RONALD DWORKİN’İN HUKUK TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE HAKKANİYET TEMELLİ İDARÎ DENETİMDE KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNUN (OMBUDSMAN) ROLÜ

Ronald Dworkin’in hukuk kuramı temel olarak bir yorum kuramıdır. Dworkin, hukuku normlar ve il-kelerin bütün olarak yorumlandığı bir sistem olarak kabul eder. Bir bütün olarak hukuk, özünde hakları koruyan ve ortak yaşamın devamlılığını sağlayan bir yapıdır. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) idarenin her türlü eylem, işlem, tutum ve davra-nışını insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönünden incele-mekle görevlendirilmiştir. Bu anlamda idarenin ey-lem ve işlemlerini mevzu hukuk dışında hakkaniyet bakımından incelemesinde kullandığı ilkeler temel insan hakları ilkeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. O halde, Dworkin’in hukuk anlayışı içerisinde yo-rumcunun aldığı rolle ombudsmanın hakkaniyet denetimi görevi arasında bir bağ kurulabilecektir. Ombudsmanın hakkaniyet denetimi görevini ifa ederken normlarla temel insan hakları ilkelerini birlikte yorumlaması ile Dworkin’in yorum teorisi arasındaki benzerlik makalenin temel konusudur.

The Role of the Turkish Ombudsman in the Legal Based Administrative Audit in the Framework of Ronald Dworkın’s Legal Theory

Ronald Dworkin’s theory of law is basically a theory of interpretation. Dworkin considers law as a system in which norms and principles are interpreted as a whole. Law as a whole is essentially a structure that protects rights and ensures the continuity of common life. The Ombudsman is tasked with examining all actions, procedures, attitudes and behaviors of the administration in terms of compliance with law and equity within the understanding of justice based on human rights. In this sense, the principles used by the administration in the investigation of the actions and operations of the administration in terms of equity outside the law appear as basic human rights principles. Thus, a link can be established between the role of the interpreter in Dworkin’s understanding of law and the role of the ombudsman’s equity control. The similarity between Dworkin’s theory of interpretation and the Ombudsman’s interpretation of norms and fundamental human rights principles in the exercise of the task of fairness control is the main subject of the article.

PDF

___

ARSLAN, Zühtü (2001), Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve Özgürlük Sarkacı, Doğu Batı Dergisi, Cilt 13.
ATAY, Ender Ethem (2014), Hukuk Devleti İlkesi Işığında İdarenin Denetimi Ve Kamu Denetçiliği Kurumu, Ombudsman Akademik Dergisi, Sayı 1, ss. 1-31.
AKBAŞ, Kasım (2015), Ronald Dworkin, Pozitivizmin ve Doğal Hukukun Eleş-tirisinden Bir Yargılama Kuramına; içinde Çağdaş Hukuk Düşüncesine Giriş, İthaki Yayınları, İstanbul.
BİX, Brian (2004), Doğal Hukuk, Modern Gelenek, (Çev. Ertuğrul Uzun), Dokuz Ey-lül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt : 6, Sayı : 2, ss. 291-343.
CAN, Şefik (2011), Klasik Yunan Mitolojisi, Ötüken Yayıncılık.
COTTERELL, Roger (2018), Hukukbilimin Politikası, (Çev. Saim Üye), Pinhan Ya-yıncılık, İstanbul.
DEMİRDAL, Balkan (2014), Ronald Dworkın’in Hukuk Teorisi Işığında Yargıçların Rolü, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı, 3-4, ss. 789-820.
DOST Süleyman (2019), Uluslararası Hukukta Adalet, Yetkin Yayınları, Ankara.
DWORKİN, Ronald (1978), Taking Rights Seriously, Harvard University Press.
DWORKİN, Ronald (1986) Law’s Empire, Harvard University Press.
DWORKİN, Ronald (2006) Justice in Robes, Harvard University Press.
DYZENHAUS, David (2007), The Rule of Law as the Rule of Liberal Principle, , İçin-de Ronald Dworkin, Ed. Arthur Ripstein, Cambridge University Press.
ERDOĞAN, Oğuzhan (2018), Çevre Ombudsmanlığının Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir İnceleme, içinde; Türkiye’de Çevre Politikaları, Nobel Yayıncılık, Ankara.
GÖZLER, Kemal (2018), İnsan Hakları, Ekin Kitabevi, Bursa.
GÖZLER, Kemal ve Gürsel Kaplan (2018), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Kitabevi, Bursa.
GÖZLER, Kemal (2008), Tabii Hukuk ve Hukukî Pozitivizme Göre Adalet Kavramı, Muhafazakar Düşünce Dergisi, Yıl 4, Sayı 15, s. 79-89.
GÜNAYDIN, Hamza (2017), Paris Prensipleri Çerçevesinde Ulusal İnsan Hakları Kurumu Modeli Olarak Ombudsmanlık: Türkiye Örneği, İstanbul Şehir Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
GÜRKAN, Ülker (1967), Hukukî Realizm Akımı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fa-kültesi Yayınları.
HART, H.L.A. (2012), Concept Of Law, Oxford University Press, Third Edition.
KELSEN, Hans (2013), Adalet Nedir, (Çev. Ali Acar), TBB Dergisi, Sayı 107, s. 431-454.
KIRLI, Özlem (2015), Liberteryenizm, Orient Yayınevi, Ankara.
KUCSKO- STADELMAYER, Gabrielle (2008), European Ombudsman Instituti-ons, Springer, New York.
KÜRİS, Egidijus (2007), Anayasal Değerlerin Evrenselleşmesi Üzerine (Orta ve Doğu Avrupa Ülkelerinin Anayasal İçtihatları ve AİHM Kararları Bağlamında), Ana-yasa Yargısı Dergisi, Sayı 24, ss. 197-213.
METİN, Sevtap (2003), Ronald Dworkin’in Teorisinde Yorum Yaklaşımı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt LXI, Sayı 1-2, 35-83.
METİN, Sevtap ve Altan Heper (2015), Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, Tekin Yayınevi, İstanbul. ÖKTEM, Niyazi (2011), Ronald Dworkin ve Hukuk Felsefesi, Anayasa Yargısı Der-gisi, Cilt 28, ss. 83-96.
ÖZBUDUN, Ergun (2017), Anayasalcılık ve Demokrasi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
ÖZER, Mehmet Akif (2005), Günümüzün Yükselen Değeri: Yeni Kamu Yönetimi, Sa-yıştay Dergisi, Sayı 59, ss. 3-46.
ÖZKÖK, Gülriz (2002), Ronald Dworkin’de Adalet ve Haklar, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, Cilt 5.
RADBRUCH, Gustav (2013), Yasal Haksızlık ve Yasa Üstü Hukuk, Çev. Altan Heper, Sevtap Metin, içinde; Ceza Hukuku Felsefesine Katkı: Radbruch Formülü, Te-kin Yayınevi, İstanbul, 2013.
REİF, Linde C. (2004), The Ombudsman, Good Governance and The International Human Right System, Springer, Dordrecht.
RICHARDSON, Henry S. (1999), Administrative Policy-making: Rule of Law or Bureaucracy? içinde Recraftıng The Rule Of Law Edited by Davıd Dyzenhaus Oxford Publishing.
SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar (2009), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye: Bazı Rakamlar ve Gerçekler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı. 1-2, ss. 253-281.
SAVİGNY, Friedrich Carl von (2018), Çağımızın Yasama ve Hukuk Bilimi Konu-sundaki Görevi Üzerine, (Çev. Ali Acar), Pinhan Yayıncılık, İstanbul,
UYGUR Gülriz (2003), Hukukî Pozitivizmin Değişen Yüzü Mü?, Ankara Üniversi-tesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 52, Sayı 3, ss. 145-176.
Anayasa Mahkemesi Kararı Süleyman Başmeydan Başvurusu, Başvuru Nu-marası: 2015/6164, Karar Tarihi: 20/06/2019.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/9218 başvuru numaralı 07.01.2019 tarihli Tavsiye Kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2016/5684 başvuru numaralı ve 20/06/2017 tarihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/17332 başvuru numaralı ve 28/05/2019 tarihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/2, başvuru numaralı 20/09/2013 tarihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/171 başvuru numaralı 30/12/2014 tarihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/13083 başvuru numaralı 28/02/2019 ta-rihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2018/10649 başvuru numaralı 18/01/2019 ta-rihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/310 başvuru numaralı 03/12/2013 tarihli kararı.
Kamu Denetçiliği Kurumu 2013/33 numaralı kararı.
Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanı İstanbul Milletvekili Recep Tay-yip Erdoğan ve 264 Milletvekilinin; 7/11/1982 Tarihli ve 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/656) https://www.tbmm. gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss497.pdf Erişim Tarihi: 29/09/2019.
ARSLAN Zühtü (2018), Aliya İzzetbegoviç’in Düşüncesinde Üç Kavram:
Adalet, Hukuk ve Hürriyet, Saraybosna Üniversitesi’nde 19 Ekim 2018 tarihinde düzenlenen “Aliya İzzetbegoviç ve Onun Hukuk ile Devlet Anlayışı” konulu Konferans için hazırlanan konuşma metnidir. https://www.anayasa.gov.tr/tr/ baskan/baskanin-konusmalari/ Erişim Tarihi: 29/09/2019.
https://www.ombudsman.gov.tr/ozel-raporlar/index.html
Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye’deki Suriyeliler Özel Rapor, Ankara,
2018 https://www.ombudsman.gov.tr/suriyeliler/rapor.html Erişim Tarihi: 14/10/2019.