Bu incelemenin amacı, Osmanlıların klâsik devrinde tımar sisteminin uygulandığı, sancaklar için derlenen tahrir defterlerindeki verilerden hareketle, Canik Sancağındaki nüfus yapısını ve nüfustaki değişmeleri tespit ve tahlil etmektir. Bilindiği gibi Canik yöresi Osmanlılar tarafından nihaî olarak 1420-30 arasında alınmıştır. Samsun ve çevresi muhtemelen 1419- 20’de, Taceddinoğulları’nın elindeki Çarşamba civarı ve HacıemiroğuIIarı' nın kontrolündeki Ordu civarı da Yörgüç Paşa'nın 1427-28'deki Canik seferi sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır. On beşinci asırda ve on altıncı asrın başlarında merkezi Amasya’da bulunan şehzade sancağına bağlı bulunan Canik yöresi, Yavuz Selim (1512-1520)'in kardeşlerini bertaraf etmesini müteakip müstakil bir sancak hüviyetine kavuşmuştur. Bugünkü Amasya, Tokat, Sivas, Çorum, Yozgat İllerini de ihtiva eden Rum Eyâleti'ne3 bağlı olan sancak, coğrafî olarak, Havza, Lâdik ve Vezirköprü hariç bugünkü Samsun iliyle, Ordu'nun Ünye, Korgan ve Fatsa ilçelerini kapsamaktaydı. 16. asır tahrir defterlerine göre Canik Sancağı yedi kazadan oluşuyordu.