XVI. YÜZYILDA OSMANLI-İSPANYA İKTİSADÎ İLİŞKİLERİ: AKDENİZ’DE REKABET - OTTOMAN-SPANISH ECONOMIC RELATIONS IN THE SIXTEENTH CENTURY: RIVALRY IN THE MEDITERRANEAN
Özet:Osmanlı ve İspanya Devletleri, XVI. yüzyılın başlarındanitibaren, Akdeniz’de birbirleriyle karşı karşıya geldiler.İspanya, Akdeniz üzerinde egemenlik kurarak Doğu-Batıticaretini ve kendisi için hayatî önemi olan buğday arzınıkontrol etmek; Kuzey Afrika kıyılarında kurduğu üslerüzerinden Sudan altınlarına ulaşmak istiyordu. OsmanlıDevleti’nin, Akdeniz’de batıya doğru ilerleyişi ve Mısır’ıalması, iki tarafı karşı karşıya getirdi. Böylece Akdeniz’deyüzyılın sonuna kadar sürecek rekabet başladı. Rekabet,yalnızca askerî olarak değil, siyasî ve iktisadî olarak dasürmekteydi. İki taraf da düşmanla ticareti yasaklıyordu.Bununla birlikte iki dünya arasında ticaret, aracı devletlerinvasıtasıyla sürekliliğini korudu. Venedik, Fransız, İngiliz,Hollanda gibi devletlerin bayrağı altında ticaret devam etti.Marsilya, Livorno, Cenova, bu ticarette en önemli aracıAvrupa limanlarıydı. Bu Avrupa limanları, İspanya’nınihtiyaç duyduğu Osmanlının sunduğu ürünleri yarımadayataşırken, Amerikan gümüşünü de o bölgelere yönlendirmeişini yerine getiriyorlardı.Abstract:From the beginning of the sixteenth century,Ottoman Empire and Spanish states came up against eachother in the Mediterranean. Spain sought to get access toSudanese gold via the bases it established in the North Africancoast, and by gaining sovereignty over the Mediterranean tocontrol the East-West trade and wheat supply which is vital forher. The westward progress of Ottoman State in theMediterranean and conquer of Egypt brought the encounter ofthe two sides. Hence a century long rivalry began. The rivalrynot only continued at military area but also at political andeconomic arena. Both sides banned trade with the rivals.However, the trade between the two worlds kept its continuitythanks to intermediary states. Through Venice, French,British, Dutch, Geneva, under Toscana flag, via the Europeanharbors like Marseilles, Livorno and Genoa the trade betweenthe parties preserved. While these European ports weredelivering the products demanded by Spain and supplied byOttomans to the peninsula, they were also accomplishing theheading of American silver to these regions.