Ahmet Rıza ŞAHİN, Çiğdem TEKER, Pelin MUTLU AĞAOĞLU, Selçuk NAZİK, Selma ATEŞ

Akılcı Antibiyotik Kullanımına Uyumda Aile Hekimlerinin Rolü

Günümüzde antibiyotik direnci, insan sağlığını tehdit eden zorlu mesele olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmada akılcı antibiyotik kullanımında, aile hekimlerinin uyum hedeflerinin gelişimine etkisini araştırdık. 18 yaş üzeri rastgele seçilen hastalarda yüz yüze anket kullanılarak gerçekleştirildi. Demografik özellikler, akılcı antibiyotik kullanımı (AAK), aile hekimlerinin ve eczacıların hastaları bilgilendirmesiyle ilgili kapalı uçlu sorular soruldu. Elde edilen veriler istatistiksel olarak analiz edildi. AAK uyumsuzluğu %50,3 (67) idi. Üst solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle antibiyotik reçete edilen %51,1 (68) hastanın AAK uyumsuzluk oranı %63,2 (43) en fazla idi. Aile hekimleri %38,3 (51) oranında antibiyotik hakkında hastaları bilgilendirmişti. Aile hekimleri tarafından bilgilendirilen hasta grubunda antibiyotik kullanımına uyum ve hastanın yeterli bilgiye sahip olması bilgilendirilmeyen gruba göre istatistiksel olarak anlamlı derecede daha iyiydi (p=0,034). Yeni bir antibiyotiğin geliştirilip kullanıma girmesi, yüksek maliyetler ve uzun zamanları gerektirdiğinden dolayı en önemli yaklaşım mevcut antibiyotiklerin korunmasıdır. Çalışmamızda bilgilendirmenin aile hekimi tarafından verilmesinin AAK başarısına ve uyumuna doğrudan etkisinin olduğu görüldü.

Anahtar Kelimeler:

Antibiyotik direnci, epidemiyoloji, toplum sağlığı

The Role of Family Physicians in Adaptation to Rational Antibiotic Use

Nowadays, antibiotic resistance is described as the most powerful matter that threatens human health. We search for the effects of family physicians to rational use of antibiotics (RUA) and enhancing adaptation goals. The study is performed randomly in outpatients older than 18 whom were prescribed antibiotics by face-to-face questionnaire. Closed ended questions are asked about demographic features, RUA adaptation, family physician and chemist notification. Statistical analysis of acquired data is done. RUA non-adherence is 50.3% (67). Antibiotic is prescribed 51.1% (68) by family physicians because of upper respiratory tract infection, this group is the most non-adherence one with 63.2% (43). Family physicians informed 38.3% (51) prescribed patients about antibiotics. In the group informed by family physicians, it makes a meaningful difference in terms of adherence to the use of antibiotics and patient's having enough knowledge. Because it takes a long time to develop new antibiotics, the most significant action to be taken should be protection of antibiotics in stock. In our study, it was seen that the information given by family physicians had direct impact on patients being capable of RUA and adherence.

Keywords:

Antibiotic resistance, epidemiology, public health,

PDF

___

Melli M, Kayaalp OS. Kemoterapötiklere giriş in: Kayaalp OS, Editor, 13. Baskı 2012, Cilt 1, p:157-181.
Akıcı A, Oktay Ş, Kayaalp OS. Reçete yazma ve akılcıl ilaç kullanımı, in: Kayaalp O.S., 13. Baskı 2012, Cilt 1, p: 140-157.
Levy SB, Marshall B. Antibacterial resistance worldwide: causes, challenges and responses. Nat Med. 2004;10:S122–29.
WHO Antimicrobial resistance factsheet. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs194/en/. Accessed date: september 19, 2018.
Ulusal Antibakteriyel İlaç Tüketim Sürveyansı -2013, Sağlık Bakanlığı, http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2017/10/2013-srvyns.pdf. Accessed October 04, 2018.
Van Boeckel, TP, Gandra S, Ashok A, et al. Global antibiotic consumption 2000 to 2010: an analysis of national pharmaceutical sales data. The Lancet Infectious Diseases. 2014;14(8):742-750.
Yalçın AN. Yoğun bakım ünitesinde antibiyotik kullanımı ve direnç sorununa genel bakış. ANKEM Dergisi. 2009;23(Özel Sayı):136-142.
http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/15310/SEGE-2011.pdf. Accesed October 04, 2018.
Pechere JC, Hughes D, Kardas P, Cornaglia G. Non-compliance with antibiotic therapy for acute community infections: a global survey. Int J Antimicrob Agents. 2007;29(3):245-53.
Derin O, Özdemir H, Sari M, Gülten E. Dursunbey Ilçesinde Antibiyotik Kullaniminda Uyumsuzluk: Kesitsel Bir Çalisma. Klimik Dergisi. 2016;29(3):125.
İlhan MN, Durukan E, İlhan SÖ, Aksakal FN, Özkan S, Bumin MA. Self-medication with antibiotics: questionnaire survey among primary care center attendants. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2009;18(12):1150–7.
Bennadi D. Self-medication: a current challenge. J Basic Clin Pharm. 2014; 5(1):19-23.
Napolitano F, Izzo MT, Giuseppe GD, Angelillo IF. Public knowledge, attitudes, and experience regarding the use of antibiotics in Italy. PloS ONE, 2013;8(12):e84177. doi: 10.1371/journal. pone.0084177.
Nayir T, Okyay RA, Yesilyurt H, et al. Assessment of rational use of drugs and self-medication in Turkey: a pilot study from Elazıg and its suburbs. Pakistan journal of Pharmaceutical sciences. 2016;29(4 Suppl):1429-1435.
Gökçe T. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastaların antibiyotik kullanımı konusundaki davranış ve bilgi düzeylerinin araştırılması. Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli; 2017.
Şahin H, Arsu G, Köseli D, Büke Ç. Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımıyla ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyol Bül. 2008;42(2):343-8.
Okyay RA, Erdoğan A. Self-medication practices and rational drug use habits among university students: a cross-sectional study from Kahramanmaraş, Turkey. Peer J. 2017;5: e3990
Kalyoncu Nİ, Yarış E. Akılcı ilaç kullanımında hekim sorumluluğu. Toplum ve Hekim Dergisi. 2004;19:359-63.
Çalıkoğlu O. Erzurum il merkezinde çalışan pratisyen hekimler ile 20 yaş ve üzeri kişilerin akılcı ilaç kullanım boyutları ve etkileyen faktörler. Uzmanlık tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi; 2006.
Çelik S. Jenerik ve özgün ilaç: biyoyararlanım çalışmaları ve biyoeşdeğerlilik. Toplum ve Hekim Dergisi. 2004; 19:431-6.
Sürmelioğlu N, Kıroğlu O, Erdoğdu T, Karataş Y. Akılcı olmayan ilaç kullanımını önlemeye yönelik tedbirler. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2015;24(4):452-462.
Villako P, Volmer D, Raal A. Factors influencing purchase of and counselling about prescription and OTC medicines at community pharmacies in Tallinn, Estonia. Acta Pol Pharm. 2012;69(2):335-340.