Kutbüddîn Şîrâzî’nin Dürretü’t-Tâc’ında Îkâ‘î Daireler

Bu makalede Kutbüddîn Şîrâzî’nin Dürretü’t-Tac li Ğurreti’d-Dibâc adlı eserinde yer alan usuller incelenmiş ve Şîrâzî’nin bu bağlamda Türk müziğindeki yeri ve müziğe katkısı ortaya konmaya çalışılmıştır. Onun ele aldığı usullerden bir kısmının ilk defa Kindî, bir kısmının Fârâbî, bir kısmının da Urmevî’de inceleme konusu edildiği, bir kısmının da kendi döneminde var olan, ancak kimin icad ettiği bilinmeyen usuller olduğu görülmüştür. Şîrâzî’yi, Kindî’den başlayarak dönemine kadar usullerin yanı sıra, döneminde de var olan usulleri eserine alarak bir geleneğin temsilcisi olma görüntüsünün yanında, müziğin gelişimine katkı sunma çabası içinde olan bir kişi olarak değerlendirmek mümkündür.Anahtar kelimeler: Şîrâzî, îkâ‘î daireler, nakra, usûl tertibi

Anahtar Kelimeler:

Şîrâzî, îkâ‘î daireler, nakra, usûl tertibi

Circles of Rhythm in Durra al-Taj by Qutbuddin Shirazi

This paper analyzes rhythms as defined in Durra al-Taj by Qutbuddin Shirazi and attempts to determine their status and significance in Turkish Music. It seems that the rhythms in this work have been received partly from the Works of al-Kindi, al-Farabi, Urmawi, and reflects also another rhythms already known in the time of Shirazi. We can consider him to be a scholar conveying both tradition of music and inventing some ideas of music.Key words: Shirazi, circles of rhythms, naqra, order of rhythm

Keywords:

-,

PDF

___

Ezgi, Suphi, Nazarî, Amelî Türk Mûsikîsi, C.V, İstanbul 1953.
el‐Fârâbî, Ebî Nasr Muhammed b. Muhammed Tarhân, Kitâbü Mûsikiyyi’l‐Kebîr, (şerh ve thk. Ğattâs Abdülmelik Haşebe), Kahire tsz.
Hacı Büke, Alişah b., Mukaddimetü’l‐Usûl, İstanbul Ün. Eski Eserler Kütüphanesi, Farsça Yazmalar, No: 1097.
el‐Lâzikî, Muhammed b. Abdülhamid, er‐Risâletü’l‐Fethiyye, (şerh ve thk. el‐Hac Haşim Muhammed er‐Receb), Kuveyt 1987.
El‐Merâğî, Abdülkâdir b. Ğaybî Hafız, Makâsidü’l‐Elhân (thk. Takî Bîniş), Tahran 1977.
el Merâğî, Abdülkâdir b. Ğaybî el‐Hâfız, Câmi‘u’l‐Elhân (thk. Takî Bîniş), Tahran 1987.
Özkan, İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2014.
Rızvanoğlu, İsmail, Fârâbî’de Îkâ‘ Teorisi (Mar. Ün. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 2007.
Şerbetli, Azmi, “Kutbüddîn‐i Şîrâzî”, DİA, Diyanet Vakfı Yayınları, C. 26, Ankara 2002, ss. 487‐489. 10Şîrâzî, Kutbüddîn, Dürretü’t‐Tâc li Ğurreti’d‐Dibâc, Köprülü Kütüphanesi Yazmaları, No: 867.
Turabi, Ahmet Hakkı, Kindî’nin Mûsikî Risâleleri (Marmara Ün. Sos. Bil. Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1996.
el‐Urmevî, Safiyyüddîn Abdü’l‐Mü’min b. Yusuf b. Fahir, er‐Risâletü’ş‐Şerefiyye fî Nisbeti’t‐Te’lifiyye (şerh ve thk. el‐Bâhis el‐Hâc Hâşim Muhammed erReceb), Dâru’r‐Reşîd, Bağdat 1982.
el‐Urmevî, Safiyyüddîn Abdülmü’min, Kitâbü’l‐Edvâr, Nuruosmaniye Kütüpha‐nesi, No: 3653/1.