Arap dili BElâgatında El‐Kavlu bi'l‐ mûcib ve Kur'ân‐ı kerîm'deki uygulamaları

Sözsahibinin,muhatabınkelimelerinitersibirmânâdakullanmasıveyaüzerinehükümbinaettiğibirnitelemeninkendisilehineyadaaleyhineolupolmadığıileilgilibiraçıklamayapmaksızınbunitelemeninbaşkabiriiçingeçerliolduğunuifadeetmesişeklindeözetlenebilecekolanel‐kavlubil‐mûcibsa‐ natı, bu çalışma çerçevesinde ele alınmış ve Kurandaki uygulamaları incelenmiştir.

El‐Kavlu Bi l‐Mûceb in the Rhetoric of the Arab Language and Applications on the Qur an

The art el‐kavlu bi l‐mûcib which can be summarized, as the one who isspeaking and using words of answerer in opposite terms or the sentences thespeaker has set without regarding if it is for him or against the mentioned isfor somebody else, has been handled in the frame of this study and that artanalyzed strewing the subjects of the applications on the Qur an.

___

  • el‐‘Alevî, Yahya b. Hamza b. Ali b. İbrahim, el‐Îcâz li Esrâri Kitâbi’t‐Tırâz fî ‘Ulûmi Hakâiki’l‐İ‘câz, (tahk. İsa Bâ Tahir), Beyrut, Dâru’l‐Medâri’l‐İslâmî, 2007.
  • el‐Âlûsî, Mahmut Şukrî, Rûhu’l‐Me‘ânî fî Tefsîri’l‐Kur’âni’l‐‘Azîm ve’s‐Seb‘ı’l‐ Mesânî, Beyrut, Dâru İhyâi’t‐Turâsi’l‐‘Arabî, h. 1353.
  • Akdemir, Hikmet, Belâgat Terimleri Ansiklopedisi, İzmir, Nil Yayınları, 1999.
  • İbn ‘Âşûr, eş‐Şeyh Muhammed et‐Tâhir, et‐Tahrîru’t‐Tenvîr, Tunus, 1997.
  • Bedevî Ahmed Tabâne, Mu‘cemu’l‐Belâgati’l‐‘Arabiyye, Cidde, Dâru’l‐Menâre, Riyad, Dâru’r‐Rifâ‘î, 1988.
  • Bilgegil, M. Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belâgât), İstanbul, Enderun Kitabevi, 1989.
  • el‐Câhız, Ebû Osman ‘Amr b. Bahr b. Mahbûb el‐Kinânî el‐Leysî, el‐Beyân ve’t‐ Tebyîn, (tahk. ‘Abdu’s‐Selâm Muhammed Harun) Kahire, Matba‘atu Lecneti’t‐Te’lîf, 1948.
  • el‐Curcânî, Ebu’l‐Hasan Seyyîd Şerif Ali b. Muhammed b. Ali, et‐Ta‘rîfât, İstanbul, Matbaa‐i Âmire, 1253.
  • Çöğenli, Sadi‐Demirayak, Kenan, Arap Dili Kaynakları, Erzurum, Atatürk Üniver‐ sitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, 2000.
  • Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Ankara, Vadi Yayınları, 2001.
  • İbn Ebi’l‐İsba‘ el‐Mısrî, Bedî‘u’l‐ Kur’ân, (tahk. Hıfnî Muhammed Şeref) Ficale, Mektebetu Nehdati Mısr, 1957.
  • İbn Ebi’l‐İsba‘ el‐Mısrî, Tahrîru’t‐Tahbîr, (tahk. Hıfnî Muhammed Şeref) Kahire, Dâru’t‐Te‘âvun, 1995.
  • Ebu’l‐Vefâ, Ali b. Akîl b. Muhammed b. Akîl el‐Bağdadî el‐Hanbelî, el‐Vazıh fî Usûli’l‐Fıkh, (tahk. Abdullah b. Abdulmuhsin et‐Turkî, Beyrut, Beyrut, Muessetu’r‐Risâle, 1999.
  • İbn Fâris, Ebu’l‐Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ, Mu‘cemu Mekâyîsi’l‐Luga, (tahk. Abdusselâm Muhammed Harun), Beyrut, Dâru’l‐Fikr, 1979.
  • el‐Halebî, Şehâbuddîn Mahmûd, Husnu’t‐Tevessul ilâ Sınâ‘ati’t‐Terassul, Mısır, el‐ Matba‘atu’l‐Vehbiyye, h. 1298.
  • el‐Hâşimî, Ahmed, Cevâhiru’l‐Belâga fi’l‐Me‘ânî ve’l‐Beyân ve’l‐Bedi‘, Beyrut, Dâru İhyâi’t‐Turâsi’l‐‘Arabî, ts.
  • İbn Hıcce, Takıyyuddîn Ebû Bekr Muhammed b. ‘Ali el‐Hamevî, Hızânetu’l‐Edeb ve Ğâyetu’l‐Erab, (tahk. Muhammed Nâci b. Ömer), Beyrut, Dâru’l‐ Kutubi’l‐‘İlmiyye, 2008.
  • el‐Hıllî, Safiyyuddîn Abdulaziz b. Serâyâ b. Ali es‐Sinbisî, Şerhu’l‐Kâfiyeti’l‐ Bedî‘ıyye fî ‘Ulûmi’l‐Belâgati ve Mehâsini’l‐Bedî‘, (tahk. Nesîb Neşâvî), Bey‐ rut, Dâru Sâdır, 1992.
  • el‐Kavâsimî, Bessâm ‘Abdu’l‐‘Afuv, “el‐Hevlu’l‐Mu‘cib fi’l‐Kavli bi’l‐Mûcib li Salâhıddîn es‐Safedî” Mecelletu’l‐‘Câmi‘ati’l‐İslâmîyye, Filistin, 2011, sayı: 1.
  • el‐Kazvînî, Celâleddîn Muhammed b. ‘Abdirrahmân, el‐Îzâh fî ‘Ulûmi’l‐Belâga, (nşr. Muhammed ‘Abdu’l‐Mun‘ım Hafâcî) Beyrut, Daru’l‐Cîl, ts.
  • İbn Manzûr, Ebu’l‐Fadl Cemâleddîn Muhammed b. Mukerrem el‐Mısrî, Lisânu’l‐ ‘Arab, Beyrut, Dâru İhyâi’t‐Turâsi’l‐‘Arabî, 1995.
  • el‐Merâgî, Ahmet Mustafa, ‘Ulûmu’l‐Belâga el‐Beyân ve’l‐Me‘ânî ve’l‐Bedi’, Kahire, Dâru’l‐Âfâkı’l‐‘Arabiyye, 2000.
  • el‐Merâgî, Muhammed Ahmed Hasan, ‘İlmu’l‐Bedî‘, Beyrut, Dâru’l‐‘Ulûmi’l‐ ‘Arabiyye, 1991.
  • el‐Meydânî, Abdurrahman Hasan Habenneke, el‐Belâgatu’l‐‘Arabiyye Ususuhâ ve ‘Ulûmuhâ ve Funûnuhâ, Şam, Dâru’l‐Kalem, Beyrut, ed‐Dâru’ş‐Şâmiyye, 1996.
  • Müderrisoğlu, Ahmet, Telhis Ebyâtının Şerhi Binbir Hakikât, (haz. Şükrü Özger), İstanbul, Çamlıca yay., 2006.
  • en‐Nuveyrî, Şehâbuddîn Ahmed b. Abdilvehhâb, Nihâyetu’l‐Erab fî Funûni’l‐Edeb, Kahire, Dâru’l‐Kutubi’l‐Mısrıyye, 1929.
  • el‐Pezdevî, Sadru’l‐İslam Ebu’l‐Yusr Muhammed b. Muhammed b. Huseyn, Ma‘rifetu’l‐Huceci’ş‐Şer‘iyye, (tahk. Abdulkâdir b. Yasîn b. Nasır el‐Hatîb) Beyrut, Muessetu’r‐Risâle, 2000.
  • es‐Safedî, Ebu’s‐Safâ Salahaddîn Halil, el‐Hevlu’l‐Mu‘cib fi’l‐Kavli bi’l‐Mûcib, (tahk. Muhammed Abdulmecîd Lâşîn), Kahire, Dâru’l‐Âfâkı’l‐‘Arabiyye, 2005.
  • es‐Sekkâkî, Ebû Yakub Yusuf b. Ebî Bekr Muhammed b. Ali, Miftâhu’l‐‘Ulûm, (nşr. Na‘îm Zerzûr), Beyrut, Dâru’l‐Kutubi’l‐Hilmiyye, 1987.
  • es‐Subkî, Behâuddîn Ebû Hâmid Ahmed b. Ali b. ‘Abdi’l‐Kâfî, ‘Arusu’l‐Efrâh fî Şerhi Telhîsı’l‐Miftâh, (tahk. Halil İbrahim Halil) Beyrut, Dâru’l‐Kutubi’l‐ ‘İlmiyye, 2001.
  • es‐Suyûtî, Ebu’l‐Fadl ‘Abdurrahmân b. el‐Kemal Ebû Bekr Celâleddîn, Şerhu ‘Ukûdi’l‐Cumân fi’l‐Me‘ânî ve’l‐Beyân, (tahk. İbrahim Muhammed el‐ Hamdânî, Emin Lokman el‐Habbâr), Beyrut, Dâru’l‐Kutubi’l‐‘İlmiyye, 2011.
  • es‐Suyûtî, Mu‘teraku’l‐Akrân fî İ‘câzi’l‐Kur’ân, (tahk. Ahmed Şemsuddîn) Beyrut, Dâru’l‐Kutubi’l‐‘İlmiyye, 1988.
  • es‐Suyûtî, Fethu’l‐Celîl li’l‐‘Abdi’z‐Ẓelîl, (çev. Halilov, Rıza, Eren, Cüneyt), Erzurum, 2001.
  • Şemseddin Sami, (Neşreden, Ahmet Cevdet) Kâmûs‐i Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları, 1987.
  • eş‐Şınkîtî, Muhammedu’l‐Emîn b. Muhammed b. el‐Muhtâr, Edvâu’l‐Beyân fî Îdâhı’l‐Kur’âni bi’l‐Kur’ân, Beyrut, Dâru’l‐Fikr, 1995.
  • et‐Teftâzânî, Sa‘duddîn Mesûd b. Ömer, Şerhu’l‐Muhtasar ‘alâ Telhîsı’l‐Miftâh li’l‐ Hatîb el‐Kazvînî fi’l‐Me‘ânî ve’l‐Beyân ve’l‐Bedi‘, Gaziantep, Mektebetu’s‐ Sahâbe, ts. et‐Teftâzânî, Kitâbu’l‐Mutavvel (Şerhu’t‐Telhîs), İstanbul, Matba‘a‐ı Âmire, 1309, s. 444.
  • ez‐Zemahşerî, Ebu’l‐Kâsım Mahmûd b. ‘Ömer Cârullâh, el‐Keşşâf, Beyrut, Dâru’l‐ Kutubi’l‐‘Ilmiyye, 2003.
  • ez‐Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedruddîn Muhammed b. Bahadır b. Abdillah, el‐ Bahru’l‐Muhît fî Usûli’l‐Fıkh, (tahk. Muhammed Tâmir) Beyrut, Dâru’l‐ Kutubi’l‐‘İlmiyye, 2000.