Türkiye'de Kayıtdışı Ekonominin Ölçümü ve Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırılması

Kayıtdışı ekonomi; vergi ve sosyal güvenlik katkılarının oluşturduğu yükler, yasal düzenlemelerin sıklığı, kamu sektörü hizmetlerinin ve yasal iktisadi faaliyetlerin oluşturduğu maliyetlerden kaynaklanmaktadır. Türk vergi sistemi dolaylı vergiler ve ücretliler üzerinden tahsil edilen gelir vergisine dayanmaktadır ve dolaylı vergiler yönünde bir vergi koridoru oluşmaktadır. Kayıtdışı ekonominin tahmini ve kontrol altında tutulması vergi politikalarının güvenilirliğini de arttırmaktadır. Çalışma, 2001-2016 dönemi için Türkiye’de kayıtdışı ekonominin tahmin edilmesini ve Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırılmasını amaçlamaktadır. Türkiye’de 2001 yılında kayıtdışı ekonominin büyüklüğü yüzde 59,4 tahmin edilmekteyken, 2016 yılında yüzde 27,3 tahmin edilmektedir. 2000 yılında yüzde 24,7 tahmin edilen kayıtdışı ekonominin 2001 yılında önemli düzeyde artış göstermesi 2000 Kasım ve 2001 Şubat krizlerinin etkileri ve sonrasında kurumsal yapının yeniden oluşturulması için yapılan düzenlemelerden kaynaklandığı tahmin edilmektedir. AB ülkelerinin kayıtdışı ekonomi ortalaması 2003-2015 yılları arasında yüzde 22,6’dan yüzde 18,3’e gerilediği görülmektedir. 2015 yılında Türkiye ve AB ülkelerindeki kayıtdışı ekonominin büyüklüğü karşılaştırıldığında, Türkiye’deki kayıtdışılığın boyutunun AB ortalamasının çok üzerinde olduğu gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kayıtdışı Ekonomi, Ekonomik Güvenlik, MIMIC Model

PDF

___

ATKearney, Visa Europe ve & Schneider, F. (2013). The Shadow Economy in Europe, 2013. Avusturya.
Balladares, L. V., & Nikolina, V. (2017). The Size of Shadow Economy in the EU: A Study of Undeclared Work, Bribery and Tax Evasion in 2013, Yayınlanmamış Master tezi, Jönköping University International Business School, Jönköping, İsveç.
Çetintaş, H., & Vergil H. (2003). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Tahmini, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(1), 15-30.
Duruel, M. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Türk Emek Piyasasına Etkileri Fırsatlar ve Tehditler, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 207-222. www.ekonomikaraştırmalar.org [10.08.2017].
Prokhorov, A. (2001). The World Unobserved Economy: Definition, Measurement, and Optimality Consideration. Petersburg: Petersburg State University.
Russell, B. (2010). Revenue Administration: Managing the Shadow Economy, IMF Technical Notes and Manuels, 1-15. www.imf.org/external/pubs/ft/tnm/2010/tnm1014.pdf [07.08.2017].
Schneider, F., Buehn A., & Montenegro, C. E. (2010). Shadow Economies All over the World New Estimates for 162 Countries from 1999 to 2007. The World Bank Policy Research Working Papers, WPS5356, 1-52.
Schneider, F., & Buehn, A. (2012). Shadow Economies in Highly Developed OECD Countries: What Are the Driving Forces?, IZA Discussion Series, 6891, 1-32.
Schneider, F., & Williams, C. C. (2013). The Shadow Economy. Londan: The Institution of Economic Affairs.
Schneider, F. (2015). Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD Countries from 2003 to 2015: Different Developments. www.econ.jku.at/members/Schneider/files/publications/2015/ShadEcEurope31.pdf [10.08.2017].
Spiro, P. S. (Eds.). (2005). Tax Policy and the Underground Economy. İngiltere: Ashgate Publishing.
Tanzi, V. (1983). The Underground Economy in the United States: Annual Estimates, 1930-1980. IMF Staff Papers, 30(2), 283-305. www.jstor.org/stable/3867001 [24.07.2017].