TBMM TARAFINDAN DEVLET KURUMLARINA ÜYE ATANMASI İŞLEMİNİN HUKUKİ REJİMİ

Makalenin konusu, TBMM tarafından çeşitli devlet kurumlarına başkan ve üye atanmasıdır. Meclis tarafından gerçekleştirilen üye atama işleminin hukuki rejimi incelenecektir. Devlet tasarrufları, yasama işlemleri, idari işlemler ve yargı kararları olarak üçe ayrılmaktadır. İlk olarak, yasama, yargı ve yürütme işlemlerinin idari işlemlerle kıyaslaması yapılacaktır. Sonrasında ise, idare işlevi ve idari işlem kavramları açıklanacaktır. Nihayetinde, konuyla ilgili Danıştay kararları esas alınarak Meclis’in atama işleminin hukuki niteliği tartışılacaktır. Devlet organlarının hukuki işlemlerini sınıflandırmak, söz konusu işlemlerin tabi olacakları yargı mercilerini tespit etmek açısından önem taşımaktadır. TBMM’nin Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenen işlemleri Anayasa’da sayılanlarla sınırlıdır. Üye seçimi işlemi, Anayasa’da sayılan işlemlerden biri değildir. Bu durumda, Anayasa Mahkemesi’ne üye seçimiyle ilgili başvuruda bulunmak mümkün değildir. Üye seçimi işlemlerinin idari işlem olarak kabulü, söz konusu işlemleri idari yargı denetimine tabi kılacaktır. Aksi halde, Meclis tarafından gerçekleştirilen işlemler yargı denetimi dışında kalmaktadır. Atama işleminin idari işlem olarak kabul edilmesi, maddi ölçüt esas alınarak mümkündür. Maddi ölçüt, hukuki işlemin içeriğine göre işlemi sınıflandırır. Maddi ölçüt uyarınca işlemi tesis eden organ önemli değildir. Hukuk devleti ilkesi gereğince, bütün devlet tasarruflarının yargı denetimine tabi olması gerekmektedir. Meclis tarafından gerçekleştirilen üye atanma işlemlerinin maddi ölçüt esas alınarak idari işlem olarak kabul edilmesi hukuk devleti ilkesine uygundur. Danıştay’ın RTÜK’le ilgili kararlarında da maddi ölçütü esas alarak, atama işlemini idari işlem olarak kabul ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Meclisin İşlemleri, Yargısal Denetim, Yasama İşlevi, İdari İşlemler, İdare İşlevi

PDF

___

BAŞGİL, Ali Fuat (1939). Türkiye Teşkilat Hukukunda Nizamname Mefhumu, Kenan Basımevi, İstanbul. CARRÉ DE MALBERG, Raymond (1922). Contribution à la Théorie Générale de L’Etat, Sirey, Paris. DUGUİT, Léon (1923). Manuel de Droit Constitutionnel, Anciennes Maisons Thorin et Fontemoing, Paris. DURAN, Lütfi (1982). İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul. GÜNDAY, Metin (2013) İdare Hukuku. 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara. KARAHANOĞULLARI, Onur (2012). İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara. NOHUTÇU, Ahmet (2015). İdare Hukuku, 14. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara. ÖZAY, İl Han (Ocak 1995). “Radyo ve Televizyon Üst Kurulu”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 10, Ocak 1995, ss. 59-60. ÖZBUDUN, Ergun (2005). Türk Anayasa Hukuku, 8. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara. TANÖR, Bülent ve Necmi Yüzbaşıoğlu (2011). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. 10. Bası, Beta Basım, İstanbul. TEZİÇ, Erdoğan (2007). Anayasa Hukuku, Beta Basım, İstanbul. YAYLA, Yıldızhan (2009). İdare Hukuku, Beta Basım, İstanbul. YILDIRIM, Turan, Melikşah Yasin ve diğerleri (2012). İdare Hukuku, 3. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
Kararlar Anayasa Mahkemesi, E. 2005/108, K. 2006/35, 1.3.2006, RG, 22.7.2006/26236. Anayasa Mahkemesi, E. 2004/26, K. 2004/51, 15.4.2004, RG, 11.08.2004/25550. Anayasa Mahkemesi, E. 1984/1, K. 1984/2, 1.3.1984, RG, 1.5.1984/18388. Ankara Yedinci İdare Mahkemesi, E: 2005/1777, K. 2005/805, 25.8.2005. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, E. 2006/4286, K. 2007/60, Danıştay Kararları Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 2005/5627, K. 2007/72, 5.12.2006, Danıştay Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 2006/4481, K. 2006/5960, 24.1.2007, Danıştay Bilgi Bankası. Danıştay Beşinci Dairesi, E. 1987/2379, K. 1987/1785, 16.12.1987, Danıştay Dergisi, 70-71, 1988, s. 273. Danıştay Yedinci Dairesi, E. 2007/695, K. 2007/4612, Danıştay Dergisi, 118, s. 252 vd. Danıştay Dokuzuncu Dairesi, E. 2008/278, K. 2008/4607, Danıştay Dergisi, 120, s. 292-293.