Keywords:

Turkish modernization, new childhood sociology, modernity, dichotomy, continuity,

PDF

___

Adorno, T. W. (1998). Education after Auschwitz. Critical models: Interventions and catchwords, 191, 204.
Ahıska, M. (2006). Occidentalism and registers of truth: The politics of archives in Turkey. New Perspectives on Turkey, 34, 9-29.
Aka, A. (2004). Foucaultcu perspektiften disipliner iktidar teknikleri ile bireyselliğin üretilmesi. Eğitim, Bilim ve Toplum, 2(28), 28-40.
Araz, Y. (2013). Osmanlı toplumunda çocuk olmak. Kitap Yayınevi: İstanbul
Aronowitz, S., ve Giroux, H. A. (2003). Education under siege: The conservative, liberal and radical debate over schooling. Routledge.
Akbaş, E., Atasü T., R. (2009). Modern çocukluk paradigmasının oluşumu-eleştirel bir değerlendirme, Toplum ve Sosyal Hizmet, 1(20), 95-103.
Akyüz, Y. (1982). Türk eğitim tarihi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi: Ankara.
Akyüz, Y. (2011). Osmanlı döneminden cumhuriyete geçilirken eğitim-öğretim alanında yaşanan dönüşümler. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 9-22.
Aries, P. (1962). Centruies of childhood. (Çev. R. Baldick), New York: Vintage Books, A Division of Random House, USA.
Balibar, E. (2007). Ulus biçimi: Tarih ve ideoloji. Metis Yayınları: İstanbul.
Bumin, K. (1998), Batı’da devlet ve çocuk. Yol Yayınları: İstanbul.
Corsaro, W. A. (2017). The sociology of childhood. Sage publications.
Daley, A. (2010). Reflections on reflexivity and critical reflection as critical research practices. Affilia, 25(1), 68-82.
Deniz N. (2008). Tanzimat romanında babasız kahramanlar. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi: Balıkesir.
Dirican, R. (2018). Tarihi süreçte çocukluk ve çocuk hakları. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 2(2), 51-62.
Eraslan, L. (2015). Farklı perspektiflerden çocukluk ve sosyolojisi. Vize Yayınları: Ankara.
Ercan, R. (2011). Modern çocukluk paradigması. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 3(2), 85-98.
Falzon, C. (2001). Foucault ve sosyal diyalog: Parçalanmanın ötesi. (Çev. Hüsamettin Arslan). Paradigma Yayınları: İstanbul.
Foucault, M. (1972) The Archaeology of knowledge. Routledge: London.
Foucault, M. (2000). Büyük kapatılma (Çev. I. Ergüden ve O. Akınhay). Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
Giroux, H. (2002). Neoliberalism, corporate culture, and the promise of higher education: The university as a democratic public sphere. Harvard educational review, 72(4), 425-464.
Gittins, D. (2009). The Historical construction of childhood: An Introduction to childhood studies. (Der. Mary Jane Kehily ). UK: Mc Graw Hill, London.
Güçlü, S. (2016). Çocukluk ve çocukluğun sosyolojisi bağlamında çocuk hakları. Sosyoloji Dergisi Armağan Sayısı. 1(1), 1-22.
Gürdal, A.D. (2013). Sosyolojinin ihmal edilen kategorisi çocuklar üzerinden çocukluk sosyolojise ve sosyolojiye bakmak. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 15(4), 1-26.
Harvey, D. (2007). Neoliberalism as creative destruction. The annals of the American academy of political and social science, 610(1), 21-44.
Heywood, C. (2017). A history of childhood. John Wiley & Sons. Jenks, C. (1996) Childhood. Routledge: London.
Lewis B.(1991). Modern Türkiye’nin doğuşu. (Çev. M. Kıratlı.). TTK Basım Evi: Ankara. Mardin, Ş.(2001). Türk modernleşmesi. İletişim Yayınları: İstanbul.
Mardin Ş. (2009), Tanzimat’tan sonra aşırı batılılaşma. (Der. M. Türköne ve T. Önder.), Türk Modernleşmesi, İletişim Yayınları: İstanbul.
Mayall, B. (2000). The sociology of childhood in relation to children's rights. Int'l J. Child. Rts., 8, 243.
Mayall, B. (2013). A History of the sociology of childhood. IOE Press: London.
McLaren, P., ve Jaramillo, N. E. (2010). Not neo-Marxist, not post-Marxist, not Marxian, not autonomist Marxism: Reflections on a revolutionary (Marxist) critical pedagogy. Cultural Studies? Critical Methodologies, 10(3), 251-262.
Mendel, G. (2005). Son sömürge çocuk: sosyo-psikanaliz açıdan otorite. Cem Yayınevi: İstanbul.
Meriç C. (1983). Batıda ve bizde aydının serüveni: Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi C.1., İletişim Yayınları: İstanbul.
Moran B. (2010). Türk romanına eleştirel bir bakış-1: Ahmet Mithat’tan Ahmet Hamdi Tanpınar’a. İletişim Yayınları: İstanbul.
Morley, C. (2014). Using critical reflection to research possibilities for change. British Journal of Social Work, 44(6), 1419-1435.
Oakley, A. (1994) Women and children first and last: parallels and differences between children’s and women’s studies. In Mayall, B. (ed) Children’s Childhoods: Observed and Experienced. Falmer Press: London.
Onur, B. (2007). Çocuk, tarih ve toplum. İmge Kitabevi: Ankara.
Ortaylı, İ. (2009). Osmanlı toplumunda aile. Timaş Yayınları: İstanbul.
Ortaylı, İ. (2015). Batılılaşma yolunda. İnkılap Yayınları: İstanbul.
Özarslan, A. D. (2016). Çocuk ve çocukluk sosyolojisi. Resse Yayınları: İstanbul.
Öztan, G. (2009). Türkiye’de çocukluğun politik inşası. Basılmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul Üniversitesi: İstanbul.
Parla, J. (1990). Babalar ve oğullar: Tanzimat romanının epistemolojik temelleri. İletişim Yayınları: İstanbul
Parla, J. (2012). Efendilik, şarkiyatçılık, kölelik. İletişim Yayınları: İstanbul. Postman, N. (1995). The disappearance of childhood. 1982.Vintage: New York.
Sağlam, M., ve Aral, N. (2017). Tarihsel süreç içerisinde çocuk ve çocukluk kavramları. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 1(2), 43-56. Said, E. (1977). Orientalism. Penguin: London.
Sözen, A. G. E. (1986). Sosyolojik açıdan çocuk suçluluğu ve Paşakapısı Cezaevi'nde bir deneme. Sosyoloji Konferansları, 21, 261.
Sözer, A.M. (2003). Çocukluk ve çocuk haklarının tarihsel gelişimi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 179-185.
Şen, B. G. (2011). Çocuk sosyolojisi bağlamında ailelerin çocuklarına bakış açılarının değerlendirilmesi: Elazığ ili örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Şentürk, İ., ve Turan, S. (2012). Foucault’un iktidar analizi bağlamında eğitim yönetimine ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 18(2), 243-272.
Şirin M. R. (1999), Modern çocukluk paradigması. Kadınlar ve çocuklar, Düşünen Siyaset, 5, Ankara.
Şirin, M. R. (2018). Çocuk ve çocukluk: Kültürel ve sosyolojik boyut. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 2(3).5-13.
Yılmaz, E. (2017). Türkçe çocuk gazetelerinde osmanlı kimliği (1869-1908). Kebikec: Insan Bilimleri Icin Kaynak Arastirmali Dergisi, 43.