Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinde Antalya Milletvekilleri (Biyografi Ve Faaliyetleri)

Birinci Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti ile yaptıkları Mondros Mütarekesine dayanarak Anadolu’nun büyük bir bölümünü işgal etmişlerdi. İstanbul Hükümeti’nin bu işgallere karşı koyacak gücünün olmadığını gören Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’ya ayak basığı ilk andan itibaren gücünü milletten alan bir mücadele anlayışı belirlemiştir. Anadolu’da yapılan çalışmalar sonucunda Milli Mücadele’ye yön verecek ve Türk Milleti adına karar alacak bir meclis kurulması kararlaştırılmıştır. Antalya milletvekilleri, gerek Birinci Meclis’te, gerekse İkinci Meclis’te tüm yeteneklerini ortaya koyarak çalışmışlar, Milli Mücadele’nin kazanılmasında ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Antalyalılar, vatanın düşman işgali altında olduğu dönemde Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurarak ve TBMM’ne gönderdikleri milletvekilleriyle Milli Mücadele’ye destek olmuşlar, Yurdun düşman işgalinden kurtulmasında ve yeni Türk Devleti’nin kurulmasında önemli katkıda bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler:

1. Dünya Savaşı, Antalya, TBMM

Member Of Parliament During First Era In Grand National Assembly Of Turkey (Biographies And Activities)

The Allies occupied the whole Anatolia after the World War the 1st by excusing the treaties which they got signed under compulsion. Mustafa Kemal Atatürk who noticed that İstanbul Government could not resist to these occupancies determined a National Struggle approach which has its power from the nation itself from the time he stepped to Anatolia. An assembly which will give way to National Struggle and will make decisions instead of Turkish Nation was decided to be founded after practices made in Anatolia. Member of Parliament of Antalya worked hard either in the 1st Parliament or in the 2nd Parliament by showing much effort and they gave important service in formation of Turkish Republic and Gaining National Struggle. Antalya people supported National Struggle by founding Müdafaa-i Hukuk Society in the occupancy period with their members of parliament. They had important contributions in formation new Turkish State and saving the homeland.

Keywords:

World War The First, Antalya, TBMM,

PDF

___

BCA: 030.10.4.23.42.
BCA: 030.10.4.23.42. Ek: 7.
E.S.G.M.A., Dâhiliye Vekâletine Yazdığı Yazı, Mustafa İBRİŞİM, Şahsi Dosya, 20.4.1929, Ek: 8.
E.S.G.M.A., Emekli Maaş Bordrosu, Ali Vefa SEYHANLI, Şahsi Dosya, 31.1.1933.
E.S.G.M.A., Emekli Maaşı Bordrosu, Halil İbrahim ÖZKAYA, Şahsi Dosya, 26 Şubat 1941.
E.S.G.M.A., Emekli Maaşı Bordrosu, Mustafa İBRİŞİM, Şahsi Dosya, 1.8.1966.
E.S.G.M.A., Emekli Maaş Bordrosu, Rasih KAPLAN, Şahsi Dosya, 20.05.1968, Ek: 12.
E.S.G.M.A., Nüfus Cüzdanı Sureti, Mustafa İBRİŞİM, Şahsi Dosya, 10.9.1927, Ek: 5.
E.S.G.M.A., Nüfus Kayıt Örneği, Rasih KAPLAN, Şahsi Dosya, 18.11.1952.
E.S.G.M.A., Nüfus Kayıt Örneği, Rasih KAPLAN, Şahsi Dosya, 18.11.1952, Ek: 10.
E.S.G.M.A., Memuriyet Hizmet Cetveli, Ali Vefa SEYHANLI, Şahsi Dosya.
E.S.G.M.A., Memuriyet Hizmet Cetveli, Halil İbrahim ÖZKAYA, Şahsi Dosya, 18.2.1941.
E.S.G.M.A., Millî Eğitim Bakanlığına Yazdığı Yazı, Rasih KAPLAN, Şahsi Dosya, 18.7.1945, Ek:11.
E.S.G.M.A., Millî Eğitim Bakanlığı Zat İşleri Müdürünün Dilekçesi, Rasih KAPLAN, Şahsi Dosya, 15.8.1945.
E.S.G.M.A., Yetim Maaşlarına Mahsus Bordro, Ali Vefa SEYHANLI, Şahsi Dosya, 17.11.1953, Ek: 2.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 24.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 24, Ek: 1.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 25
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 25, Ek: 3.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 27.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 27, Ek: 4.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 28.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 28, Ek: 6.
TBMM Arşivi, Tercüme-i Hal Kâğıdı, Şahsi Dosya No: 29, Ek: 9.
Hamdullah Suphi’ye Veda, ( 15 Haziran 1966). Cumhuriyet Gazetesi. Yeşil Antalya Gazetesi, 1 Nisan 1947.
Cumhurbaşkanları, Başbakanlar ve Millî Eğitim Bakanlarının Millî Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçleri, (1946).
MEB Yay., Ankara. T.B.M.M. Z.C., (1958), Devre 1, C. 9, Ankara.
T.B.M.M. Z.C., (1960), Devre 1, C. 24, Ankara.
Aksoy, İlhan, (2006). Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Ankara.
Akyüz, Yahya, (1982). Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1982’ye), Ankara.
Başar, Erdoğan, (2004). Millî Eğitim Bakanlarının Eğitim Faaliyetleri (1920–1960), İstanbul.
Baydar, Mustafa, (1968). Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, Menteş Yayınları, İstanbul.
Bıyıklıoğlu, Tevfik, (1955). Trakya’da Millî Mücadele, C. 1, Ankara.
Çimrin, Hüseyin, (2005). Antalya Kent Kronolojisi, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Yay., Antalya.
Çoker, Fahri, (1980). Türk Parlamento Tarihi 1919–1923, C. 3, Ankara.
Demirel, Ahmet, (1995). Birinci Mecliste Muhalefet (İkinci Grup), 2. Baskı, İletişim Yay., İstanbul.
Ergün, Mustafa, (1997). Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ocak Yay., 2. Baskı, Ankara.
Erten, Süleyman Fikri, (1996). Millî Mücadele’de Antalya, Antalya Müzesi Yay. Antalya.
Ezherli, İhsan, (1986). TBMM (1920–1986), TBMM Basımevi, Ankara.
Grassi, Fabio L., (2003). İtalya ve Türk Sorunu (1919-1923 Kamuoyu ve Dış Politika), Çev: Nevin Özkan, Durdu Kundakçı, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
İskit, Servet, (1943). Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları, İstanbul.
Karal, Enver Ziya, (1983, Osmanlı Tarihi, TTK Yay., C. 5, Ankara.
Kozanoğlu, Zeynep, (2000). Vatan, Hürriyet, Ekmek (Birinci Dönem TBMM Tutanaklarından Notlar), AKM Yay. Ankara.
Özodaşık, Mustafa, (1999). Cumhuriyet Dönemi Yeni Bir Nesil Yetiştirme Çabaları (1923–1950), Çizgi Kitabevi, Konya.
Seraslan, Halim, (1995). Hamdullah Suphi Tanrıöver, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Tanör, Bülent, (2006). Kurtuluş, Kuruluş, Cumhuriyet Kitapları, 7. Baskı, İstanbul.
Tanrıöver, Hamdullah Suphi, (1987). Günebakan, Haz. Fethi Tevetoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., İzmir.
Tevetoğlu, Fethi, (1986). Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ankara. Tosun, Ramazan, (1994). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (Kuruluş Dönemi), Erciyes Üni. Yay., Kayseri.
Cansever, Hasan Ferit, (Şubat 1967) “Rahmetli Hamdullah Suphi Tanrıöver”, TYD., cilt: 6, sayı: 2, Ankara.
Develioğlu, Burhanettin, (Şubat 1967). “Hamdullah Suphi ile 55 Sene”, TYD., C. 6, Sayı: 2, Ankara.
Gürkan, Kazım İsmail, (Şubat 1967). “Hamdullah Suphi Büyük Hatip”, TYD., C. 6, Sayı: 2, Ankara.
Güven, C. & Boyraz, E. Z. (2016). Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ilk Maârif Vekilliği dönemi faaliyetleri, OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(10), 286-317.
Reel, A. Hidayet, (Şubat 1967). “Milliyetçi ve Medeniyetçi Lider Hamdullah Suphi Tanrıöver”, TYD, C. 6, Sayı: 2, Ankara.
Şapolyo, Enver Behnan, (Temmuz 1966). “Millî Mücadele’de Hamdullah Suphi”, Türk Kültürü Dergisi, Sayı: 45, Ankara.
Tanrıöver, Hamdullah Suphi, ( 26 Aralık 1947). “İstiklal Marşı”, Kızıl Elma Dergisi, Sayı: 9, Ankara.
Tanrıöver, Hamdullah Suphi, (Ocak 1957). “ Reşat Nuri Güntekin”, TYD, sayı: 264, Ankara.
Oran, Nebahat, (1997). Antalya Milletvekili Rasih (Kaplan) Bey’in I. ve II. Dönem TBMM’ndeki Siyasi Faaliyetleri, Atatürk Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
Sarıgüzel, Nedim, (2009). Birinci ve İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisinde Antalya Milletvekilleri (Biyografi ve Faaliyetleri), Selçuk Üniversitesi SBE, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya