Tüketim Toplumunda Din ve Dini Değerlerin Metalaşması
Türkiye’de 1980’li yıllarda başlayan ekonomik, siyasal ve sosyal dönüşümler dindar kesimlerin yaşam tarzlarında ve tüketim alışkanlıklarında belirgin farklıklara yol açmıştır. Bu değişimlerle birlikte dindar kesimler siyaset ve kamusal alanda daha fazla görülmüştür. Kamusal alanda görülmeye başlayan ve yavaş yavaş refah seviyeleri artan bu kesimlere için yeni alanlar açılmıştır. Tekbir giyim ve muhafazakâr dergilerin ortaya çıkması, İslami prosedürlere uygun otellerin açılması ve hac ve umre organizasyonlarında yeni firmaların görünür olması bu toplumsal kesime hitap etmek amaçlı ortaya çıkmıştır. Dindar kesimler kapitalist sistemin getirmiş olduğu tüketim toplumuyla artık daha içli dışlı olmaya başlamıştır. Bu da Türkiye’de yeşil sermaye dediğimiz yeni bir sermaye türünü geliştirmiştir. Fakat burada ciddi bir çelişki bulunmaktadır. Bir taraftan dindar kesimler tüketime teşvik etmek amaçlı alkolsüz, helal, tesettür gibi dinde önemli yeri olan kavramlar kullanılmakta, diğer taraftan tüketim toplumunun değerleri olan lüks, haz, gösteriş gibi kavramlar birleştirilmeye çalışılmaktadır. Bu durum dini bir metaya dönüşmekte ve içini boşaltmaktadır. Yani tüketim toplumunda İslami moda ve İslami otellerin ortaya çıkması en çok İslam dinine zarar vermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Lüks, İslam, Gösteriş, Tüketim, Yeşil Sermaye, İslami Moda
Commercialization of Religion and Religious Values in Consumption Society
In Turkey, in the early 1980s, economic, political and social adjustments led to significant differences in the lifestyles and consumption of religious people. With these changes, religious groups have more ownership in politics and public spheres. New areas have been opened for these segments, who have started to see in the public sphere and whose welfare level has gradually increased. The emergence of conservative magazines, the opening of hotels suitable for Islamic ceremonies, and the new visibility in Hajj and Umrah organizations are aimed at appealing to this social segment. Religious segments have started to become more intimate with the society of the society that the capitalist system has brought. This has developed a new capital which we call green capital in Turkey. However, there is a serious collection here. On the one hand, concepts such as non-alcoholic, halal, and hijab that have an important place in religion are used to encourage the consumption of religious segments, while trying to combine concepts such as luxury, pleasure and showing off, which are the values of the other segment of society. This situation turns into a religious commodity and empties it. In other words, the emergence of Islamic fashion and Islamic hotels in the consumer society harms the religion of Islam the most.
Keywords:
Luxury, Islam, Vanity, Consumption, Green Capital, Islamic Fashion,
___
- Barbarosoğlu, F. (2015). Şov ve Mahrem. İstanbul: Profil Yayıncılık.
- Bayhan, V. (2011). TüketimToplumunda Bireyim Ontolojik Mottosu: "Tüketiyorum Öyleyse Varım". Sosyoloji Konferansları Dergisi Mustafa Erkal Özel Sayısı, 0(43), 221-248.
- Bilici, M. (2009). İslamın Bronzlaşan Yüzü: Caprice Otel Örnek Olayı. N. Göle içinde, İslamın Yeni Kamusal Yüzleri (s. 216-239). İstanbul: Metis Yayınları .
- Bocock, R. (2009). Tüketim. Ankara: Dost Yayınevi .
- Bordillard, J. (2012). Tüketim Toplumu Söylenceleri Yapıları. (F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Bourdieu, p. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Ankara: HeretikYayınları.
- Demirezen, İ. (2015). Tüketim Toplumu ve Din. İstanbul: Dem Yayınları . Göle, N. (2009). Modernist Kamusal Alan ve İslami Ahlak. N. Göle içinde, İslamın Yeni Kamusal Yüzleri (s. 19-40). İstanbul: Metis Yayınları.
- Günenç, E. Y. (2018). Tüketim Kültürü Bağlamında Muhafazakar Kadın Bedeni ve Modernleşme Pratikleri: Ala ve Aysha Örneği. Kilad Dergisi, 38-69.
- Güz, H., Yaleze, H., & Şahin, G. (2018). Tüketim Nesnesi Olarak Beden ve Moda: Bir Moda Etkinliği ve Yeşil Festival Örneği Olarak Zeruj Festival. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 739-771.
- Haenni, P. (1994). Piyasa İslamı, İslam Suretinde Neoliberalizm. (L. Ünsaldı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
- Kaymak, A., & Babacan, M. (2019). Tüketim Kültürü Bağlamında Türkiye'deki Muhafazakar Moda Dergileri ve Muhafazakar Moda Dergilerinin Seküler Moda Dergileriyle Karşılaştırılması: Aysha ve Elle Dergileri Örneği. İnsan ve Toplum Dergis , 1-44.
- Koç, B. (2019). Tüketim Toplumunda Metalaştırılan Dini Yeniden Okuma Önerisi: Bireyin Dine Yabancılaşması Üzerine Bir Giriş. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(13), 141-167.
- Köroğlu, C. Z. (2012). Tüketim Kültürü ve Din. Ankara: Avşar Yayınları.
- Maslow, & Abraham Harold, M. (2019). İnsan Olmanın Psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.) İstanbul: Kural Dışı Yayınları.
- Meşe, İ. (2015). İslami Bir Moda Dergisi Örneğinde Moda ve Tesettür: Ne Türden Bir Birliktelik. Fe Dergi, 7(1), 146-158.
- Meşe, İ. (2016). Tüketim Din, Kadın ve Bağlamında İslami Moda Dergileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(17), 95-110.
- Odabaşı, Y. (1999). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayınları. Öztürk, Ö., & Aygül, H. (2016). Dini Çoğulculuk ve Kamusal Alanda Dindar Tüketim Kültürü. Moment Dergisi, 3(1), 190-206.
- Sombart, W. (2023). Aşk Lüks ve Kapitalizm. (N. Aça, Çev.) Ankara: Pharmakon Yayınevi.
- Veblen, T. B. (2015). Aylak Sınıfın Teorisi. Ankara: Heretik Yayıncılık.
- Yamaç, M. (2021). Postmodern Dönemde Türkiye'de Sosyolojik Olarak Turizm-Din İlişkisi. Eskiyeni Dergisi, 1(43), 237-267.
- Yankaya, D. (2014). Yeni İslami Burjuvazi: Türk Modeli. İstanbul: İletişim Yayınları .
- Yeni Şafak . (2012, 12 16). 01 13, 2023 tarihinde https://www.yenisafak.com/gundem/inanc-turizmi-bize-ait-bir-kavram-degil-436234 adresinden alındı
- Yeni Şafak Sitesi. (2012, 12 15). 01 12, 2023 tarihinde https://www.yenisafak.com/gundem/hac-inanc-turizmine-donusmemeli-436120 adresinden alındı.
- Yılmaz, L., & Güler, M. (2017). Türkiye'de Muhafazakar Değerler Bağlamında Turizm ve Tatil Algısındaki Değişme. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmalar Dergisi, 1(1), 17-25.
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Samsun Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Biyokültürel Model Açısından Diş Sağlığı ve Hastalıklarının Sosyolojik Olarak İncelenmesi
Yaşlı Bireylerde Yaşlılık Algısı ve Ölüm Kaygısı
Merve Sefa YILMAZ, Ayşe MERMUTLU
Kahramanmaraş Depremleri Sonrası Afrika Ülkelerinden Türkiye’ye Yapılan Yardımlar
Damgalama Yaklaşımı ve Onarıcı Adalet Bağlamında Denetimli Serbestlik