İLERİ TEKNOLOJİ MAL İHRACATI VE AR-GE HARCAMALARI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN YAPISAL KIRILMALI BİR UYGULAMA

Hangi gelişmişlik düzeyinde olursa olsun bir ülke için ekonomik büyümenin sağlanması ve sürdürülebilirliği önemli bir hedeftir. Bu hedefin gerçekleşmesini sağlayan iktisadi aktivitelerin içerik ve özellikleri de önemlidir. Bir ülkedeki teknolojik altyapının iyi olması, teknolojik ürünler üretmesine de zemin hazırlayacaktır. Bu durum, ilgili ülkenin ileri teknoloji ürünlerini ihraç etmesine olanak sağlayarak rekabet gücünü arttıracaktır. Buradan hareketle Ar-Ge harcamaları ile ileri teknoloji ihracatı arasında etkileşim ve etkileşimin yönü merak edilen bir noktadır. Bu açıdan da teknolojik yatırımların ve üretimin gerçekleşmesi için Ar-Ge harcamalarının düzeyi, üstünde durulması gereken bir husustur. Bu çalışmanın amacı da Ar-Ge harcamalarının ileri teknoloji mal ihracat rekabet gücü üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Literatürde ileri teknoloji mal ihracatı ve Ar-Ge harcamaları arasındaki ilişkiyi inceleyen diğer çalışmalardan farklı olarak bu çalışmada, ileri teknoloji ihracatı rekabet gücü ile Ar-Ge harcamaları arasındaki ilişkisi incelenmiştir. Çalışma Türkiye için gerçekleştirilmiş ve 1990-2017 dönemini kapsamaktadır. Yöntem olarak yapısal kırılmalı Narayan & Popp (2010) birim kök testi, Hatemi-j (2008) yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ve FMOLS katsayı tahmincisi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, ileri teknoloji mal ihracatı rekabet gücü ile Ar-Ge arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki mevcuttur. Ar-Ge harcamaları %1 arttığında, ileri teknoloji mal ihracatı rekabet gücünü 0.1603 arttırmaktadır.

NEXUS BETWEEN HIGH-TECH GOODS EXPORT AND R&D EXPENDITURE: A STRUCTURAL BREAK ANALYSIS FOR TURKEY

For a country that regardless of it level of development, it is an important goal that ensuring and sustaining economic growth. The content and characteristics of the economic activities that ensure the realization of this goal are also important. The good technology infrastructure in a country will prepare the ground for producing technological products. This will allow the relevant country to export high technology products, increasing its competitiveness. From this point of view, the effect of the relationship between R&D expenditures and high technology exports and the direction of this effect is a curious point. In this respect, the level of R&D expenditures should be considered in order to realize technological investments and production. This paper aims to research impact of R&D expenditure on hightech goods export competitiveness. This study difference from other study that investigate relationship between hightech goods export and R&D expenditure in the literature, to investigate relationship between high-tech goods export competitiveness and R&D expenditure. The study is realized for Turkey and covered 1990-2017 periods. As methods; Narayan Popp (2010) structural break unit root test, Hatem-j (2008) structural break cointegration test and FMOLS coefficient estimator were used. According the result obtained, it has a positive and significant relationship between high-tech goods export competitiveness and R&D expenditure. When R&D expenditure increase %1, high-tech goods export competitiveness increases 0.1603.

PDF

___

Ackrill, R., & Çetin, R. (2019). The impacts of patent and R&D expenditures on the high-tech exports of newly industrialised countries: A panel cointegration analysis. Nottingham Unversty Discussion Papers In Economics, 1-23.
Akbulak, Y., & Akbulak, S. (ty). Türkiye’nin rekabet gücü bağlamında araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin özendirilmesi. Ekonomik Yorumlar. Erişim adresi: http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/files/articles/1526374706_5.pdf
Alemu, A. (2013). The nexus between technological infrastructure and export competitiveness of high-tech products in East Asian economies. Journal of Economic Development, Management, IT, Finance and Marketing, 5(1), 14-26.
Alper, A. E. (2017). Türkiye’de patent, Ar-Ge harcamaları, ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Bayer- Hanck eş bütünleşme analizi. 3nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS).
Ayar, B., & Erdil, T. S. (2018). İnovasyon ve Ar-Ge faaliyetlerinin ihracat performansına etkisi: Türk işletmeleri üzerine algısal bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 45-68. doi:10.14783/maruoneri.vi.310750 Boz, F. Ç., Bayramoğlu, T., & Gültekin, Ö. F. (2019). BRICS ve MIST ülkelerinde Ar-Ge harcamaları ile yüksek teknolojili ürün ihracatı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1111-1124.
Canbay, Ş. (2020). Türkiye'de araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının ihracat üzerindeki etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 131-140.
Çapik, E., & Kaygısız Durgun, A. (2018). Ar-Ge harcamaları ve yüksek teknolojili ürün ihracatının büyümeye etkisi: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 301-314. doi:http://dx.doi.org/10.11611/yead.463205
Çetin , R. (2016). Yeni sanayileşen ülkelerde Ar-Ge harcamaları ve yüksek teknoloji ürünü ihracatı arasındaki ilişkinin panel veri analizi yöntemi ile incelenmesi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 66(2), 30-43.
Erdil, T. S., Bakır, N. O., & Ayar, B. (2017). İnovasyon, Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinin işletmelerin birleşik rekabet gücü üzerine etkisi: Türk işletmeleri üzerine bir araştırma. 2. Pazarlama Kongresi, (s. 1112-1132). Trabzon.
Göçer, İ. (2013). Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili ürün ihracatı, dış ticaret dengesi ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri. Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık(165), 215-240.
Gaberli, Ü. (2018). G7 ülkelerinde fikri mülkiyet haklarına yapılan ödemeler ve Ar-Ge harcamalarının yüksek teknoloji ihracatına etkisi: Bir panel veri analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Temmuz(641), 67-82.
Hatemi-j, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market integration. Empirical Economics, 35, 497-505.
Külünk, İ. (2016). Türkiye’de Arge harcamaları, ihracat ve büyüme arasındaki ilişki: 1996-2016. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(2), 73-82.
Kılıç, C., Bayar, Y., & Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma geliştirme harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı üzerindeki etkisi: G–8 ülkeleri için bir panel veri analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz-Aralık(44), 115-130.
Karasaç, F., & Sağın, A. (2016). Kamu ve özel kesim Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili malların ihracatına etkisi: Avrupa Ekonomileri Analizi. Journal of European Theoretical and Applied Studies, 6(1), 11-25.
Kaya, V., & Uğurlu, S. (2013). Ar-Ge harcamaları ile ihracat arasındaki ilişki:Türkiye örneği, 1990-2011. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 269-282.
Meo, A. S., & Usami, A. M. (2014). Impact of R&D expenditures on research publications, patents and high-tech exports among european countries. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, January, 1-9.
Narayan, P. v. (2010). A new unit root test with two structural breaks in level and slope at unknown time. Faculty of Business and Law, 1-27.
Özçelik, Ö., Aslan, V., & Özbek, R. İ. (2018). Ar-Ge harcamalarıyla yüksek teknoloji ihracatı arasındaki ilişki: Seçili 10 OECD ülkesi için panel veri analizi. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(3), 57-66.
Özer, M., & Çiftçi, N. (2009). Ar-Ge harcamaları ve ihracat ilişkisi: OECD ülkeleri panel veri analizi. Dumlupınar Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, Nisan(23), 39-50.
Özkan, G., & Yılmaz, H. (2017). Ar-Ge harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı ve kişi başı gelir üzerindeki etkileri: 12 AB ülkesi ve Türkiye için uygulama (1996-2015). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(2), 1- 12.
Pontus, B., & Thulin, P. (2008). Can countries create comparative advantages? R&D expenditures, high-tech exports and countrysize in 19 OECD countries, 1981–1999. International Economic Journal, 22(1), 95-111. Retrieved from https://www.tandfonline.com/loi/riej20.
Sandu, S., & Ciocanel, B. (2014). Impact of R&D and innovation on high - tech export. Emerging Markets Queries in Finance and Business, 2014(15), 80-90.
Sarıdoğan, H. Ö. (2019). Türkiye ve AB ülkelerinde Ar-Ge harcamaları ile yüksek teknolojili ürün ihracatı ilişkisi. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 299-312.
Şahbaz, A., Yanar, R., & Adıgüzel, U. (2014). Ar-Ge harcamaları ve ileri teknoloji mal ihracatı ilişkisi: Panel nedensellik analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 47-60.
Şahin, D., & Toramanlı, G. (2018). Seçilmiş OECD ülkelerinde Ar-Ge harcamaları ve yüksek teknolojili ürün ihracatı ilişkisinin analizi. International Congress of Management, Economy and Policy 2018 Spring, (s. 36-46). İstanbul.
Uzay, N., Demir, M., & Yıldırım, E. (2012). İhracat performansı açısından teknolojik yeniliğin önemi: Türkiye imalat sanayi örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 147-160.
Wang, C.-H. (2011). Clarifying the effects of R&D on performance: Evidence from the high technology industries. Asia Pacific Management Review, 16(1), 51-64.
Yıldırım, E., & Kesikoğlu, F. (2012). Ar-Ge harcamaları ile ihracat arasındaki nedensellik ilişkileri: Türkiye örneğinde panel nedensellik testi kanıtları. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 32(1), 165-180.