Anayasa’da Bulunan Kişi Hak ve Ödevlerinin Sınırlandırılması: Vergi Hukuku Açısından Bir Değerlendirme

Anayasa, en genel anlamıyla devletin organlarını düzenleyen bir şema, bir düzendir. Diğer bir deyişle, devlet bünyesinde yer alan organların işleyişi ve yurttaşların haklarıyla ilgili temel hukuki hükümlerin yer aldığı, yasama, yürütme, yargılama erklerinin nasıl kullanılması gerektiğini gösteren yasalar üstü, toplumsal sözleşmelerdir. Çalışmanın konusunu oluşturan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın ikinci kısmında yer alan temel hak ve ödevler başlığının ikinci bölümünde düzenlenen kişi hak ve ödevleri, toplu hak ve hürriyetleri, diğer bir deyişle sosyal hakları, dışarıda bırakan doğrudan bireyi ilgilendiren hükümlerin yer aldığı kanun maddelerinden oluşmaktadır. Bazı durumlarda bahsedilen hakların sınırlandırılması söz konusu olmaktadır. Bununla birlikte devlet, bu düzen içerisinde egemenlik gücüne dayanarak harcamalar yapmakta ve bunların finansmanını karşılamak amacıyla da kamu gelirlerine ihtiyaç duymaktadır. Devletin en temel kamu gelir kalemi, vergilerdir. Devlet, yurttaşlarından vergi toplarken, bireylerin temel hak ve hürriyetleri alanına girebilmektedir. Özellikle, özel hayatın gizliliği, yerleşme ve seyahat hürriyeti, haberleşme özgürlüğü ve mülkiyet ve miras hakkına ilişkin hükümlerde vergileme noktasında bir ilişki doğmaktadır. Çalışmanın özgün yanını, kişisel hak ve ödevlerin sınırlandırılması durumunda, vergi hukuku açısından incelenmesi oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Vergi Hukuku, Anayasa, Temel Hak ve Özgürlükler, Kişisel Haklar

Limitation of Personal Rights and Duties in The Constitution: An Assessment in Terms of Tax Law

The Constitution is the main rules that regulates the mechanism of the state. In another saying, the Constitution is the document that shows the basic legal provisions concerning the functioning of organs in the state and the rights of citizens. The subject of the work, rights and duties held in the second part of the basic rights and duties headings in the second part of the Constitution of the Republic of Turkey, are those which contain provisions that concern the individual. In some cases it appears that the rights are restricted. The state has to collect taxes in order finance of the public expenditure. While collecting taxes from citizens, the state can interfere the field of fundamental rights and freedoms of individuals. There is a relationship with tax law in provisions such as private secrecy, travel freedom, freedom of communication, and property and inheritance rights. The unique aspect of the study is to examine the tax law in case of limitation of personal rights and duties.

Keywords:

Tax Law, Constitution, Fundamental Rights and Freedoms, Personal Rights,

PDF

___

Akad, M. & Dinçkol, B. V. (2004). Genel Kamu Hukuku. İstanbul: Der Yayınları.
Akıllıoğlu, T. (1995). İnsan Hakları I: Kavram, Kaynaklar ve Koruma Sistemleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi Yayınları.
Akın, İ. (1987). Kamu Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
Akyazan, A. E. (2009). “Vergilendirme Yetkisinin Türkiye’de Gelişimi”, TBB Dergisi, (80), 1-30. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2009-81-501, Erişim Tarihi: 20.02.2017.
Arsel, İ. (1968). Anayasa Hukuku. İstanbul: Sıralar Matbaası.
Atar, Y. (1991). Vergi Hukuku Genel Esaslar. Konya: Mimoza Yayınları.
Çağan, N. (1982). Vergilendirme Yetkisi. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları.
Doğan, İ. (2004). Vatandaşlık, Demokrasi ve İnsan Hakları. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Doğan, İ. (2015). İnsan Hakları Hukuku. Ankara: Astana Yayınları.
Doğan, N. (2005). İnsan Hakları Hukuku: Kurumsal Yapı, Yargısal Denetim ve Türkiye Uygulaması. İzmir: Altın Nokta Basım Yayım Dağıtım.
Doğrusöz, B. (2006). “Vergilemede Bazı Anayasal İlkeler”. http://www.mevzuatbankasi.com/portal/konuk_yazarlar/mevzuat.asp?kategori=35&id=1060, Erişim Tarihi: 12.03.2017.
Erdoğan, M. (2006). Aydınlanma, Liberalizm ve Demokrasi. Ankara: Orion Yayınevi.
Eroğul, C. (1974). “Marksist Devlet Kuramı Hakkında Bir Not”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (29,1), 113-123.
Giovanni, S. (1977). Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği, (çev. E. Özbudun). Ankara: Yetkin Yayıncılık.
Gözler, K. (2000). “Temel Hak ve Hürriyetler”. http://www.anayasa.gen.tr/temelhakvehurriyetler.htm, Erişim Tarihi: 12.03.2017.
Graber, M. A. (2013). A New Introduction to American Constitutionalism. New York: Oxford University Press.
Güneş, G. (2011). Verginin Yasallığı İlkesi. İstanbul: 12 Levha Yayıncılık.
Güriz, A. (2007). Hukuk Felsefesi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Hayek, F. A. (2004). Kölelik Yolu, (çev. T. Feyzioğlu & Y. Arsan). Ankara: Liberte Yayınları.
İHEB. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu. http://www.danistay.gov.tr/upload/insanhaklarievrenselbeyannamesi.pdf, Erişim Tarihi: 2.03.2017.
Kaboğlu, İ. (1994). Özgürlükler Hukuku: İnsan Haklarının Hukuksal Yapısı Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Afa Yayınları.
Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Yetkin Yayınları.
Karakaş, E. & Sonsuzoğlu, E. (2000). “Temel Hak ve Özgürlükler İle Vergi İlişkisi”, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu 1998 Bodrum, İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 220-246.
Levi, S. (2005). “Yabancıların Türkiye’deki Taşınmaz Mülkiyet Hakkı”, Hukuki Perspektifler Dergisi, (5), 238-245.
Locke, J. (2004). İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, (çev. V. Hacıkadiroğlu). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Melnik, S. (2006). Özgürlük, Refah ve Demokrasi Mücadelesi, (çev. A. Yayla). Ankara: Liberte Yayınları.
Mumcu, A. & Küzeci, E. (2007). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri: Kavramlar, Evrensel ve Ulusal Gelişimleri, Bugünkü Durumları. Ankara: Turhan Kitabevi.
Nadaroğlu, H. (2000). Kamu Maliyesi Teorisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
Öncel, M., Kumrulu, A. & Çağan, N. (2012). Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Yayınevi.
Özdek, Y. (1993). İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE).
Sabuncu, Y. (2007). Anayasaya Giriş Ek: 1982 Anayasası. Ankara: İmaj Yayıncılık.
Sayar, N. S. (1970). Kamu Maliyesi. İstanbul: Sermet Matbaası.
Sencer, M. (1992). “Hak ve Özgürlük Kavramı”, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) İnsan Hakları Yıllığı, (14,1), 3-12.
Shultz, J. W. & Harris, L. (1965). American Public Finance. New Jersey: Prentice-Hall Inc.
Tosuner, M. & Arıkan, Z. (2014). Vergi Usul Hukuku. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
Türk, İ. (2002). Kamu Maliyesi. Ankara: Turhan Yayınevi.
Uluatam, Ö. (2009). Kamu Maliyesi. Ankara: İmaj Yayınevi.
Yiğit, U. (2008). Mali Güce Göre Vergilendirme İlkesi. Ankara: Yaklaşım