MÜKERRER DİLEKÇELERİN İNCELENMESİNDE HAK ARAMA KURUMLARI ARASINDA İŞ BÖLÜMÜ ÜZERİNE

Dilekçe alan hak arama kurumları temsilcilerinin ka-tılımıyla 2016 Kasımında “Bir Parlamenter Denetim Yolu Dilekçe Komisyonu” çalıştayı ve 2017 Mayı-sında da “İnsan Haklarının Korunmasında Bir Par-lamenter Denetim Yolu: İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu” çalıştayı, düzenlenmiştir. Tartışmaya açılan başlıkların biri de hak arama yollarının çeşit-lenmesine bağlı olarak aynı içerikli başvuruların bir-den çok kuruma yöneltilmesidir. Bu suretle oluşan emek israfı ve iş yükü karşısında iş bölümüne gidile-bilip gidilemeyeceği ve mükerrer başvuruların nasıl engellenebileceği tartışmanın odağı olmuştur.** Bu makale yaşanan bu tartışmaya katkı sağlamak üzere kaleme alınmıştır. Dilekçeleri alan farklı erkler altın-daki kurumların görev alanlarının ve bağımsızlıkla-rının korunması ile hak aramanın vatandaş aleyhine zorlaşma riski bu husustaki iş bölümünü tartışılır kılmaktadır.

Division of Labour Regarding Review of Duplicate Petitions among the Legal Remedy Institutions

In two workshops organised, with the participation of representatives from petition-admiting authorities, in November 2016 and May 2017, entitled “Petition Committee as a Method of Parliamentary Oversight” and “A Method of Parliamentary Oversight: The Human Rights Inquiry Committee”, respectively, one of the issues that was addressed was whether, in parallel with the diversification of the right to legal remedies, it was possible to create a division of labour and prevent waste in effort and resources due to duplicate applications to various authorities. This article has been written in an effort to contribute to this discussion. The issues of securing the remit and autonomy of the institutions subordinate to different petition-admitting authorities and the risk of making the procedures of right to legal remedies more difficult at the expense of the citizens make the issue controversial.

PDF

___

ARMAĞAN, Servet (1972), Dilekçe Hakkı ve 1961 Anayasası, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
BAŞGİL, Ali Fuat (1944), Vatandaşların Büyük Millet Meclisine Müracaat Hakkı, Yeni Cezaevi Matbaası, Ankara.
DENİZ, Yusuf (2015), Türk İdare Hukuku Açısından Kamu Denetçiliği Kurumu-nun Görev Alanı, Aybil Yayınları, Konya.
GÖZLER, Kemal - KAPLAN Gürsel (2018), İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayın-ları, Bursa.
FENDOĞLU, Hasan Tahsin, (2011), Kamu Denetçiliği, Yetkin Yayınları, Ankara.
İBA, Şeref (2017), Anayasa Hukuku Genel Esaslar, Turhan Kitapevi, Ankara.
LEX, Heerma van Voss (2002), Petitions in Social History, Cambridge University Pres, England.
ONAR, Sıddık Sami (1960), İdare Hukukunun Umumi Esasları, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul.
ÖZDEN, Kemal (2010), Ombudsman, Seçkin Yayınları, Ankara.
ÖZBUDUN, Ergun, Kamu denetçiliği ve Anayasa Mahkemesi, 28.4.2009. Erişim: https://www.dunyabulteni.net/kamu-denetciligi-ve-anayasa-mahkemesi-maka-le,9801.html.
SMİTH, Don L., (1971), The Right To Petition For Redress Of Grievances: Cons-titutional Development And Interpretation, Texas Tech University, U.S.
ŞENCAN, Hüdayi (2011), Bazı Ülkelerde Ombudsmanlık Kurumu, TBMM Araş-tırma Merkezî Raporu, Ocak, 2011, Erişim: http://intranet.tbmm.gov.tr/webor-tak/arastirma/KYSB_R_4317_KYSB_HS_3387.pdf.pdf.
TÜRK, Hikmet Sami (2019), Temel Yasa Anayasa, Yetkin Yayınları, Ankara.
TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı (2017), Bir Parlamenter Denetim Yolu Di-lekçe Komisyonu, TBMM Yayınları, Ankar. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/ yayinlar/calistay_kitabi.pdf
TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı (2017), İnsan Haklarının Korunmasın-da Bir Parlamenter Denetim Yolu: İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, TBMM Yayınları, Ankara. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/ihk.pdf.
TBMM 1929 ila 1940 Yıllıkları, TBMM Matbaası, Ankara, 1929 ilâ 1940.
TBMM Dâhili Nizamnamesi ve Notları, TBMM Yıllığı, Devre 10, 1.11.1958, TBMM Yayınları.
AKTAŞ, Kadir (2011), “Kamu Denetçiliği Kurumunun Anayasal Sistem-deki Yeri Ve Etkinliği Sorunu” TBB Dergisi, Sayı 94. Erişim: Http://portal. ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2011-94-713.pdf.
AKBAŞOĞLU, Muhammet Emin (2017), “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde İdarenin Siyasî Denetimi”, KDK Çalıştay Raporu, 2017. ; Erişim: https://www. ombudsman.gov.tr/contents/files/pdf/ cumhurbaskanligi-sisteminde-idare-nin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik.pdf.
ALTUN, Fahrettin, “Önümüzdeki süreçte cevap süresinin azaltılması konu-suna yoğunlaşılacak”, Cumhurbaşkanlığı Web Sitesi, 18 02 2019. Erişim: htt-ps://www.iletisim.gov.tr/turkce/haberler.
AYDINOĞLU, Mesut (2017), Elverdi Evren “Bireysel Başvuru Yolu” İnsan Haklarının Korunmasında Bir Parlamenter Denetim Yolu: İnsan Haklarını İn-celeme Komisyonu, Ankara, Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/ihk. pdf.
AYDIN, Mesut (2004), “1982 Anayasası’nda Türkiye Büyük Millet Mecli-si’ne Bireysel Başvuru Hakkı ve Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakül-tesi Dergisi, C:8, S:1-2, Haziran-Aralık 2004.
ATLAY, Kamil (2017), “Komisyonun Parlamento Tarihindeki Yeri Ve Geç-miş Komisyon Çalışmaları” , İnsan Haklarının Korunmasında Bir Parlamenter Denetim Yolu: İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, 2017, Ankara, Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/ihk.pdf.
ÇAKAR, Soner (2017), “Komisyon Genel Kurulu Süreci” Parlamenter De-netim Yolu Dilekçe Komisyonu, TBMM Yayınları, Ankara. Erişim: https:// www.tbmm.gov.tr/yayinlar/calistay_kitabi.pdf.
Duran, Lütfi (1955), “Türkiye’de umumi ve nihai merci: Arzuhal Encümeni”, Siyasî İlimler Mecmuası, Cilt 24, Şubat 1955.
DURAN, Lütfi (1946), “İdari Müracaatlar ve Bunlar Karşısında İdarenin Sükutu”, İstanbul.
FENDOĞLU, Hasan Tahsin (2017), Cumhurbaşkanlığı Sisteminde İdare-nin Denetimi, KDK Çalıştay Raporu, 2017, s. 108; Erişim: https://www.om-budsman.gov.tr/contents/files/pdf/cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-de-netimi-calistay-raporu-ombudsmanlik.pdf.
HATİPOĞLU, Ömer Nihat (2014), KDK 2014 Yıllık Raporu, s.20. Eri-şim: https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/kdk-2014-yillik-rapor. pdf.
HAKYEMEZ, Yusuf Şevki (2017), Cumhurbaşkanlığı Sisteminde İdare-nin Denetimi, KDK Çalıştay Raporu. Erişim: https://www.ombudsman.gov. tr/contents/files/pdf/ cumhurbaskanligi-sisteminde- idarenin-denetimi-calis-tay-raporu-ombudsmanlik.pdf.
KAHRAMAN, İsmail, KDK’dan Haberler, “Ombudsman Meclisin Halka Dönük Çözüm Merkezî” 29 Aralık 2016, Erişim: https://www.ombudsman. gov.tr/ombudsman-meclisin-halka-donuk-cozum-merkezi/index.html.
MALKOÇ, Şeref , “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve KDK”, KDK 2018 Yıllığı. Erişim: https://www.ombudsman.gov.tr/yillikrapor/kdk_y%-C4%B1llik_rapor2018/mobile/index.html#p=17.
MALKOÇ, Şeref, Cumhurbaşkanlığı Sisteminde İdarenin Denetimi, KDK Çalıştay Raporu, 2017. Erişim: https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/pdf/cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-om-budsmanlik.pdf.
TAMER, Mustafa (1990), “Dilekçe Hakkı”, Türk İdare Dergisi, Sayı 386.
TİKVEŞ, Özkan (1981), “Dilekçe Hakkı”, Prof. Dr. Akif Erginay’a 65. Yaş Armağanı, Ankara.
MİCHAEL, J. Wishnie (2003), “Immigrants and the Right to Petition”, New York University Law Review, Vol.78, No.1, Apr.
AYMK, E. 1986/15, K. 1987/1, T. 6/1/1987, Erişim: http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar.
C. Senatosu Ordu Üyesi Selâhattin Acar’ın, Dilekçe Karma Komisyonu ka-rarlarının tatbikinde fertlere eşit muamele yapmamaları suretiyle Anayasanın 12 nci maddesini ihlâl ettikleri ve bu eylemlerinin Türk Ceza Kanununun 240 nci maddesine uyduğu iddiasıyla, Maliye eski Bakanları Mesut Erez, Sait Naci Ergin ve Ziya Müezzinoğlu haklarında Anayasanın 90 ıncı maddesi uyarınca bir Meclis Soruşturması açılmasına dair önergesi ve 29 numaralı T.B.M.M. So-ruşturma Hazırlık Komisyonu raporu. (9/29) (S. Sayısı: 100 ) 7.4.1976 tarihli TBMM Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/ t15/c015/tbmm15015005.pdf.
Dilekçe Karma Komisyonu Genel Kurulunun 1.7.1963 tarihli Haftalık Ka-rar Cetvelinde neşredilmiş ve kesinleşmiş bulunan 13.6.1963 tarih ve 397 nu-maralı Kararına karşı Yüksek Hâkimler Kurulunun ittihaz eylediği 8 . 11. 1963 tarih, 231 ve 282 esas numaralı Kararı ve Dilekçe Karma Komisyonu Genel Kurulunun bu husustaki raporu (M. Meclisi 5/79; C. Senatosu 4/63) , Eri-şim: https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d01/c031/ mm__01031115.pdf.
Kamu Denetçiliği Kurumu, 2018 yılı Kurum Yıllığı, Ankara, 2019. Erişim: https://www.ombudsman.gov.tr/yillik-rapor/index.html.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu, 2018 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara, Şubat, 2019.
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, 2018 Yılı Faaliyet Raporu, 2019. Erişim: https://www.tihek.gov.tr/upload/file_editor/2019/05/faaliyet_rapo-ru_2018.pdf.
2017 Yılı Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu Hakkında Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komisyon Raporu, (E.No. 5/1) Sıra Sayısı 3. Erişim: 5.11.2019, https://www.tbmm.gov. tr/sirasayi/donem27/yil01/ss3.pdf.
2018 Yılı Kamu Denetçiliği Kurumu Raporu Hakkında Dilekçe Komisyonu İle İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyelerinden Kurulu Karma Komis-yon Raporu (5/2), S.S. 131, s.5. Erişim: 19.11.2019, https://www.tbmm.gov.tr/ sirasayi/donem27/yil01/ss131.pdf.
Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, 1. Devre, 1. İçtima, 5. Cilt, B.119, T.14.7.1325.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 1. Yasama Dönemi, 3.Yasama Yılı, 115. Bir-leşim, 29.6.1964.
TBMM Genel Kurul Tutanağı, 23. Yasama Dönemi 4. Yasama Yılı 91. Bir-leşim 22/Nisan/2010. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tuta-nak_sd.sorgu_baslangic.
TBMM Anayasa Komisyonu Tutanağı, 23. Yasama Dönemi ve 24. Yasama Dönemi, Erişim:https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanakla-ri.goruntule?pTutanakId=363.
TBMM Genel Kurul Tutanağı, 24. Yasama Dönemi 2. Yasama Yılı, 119. Birleşim T. 13.6.2012. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tuta-nak_sd.sorgu_baslangic.
TBMM Dilekçe Komisyonu İle İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üye-lerinden Kurulu Karma Komisyon Tutanağı, 27. Dönem, 2. Yasama Yılı, 2. Top-lantı, 13.2.2019. Erişim: 19.11.2019, https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/ komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=2266.
TBMM İHİK Toplantı Tutanağı, 27. Dönem, 3. Y.Y., 1. Toplantı, 30.11.2019,s.5. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tu-tanaklari.goruntule?pTutanakId=2406.
Dilekçe Komisyonu Web Sayfası, Dilekçe Komisyonu Genel Kurul Kararla-rı, 23. Yasama Dönemi. Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/dilekce/ gkdonem23.htm.
“Dilekçe Komisyonu Hakkında”, TBMM Dilekçe Komisyonu Web Sayfa-sı, Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/dilekce/komisyon_hakkinda. htm.
International Ombudsman Institute, Erişim: 11.12.2019, https://www.thei-oi.org/ioi-members#anchor-index-1703.
İçişleri Bakanlığının 3.6.2010 tarihli Genelgesi, “Dilekçe Komisyonunun İn-celeme Taleplerinin Değerlendirilmesi” Erişim: https://www.tbmm.gov.tr/ko-misyon/dilekce/docs/duyurular/B050ILI0070001-320-13313.pdf.
Kamu Görevlileri Etik Kurulunun, 21.10.2019 tarihli ve 659967 sayılı bilgi edinme cevabı.
TBMM Kanun Karar Bilgi Sistemi, Erişim: https://mevzuat.tbmm.gov. tr/mevzuat/faces/kanunmaddeleri?pkanunlarno=38546&pkanunnumara-si=3071.
TBMM Dilekçe Komisyonunun Duyurusu, “Siyasî Başvuru Hakkının Kul-lanılması Üzerine Kamu Kurumlarının Sorumluluğu” Erişim: https://www. tbmm.gov.tr/komisyon/dilekce/index.htm.