Öğretmenlerin Öz Liderlik Algılarının İş Doyumları Üzerine Etkisi

Bu araştırmanın amacı, Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin öz liderlik algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma, betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modelindedir. Araştırma sürecinde Gaziantep ilindeki Anadolu liselerinde görev yapan 477 öğretmenden oluşan katılımcı gruba “Öz Liderlik Ölçeği”, “İş Doyum Ölçeği” ve kişisel bilgi formundan oluşan veri toplama araçları uygulanmıştır. Araştırmada, değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla korelasyon analizi, bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisini incelemek için ise çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Ayrıca regresyon analizi ile ortaya çıkan yapının doğrulanması için yol analizi yapılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde, öğretmenlerin öz liderlik algıları ile iş doyumları arasında orta düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre ise öğretmenlerin öz liderlik algısı, iş doyum düzeyinin anlamlı bir yordayıcıdır. Ayrıca yapılan yol analizinde, kurgulanan modelin uyum iyiliği indeks değerlerinin de kabul edilebilir değerler içerisinde yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına bağlı olarak, öz liderlik algısı arttıkça bireylerin iş doyum düzeylerinin de arttığı ve öz liderlik davranışlarını arttırıcı eğitimlerin öğretmenlere verilmesinin bireysel ve örgütsel gelişime katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Öz liderlik, iş doyumu, öğretmen

The Effect of Teachers’ Self Leadership Perceptions on Job Satisfaction

The aim of this study was to determine the relationship between self-leadership perceptions and job satisfaction of teachers working at Anatolian high schools. The study was based on survey model among descriptive research methods. During the data collection process, the working group including 477 teachers working at Anatolian high schools in Gaziantep were administered “Self-Leadership Scale”, “Job Satisfaction Scale” and self-description form. Correlation analysis was used to determine the relationship between the variables while multiple regression analyzes were performed to examine the effect of independent variable on the dependent one. In addition, path analysis was conducted to confirm the model that was created through regression analysis. According to the findings of the study, it was concluded that there was a moderate, positive and significant relationship between self-leadership perceptions and job satisfaction of teachers. The results of regression analysis yielded that teachers' self-leadership perception was a significant predictor of their level of job satisfaction. Moreover, it was confirmed that the goodness of fit indices of the obtained model were within acceptable limits based on the path analysis. As a result of research, it can be claimed that job satisfaction levels of individuals increase together with the rise in self-leadership perceptions and that trainings to enhance teachers’ self-leadership behaviors will contribute to individual and organizational development.

Keywords:

self leadership, job satisfaction, teacher,

PDF

___

Akkuş, M. (2018). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin öz-liderlikleri ile sınıf yönetimi öz-yeterlik algıları arasındaki ilişki. Yayınlamamış yükseklisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Anderson, J.S. and G.E. Prussia (1997). The Self-leadership questionnaire: Preliminary assessment of construct validity. The Journal of Leadership Studies, 4, 119-143.
Barry, D. (1991). Managing the bossless team: lessons in distributed leadership. Organizational Dynamics, 20(1), 31-47.
Barutçugil, İ. (2004) Stratejik insan kaynakları yönetimi. İstanbul:Kariyer Yayıncılık.
Baycan, F. A. (1985). Farklı gruplarda çalışan kişilerde iş doyumunun bazı yönlerinin analizi. Yayınlanmamış bilim uzmanlığı tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, E.Ö., Karadeniz, Ş. and Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (6th Edition). Ankara: Pegem A yayıncılık.
Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5thEdition). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Carmeli, A., Meitar, R. and Weisberg, J. (2006). Self-Leadership skills and work innovative behavior at work, International Journal of Manpower, 27(1), 75-90,
Çelik, V. (2003). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Davis, K. (1988). İşletmelerde insan davranışı (Çev. Kemal T.). İstanbul: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını.
Diliello T. C. and Houghton J. D. (2006) Maximizing organizational leadership capacity for the future: Toward a model of self-leadership innovation and creativity. Journal of Managerial Psychology 2(4), 319-337.
Dinham, S. and Scott, C. (1996). Teacher satisfaction, motivation and health. ERIC Document, ED 405295.
Erdil, O., Keskin, H., İmamoğlu, Z. S. and Erat, S. (2005). Yönetim tarzı ve çalışma koşulları, arkadaşlık ortamı ve takdir edilme duygusu ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: Tekstil sektöründe bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5(1), 17-26.
Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü, Araştırma ve Yardım Vakfı Yayını.
Göksoy, S., Emen, E. and Yenipınar, Ş. (2014). Öğretmenlerin öz-liderlik rolleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 103-116.
Hooper, D., Coughlan, J. and Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Houghton J. D., Neck C.P. and Manz C. C. (2003) We think we can we think we can we think we can: The ımpact of thinking patterns and work team sustainability. The Performance Management: An International Journal, 9(1), 231-41.
Houghton J. D. and Neck C. P. (2002) The revised self- leadership questionnaire: Testing a hierarchical factor structure for self-leadership. Journal of Managerial Psychology, 17(8), 672-692.
Houghton, J. D. and Yoho, S. K. (2005). Toward a contingency model of leadership and psychological empowerment: when should self-leadership be encouraged?. Journal of Leadership & Organizational Studies, 11(4), 65-83.
Houghton J. D. and Jinkerson D. L. (2007) Constructive Thought Strategies and Job Satisfaction: A Preliminary Examination. J.Bus. Psychol, 22(1), 45-53.
Howel, J.P. and Costley, D.L. (2006). Understanding behaviors for effective leadership ( 2th Edition). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
İdi, A. (2017). İlkokul ve ortaokullarda örgütsel iklim ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (486442). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Kayıkçı, K. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin denetim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 507-527.
Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon ( 1th Edition). Bursa: Aktüel Akademi Basım Yayım Dağıtım LTD. ŞTİ.
Konan, N. and Atik, S. (2015). Kendi kendine (öz) liderlik ölçeğinin eğitim örgütleri için türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. EInternational Journal of Educational Research, 6(3), 101-115.
Konradt, U. and Andreben, P. (2009) Self-leadership in Organizational Teams: A multilevel Analysis of Moderators and Mediators. European Journal of Work and Organizational Psychology, 18(3), 322-346.
Konradt U., Andreben, P. and Ellwart, T. (2008) Self-leadership in organizational teams: A multilevel analysis of moderators and mediators. European Journal of Work and Organizational Psychology, 1, 1-25.
Locke, E. (1976). The nature and causes of job satisfaction (M. D. Dunnette Ed.). Chicago: Rand McNally.
Orakçı, Ş. (2015). Şangay, Hong Kong, Singapur, Japonya ve Güney Kore’nin öğretmen yetiştirme sistemlerinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 3(2),26-43.
Özmen, A. (2017). Okul yöneticilerinin liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yedi Tepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Özmantar, Z. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri (edt. Selahattin Turan, 1th edition). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Özsoy, İ. (2012). Örgüt İklimi, öz liderlik ve iş tatmininin ar-ge performansına etkisi: Savunma sanayiinde bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Kara Harp Okulu Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Manz, C.C. (1986). Self-leadership: Toward an Expanded theory of self influence processess in organizations. Academy of Management Review, 11(3), 585-600.
Manz, C. C. (1992). Mastering self-leadership: empowering yourself for personal excellence. New Jersey: Prentice Hall.
Manz C. C. and Jr Sims H. P. (1991) Super leadership: Beyond the Myth of Heroic leadership. Organizational Dynamics, 19(4), 18-35.
Manz, C.C. and Neck, C.P. (2004). Mastering self-leadership: empowering yourself for personalexcellence. (3. ed.). Upper Saddle River: Pearson PrenticeHall.
Neck, C. P. (1996). Thought self-leadership: A self-regulatory approach to overcoming resistance to organizational change. International Journal of Organizational Analysis, 4, 202–216.
Neck, C.P. and C.C. Manz (1992). Thought Self-Leadership: The ımpact of selftalk and mental ımagery on performance. The Journal of Organizational Psychology, 13, 681-99.
Neck, C. P., Stewart, G. and Manz, C. C. (1995). Thought selfleadership as a framework for enhancing the performance of performance appraisers. Journal of Applied Behavioral Science, 31, 278–302.
Neck, C. P. and Manz, C. C. (1996). Thought self-leadership: The impact of mental strategies training on employee cognition, behavior, and affect. Journal of Organizational Behavior, 17(5), 445-467.
Neck, C. P. and Houghton, J. D. (2006). Two decades of self-leadership theory and research: Past developments, present trends, and future possibilities. Journal of Managerial Psychology, 21(4), 270-295.
Politis, J.D. (2006). Self-leadership behavioral-focused strategies and team performance: The mediating ınfluence of job satisfaction. Leadership & Organization Development Journal, 27(3), 203-216.
Prusia, G.E., Anderson, J.S. and Manz, C.C. (1998). Self-leadership and performance outcomes: The mediating influence of self-efficiacy, Journual of Organizational Behavior, 19(5), 523-538.
Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. (9 th Edition) Ankara: Gazi Kitabevi. Telman, N. and Ünsal, P. (2004). Çalışan memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Uğurluoğlu Ö. (2010) Kendi kendine liderlik stratejileri üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 175-191.
Ural, A. and Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci. Ankara: Detay Yayıncılık.
Weiss, D.J., Dawis, R.V. England, G. W. and Lofquist, L. H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction questionnaire. On 10 October 2019 http://vpr.psych.umn.edu/monograph_xxii_- _manual_for_the_mn_satisfaction_questionnaire.pdf accessed from.
Yavuzkurt, T. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerinin iş yeri arkadaşlık algısı ve iş doyumu ile ilişkisi:Aydın ili örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi (479305). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Yazıcıoğlu, Y. and Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.