Ahmet Yasin ŞENYURT, Hamit COŞKUN, Ercan Selçuk ÜNLÜ

Örtük Çağrışım Testi’ni Türkçe’ye Uyarlama Çalışması

Tutumları ölçmek için kullanılan öz-bildirim ölçekleri; değerlendirme kaygısı, katılımcının kendi üst-bilişlerinin farkında olmaması ve kendini sansürleme gibi ölçeklerin geçerliğini düşüren çok sayıda faktörden etkilenmektedir. Greenwald tarafından geliştirilen Örtük Çağrışım Testi (ÖÇT; Implicit Association Test) kategorilendirme görevleri kullanılarak katılımcıların örtük tutumlarını ölçmeyi amaçlayan bir bilgisayar uygulamasıdır. ÖÇT, bireylerin iki farklı gruba yönelik kelimeleri sınıflandırmasını ve verilen tepki sürelerine bağlı olarak bireyin hangi gruba karşı daha olumlu tutum beslediğinin ortaya çıkarılmasını sağlamaktadır. ÖÇT özellikle etnik, ırksal veya dini ayrımcılık gibi sosyal kaygı içeren konularda, öz-bildirim ölçeklerinin ve diğer ölçme araçlarının içerdiği sorunları içermemesinden dolayı uluslararası alanda en çok kullanılan tutum ölçme araçlarından biridir. Buna karşın testin ülkemizde kullanımı oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmada açık kaynak kodlu Türkçe Örtük Çağrışım Testi’nin geliştirilmesi süreci ve testin geçerlik ve güvenirlik sonuçları ele alınacaktır. Uyarlanan Örtük Çağrışım Testi, Türk-Kürt ve Türk-Suriyeli olmak üzere iki farklı karşılaştırmayı yapabilecek algoritmaya sahiptir. Ayrıca bu program ÖÇT’nin öncesinde veyahut test ortasında manipülasyon materyali eklenmesini de mümkün kılmaktadır. Son olarak, test sonrasında demografik bilgilerin sorulması ve ölçek eklenmesine imkân sağlayan bir algoritmaya sahiptir. Yapılan çalışmada ÖÇT’nin güvenirlik değerleri farklı bloklar arasındaki korelasyon iki-yarım güvenirlik yöntemiyle hesaplanarak bulunmuştur ve .70 ile .83 arasındadır. Dış geçerlik ise sıfat tanımlama görevleri ile ölçülen açık tutum puanları ile karşılaştırılarak elde edilmiştir. Dış geçerliğe ilişkin sonuçlar uluslararası literatür ile tutarlıdır.

Anahtar Kelimeler:

örtük çağrışım testi, ayrımcılık, önyargı, kalıpyargı, tutum

Turkish Adaptation Study of Implicit Association Test

The self-report scales used to measure attitudes are influenced by a number of factors (evaluation anxiety, low self-awareness, and self-censorship) that reduce the validity of the scales. Implicit Association Test (IAT) developed by Greenwald is a computer application aiming to measure participants' attitudes using categorization tasks. The IAT allows individuals to classify the words for two different groups and to determine the preference of a person depending on the response times. The IAT is one of the most widely used attitude measurement tools in the international field, especially since it does not include the problems of self-report scales and other measurement tools on issues of social concern such as ethnic, racial or religious discrimination. However, the use of the test in our country is very limited. In this study, the development process of open source Turkish IAT and the validity and reliability results of the test will be discussed. The IAT has an algorithm that can make two different comparisons as Turkish-Kurdish and Turkish-Syrian. In addition, this program enables the addition of manipulation material before or during the test. Finally, it has an algorithm that allows to add demographic questions and other scales after the test. In the study, the reliability values of the IAT were calculated by calculating the correlation between the different blocks of IAT by using two-half reliability method and reliability scores were between .70 and .83. The external validity was obtained by comparing with the open attitude scores measured by adjective identification tasks. The results of external validity are consistent with the international literature.

Keywords:

Implicit association test, discrimination, prejudice, stereotype, attitude,

PDF

___

Alparslan, K. (2017). Türkiye'de yaşayan Kürtlerin kimlik yönetim stratejileri ve dış grup tarafgirliği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Austin, E. J., Deary, I. J., Gibson, G. J., McGregor, M. J. ve Dent, J. B. (1998). Individual response spread in self-report scales: Personality correlations and consequences. Personality and Individual Differences, 24 (3), 421-438. doi: 10.1016/s0191-8869(97)00175-x
Dasgupta, M. N., McGhee, D. E., Greenwald A. G. ve Banaji, M. R. (2000). Automatic preference for white Americans: Eliminating the familiarity explanation. Journal of Experimental Social Psychology, 36, 316-328. doi: 10.1006/jesp.1999.1418
Greenwald A. G., McGhea D. E. ve Schwartz J. K. L. (1998). Measuring individual differences in implicit cognition: The Implicit Association Test. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 1464-1480.
Greenwald A. G., Banaji M. R. ve Nosek B. A. (2014). Statistically small effects of the Implicit Association Test can have societally large effects. Journal of Personality and Social Psychology, 108, 553– 561. doi.org/10.1037/pspa0000016
Hofmann W., Gawronski B., Gschwendner T., Le H. ve Schmitt M. (2005). A meta-analysis on the correlation between the implicit association test and explicit measures. Personality and Social Psychology Bulletin, 10, 1369-1385. doi: 10.1177/0146167205275613
İsminin Anlamını Ara (Ocak, 2017). İsminin anlamı. https://www.ismininanlaminiara.com/arapca-isim-ara.aspx adresinden erişilmiştir.
Kürtçe Bilgi (Ocak, 2017). Erkek isimleri. www.kurtcebilgi.com/kategori/erkekisimleri adresinden erişilmiştir.
Nisbett R. E. ve Wilson T. D. (1977). Telling more than we can know: Verbal reports on mental process. Psychological Review, 84, 231-259. people.virginia.edu/~tdw/nisbett&wilson.pdf adresinden Kasım 2017’de erişilmiştir.
Ottoway S. A., Hayden D. C. ve Oakes M. A. (2001). Implicit attitudes and racism: Effects of word familiarity and frequency on the Implicit Association Test. Social Cognition, 19, 97-144.
Özdemir, G. (2015). Başarılarımın sahibi ben değilim: Sosyal kimlik, sosyal baskınlık ve sistemi meşrulaştırma kuramları perspektifinden sahtekâr fenomeni (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Rosenberg M. J. (2009). The conditions and consequences of evaluation apprehension. Robert Rosenthal ve Ralph L. Rosnow (Ed.), Artifacts in behavioral research (s.211-263). New York: Oxford University Press.
Schnabel K., Asendorpf J. B. ve Greenwald, A. G. (2008). Assessment of individual differences in implicit cognition. European Journal of Psychological Assessment, 24, 210-217. doi: 10.1027/1015-5759.24.4.210
Şenyurt, A. Y. (2018). Tehdit manipülasyonu ve olumlu bilgilendirmenin örük ve açık tutumlar üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Wilson, M.C. ve Scior, K. (2014). Attitudes towards individuals with disabilities as measured by the Implicit Association Test: A literature review. Research in Developmental Disabilities, 35, 294-321. doi: 10.1016/j.ridd.2013.11.003