Emine EKİCİ, Merve YETİM ÇOLAK, Ezgi Hasret KOZAN

Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Beslenme Durumları ve Günlük Yaşam Aktivitelerinin Belirlenmesi

Bu çalışma huzurevinde yaşayan yaşlıların beslenme durumları ve günlük yaşam aktivitelerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı tipte yürütülen araştırmanın evrenini İstanbul Anadolu Yakasında bulunan üç özel huzurevinde yaşayan yaşlılar oluşturmuştur. Evrenin tümü örnekleme alınarak, çalışmaya katılmayı kabul eden bireylerden veri toplanmış, literatüre göre Mini Nutrisyonel Değerlendirme Testinin (MNA) uygulanmayacağı konfüzyon, ileri demansı olan hastalar, kooperasyon kurulamayan hastalar, inme sonrası afazik olan hastalar, akut hastalık durumları (pnömoni), PEG’li hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir. Araştırmanın verileri etik kurul onayı ve kurum izni alındıktan sonra Şubat-Mart 2018 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler, 18 sorudan oluşan anket formu, Mini Nutrisyonel Değerlendirme Testi ve KATZ Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYA) ile toplanmıştır. Veriler, tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Varyans analizi ve Ki-Kare testi ile değerlendirilmiştir. Yaşlıların yaş ortalaması 78,20±1,20, %58,8’i kadındır. MNA’ya göre yaşlıların %63’ünün malnütrisyon açısından riskli, % 9,6’sının malnütrisyon olduğu, %27,4’ünün ise beslenme sorununun olmadığı bulunmuştur. Kronik hastalık, ana öğünü atlama, çiğneme/yutma güçlüğü ile malnütrisyon riski arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05) Ara öğün sayısı ortalaması ile MNA puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark tespit edilmiştir (p<0,05). Ara öğün sayısı azaldıkça malnütrisyon riskinin arttığı bulunmuştur. GYA’ya göre yaşlıların %84’ü bağımsız, %23,3’ü kısmen bağımlı, % 2,7’si bağımlıdır. Düzenli fiziksel aktivite yapanlarla bağımsız olan yaşlılar arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). MNA ile GYA arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulundu (p<0,05). MNA’ya göre beslenme sorunu olmayan yaşlıların %95’inin bağımsız olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Günlük yaşam aktiviteleri, mini nutrisyonel değerlendirme, malnütrisyon, huzurevi, yaşlı

Determination of Nutritional State and Daily Life Activities Elderly Living in Nursing Home

This study was conducted to determine the nutritional status and daily living activities of the elderly living in the nursing home. The population of this descriptive study was composed of elderly living in three different private nursing homes located on the Asian side of Istanbul. Data were collected from the elderly who accepted to participate in the study by taking whole population to the sample, and the, disoriented patients, patients with advanced dementia, patients who could not cooperate, patients with poststroke aphasic syndrome, patients with acute disease (pneumonia), patients with PEG who are not suitable for Mini Nutrient Assessment Test (MNA) application according to the literature were not included in the study. The data of the study were collected between February-March 2018 after the approval of the ethics committee and the permission of the institution. The data were collected with a questionnaire consisting of 18 questions, Mini Nutritional Assessment Test and KATZ Daily Living Activities Scale (GYA). The data were evaluated with descriptive statistics, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Variance analysis and Chi-Square test. The average age of the elderly was 78.20 ± 1,20 and 58.8% was female. According to the MNA, 63% of the elderly were at risk of malnutrition, 9.6% had malnutrition, and 27.4% of them did not have nutritional problems. The relationship between chronic disease, skipping a meal, chewing/swallowing difficulty and malnutrition risk were found statistically significant (p<0,05). There was a statistically significant difference between the mean number of snacks and the mean MNA score (p<0,05). It is found that the malnutrition risk increased as the number of snacks decreased. According to GYA, 84% of the elderly were independent, 23.3% were partially dependent and 2.7% were dependent. The relationship between the regular physical activity and the elderly who are independent is statistically significant (p<0,05). The relationship between MNA and GYA was found to be statistically significant (p <0.05). In this study, 95% of the elderly who do not have a nutritional problem according to MNA, were found to be independent.

Keywords:

Daily living activities, mini nutritional assessment, malnutrition, nursing home, elderly,

PDF

___

WHO. Global health and aging . http://www.who.int/ageing/publications/global_health.pdf. 2010. Erişim tarihi: 2.06.2018.
WHO. Aging and health http://www.who.int/newsroom/factsheeds/details/aging and health. 2018. Erişim tarihi:2.06.2018.
Baz, S., Ardahan, M. Yaşlılarda malnütrisyon ve hemşirelik yaklaşımları. Balikesir Sağlik Bil Derg. 2016; 5 (3)
İnanır, İ., Kayış, A., Yılmaz, K. Yaşlı hastaların günlük yaşam aktiviteleri. Akad Geriatri, 2013; 5: 64-72
Aslan, D., Şengelen, M., Bilir, N. Yaşlılık döneminde beslenme sorunları ve yaklaşımlar. Geriatri Derneği Eğitim Serisi. 2008; 1 ,Öncü Basımevi, Ankara
Huhman, M.B., Perez, V., ve ark. A Self- Completed nutrition screening tool for community- dwelling older adults wıth hıgh reliability: A compparıson study.The Journal Of Nutrition , Health &Aging,2013; 17:4, 339-343
Kansal, D., Baliga, SS., Kruthika, K., Mallapur, MD. Nutritional assessment among elderly population of rural Belagavi: a cross-sectional study. Int J Med Sci Public Health.2016; 5:1496-1499
Arıoğul, S. Yaşlılarda malnütrisyon kılavuzu; Malnütrisyonun önemi. Akademik Geriatri Derneği. 2013. Ankara.
Kaiser, MJ., Bauer, JM., Rämsch, C., Uter, W., Guigoz, Y., Cederholm, T, ve ark. Frequency of malnutrition in older adults: a multinational perspective using the mini nutritional assessment. J Am Geriatr Soc. 2010;58(9):1734–1738. doi: 10.1111/j.1532-5415.2010.03016.
Cankurtaran, M., Saka, B., Sevnaz, S ve ark. Türkiye huzurevleri ve bakımevleri nutrisyonel degerlendirme projesi.2012.
Saeidlou,S.N., Nouri, Kutluay., Merdol, T., Mikaili, P., Bektaş, Y. Assessment of the nutritional status and affecting factors of elderly people living at six nursing homes in Urmia, Iran. International Journal of Academic Research 2011; 3(1): 173-181.
Delegge, M. . Evrensel Malnütrisyon Tarama Yöntemi. Çev. Ed. Malazgirt Z, Topgül K. :Nütrisyon ve Gastrointestinal Hastalık. Nobel Matbaacılık. İstanbul. Nobel Tıp Kitapevleri. 2011 ; 9-17.
Green, S.M., Watson, R. Nutritional screening and assessment tools for older adults: literature review. Journal of Advance Nursing. 2006; 54(4), 477-490.
Ülger, Z., Halil, M., Kalan, I., Yavuz, BB., Cankurtaran, M., Güngör, E,, Arıoğul S. Comprehensive assessment of malnütrition risk and related factors in a large group of community-dwelling older adults. Clinical Nutrition.2010;29 :507-511.
Phillips, M.B., Folley, A.L., Bernard, R., Isenring, E.A., Miller, M.D. Nutritional screening in community-dwelling older adults: a systematic literature review. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 2010;19(3), 440-449.
Kozakova R, Zelenikova R. Assessing the Nutritional Status of the Elderly Living at Home. European Geriatric Medicine. 2014;5(6):377-381.
Berberoğlu, U., Gül, H., Eskiocak, M., Ekuklu, G. & Saltık, A. Edirne Huzurevi'nde kalan yaşlıların kimi sosyo-demografik özellikleri ve Katz İndeksine göre günlük yaşam etkinlikleri. Geriatri. 2002; 5 (4): 144-149.
Guigoz ,Y., Vellas, B., Garry PJ.Mini NutritionalAssessment: a practical assessment tool for grading the nutritional status of elderly patients. Facts Res Gerontology.1994; 4 (suppl 2):15.
Sarıkaya,D. Geriatrik hastalarda Mini Nutrisyonel Değerlendirme (MNA) testinin uzun ve kısa (MNA-SF) formunun geçerlilik çalışması , Hacettepe Tıp Fakültesi İç hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi .2013
Katz, S., Down, T.D., Cash, H.R., & Grotz, R.C. Progress in the development of the index of ADL. The Gerontologist. 1970;10(1), 20-3
Diker J, Etiler N, Yıldız M, Şeref B Altmış beş yaş ve üzerindeki kişilerde bilişsel durumun günlük yaşam aktiviteleri, yaşam kalitesi ve demografik değişkenlerle ilişkisi: Bir alan çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi .2001; 2: 79- 86.
Saka, B. Yaşlı hastalarda malnütrisyon. Klinik Gelişim Dergisi.2012; 25(3): 82-89
Başıbüyük,G.Ö ve ark. Huzurevinde kalan yaşlılarda malnütrisyon sıklığı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2017;3(2): 339-348
Vanderwee K, Clays E, Bocquaert I, Gobert M, Folens B, Defloor T. Malnutrition and associated factors in elderly hospital patients: A Belgian cross-sectional, multi-centre study. Clinical Nutrition.2010; 29 :469-476.
Akan H, Ayraler A, Hayran O. Evde sağlık birimine başvuran yaşlı hastaların beslenme durumları. Türk Aile Hek Derg 2013;17(3):106-112.
Altunok, H., Atalay, B. I., Önsüz, M. F., & Işıklı, B. Yaşlılık döneminde önerilen tarama testleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2016;15(6): 588-595.
Adıgüzel E.Evde Bakım Hizmeti Alan Bireylerde Beslenme Durumunun ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Ve Evde Bakım Hizmetleri Kapsamında Diyetisyenin Rolü. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi,2016. Ankara (Danışman: Doç. Dr. Nilüfer ACAR TEK).
Erdoğan, T., Tunca,H. Dahiliye kliniğine başvuran geriatrik hastaların çok yönlü fonksiyonel değerlendirilmesi ve beslenme durumlarının irdelenmesi. Osmangazi Tıp Dergisi. 2016;38(3): 17-24.
Rullier L, Lagarde A, Bousson J, Bergua V, Gateau PB. Nutritional Status of Community-DwellingOlder People with Dementia: Associations with individual and Family Caregivers’ Characteristics. Int J Geriatric Psychiatry, 2013; 28 (6):580-588.