GREK BÜYÜ PAPİRÜSLERİNE GÖRE ROMA İMPARATORLUĞU ORTADOĞUSU'NDAKİ YENİ DİN ANLAYIŞI VE KOZMİK SİSTEM ÜZERİNE BAZI GÖZLEMLER

M.S. 1. yy'dan M.S. 4. yy'a kadar Hellen-Roma dünyasının tüm toplumsal kurumlarında ciddi bir dönüşüm süreci yaşanmıştır ki din de bunlardan biridir. Grek büyü papirüslerinin içinde barındırdığı dua ve ilahiler, bizzat mageia sanatının hassas doğası dolayısıyla insanların gerçek anlamda ne düşündüğünü ve neye inandığının anlaşılmasına yardımcı olur. Bu doğrultuda, Roma Ortadoğu'sunda yaşayan dönem toplumunun benimsediği "yeni din anlayışı" ve ona ait olan evren sistemini söz konusu papirüsler üzerinde gözlemlemek mümkündür. Bu metinler, dinsel yapıda ciddi bir monoteist eğilimin ve senkretizmin var olduğunu ve buna paralel olarak Hristiyanlığın kesin üstünlüğünden önce yeni bir evren sisteminin yine senkretik yapıda ortaya çıktığını gösterirler. Çeşitli monoteist ve politeist dinsel geleneklerini içerisinde barındıran bu olgunun niteliğinin ortaya çıkarılması, oldukça karmaşık olan bu dönemi aydınlatmaya yarayacak ve Hıristiyanlığın hangi temeller üzerinde sistemli bir yapı olarak ortaya çıktığını açıklığa kavuşturacaktır.

Some Observations on the New Religious Concept and Cosmic System in the Roman Middle East According to Greek Magical Papyri

From the 1st to the 4th centuries AD the Greco-Roman World had underwent a transformation process in all social institutions including religion. Prayers and hymns in Greek magical papyri provides to know what people really thought and believed in conjunction with the sensitive nature of the mageia. In this direction, it is possible to observe traces of "new religion concept" and cosmic system belonging to the society of this period living in the Roman Middle East. Texts show a great monotheist tendency and syncretism in the religious structure and in parallel with them, draw a new syncretic cosmic system before the absolute domination of Christianity. Revealing characteristics of this structure including various monotheist and polytheist religious traditions will provide to enlighten this sophisticated period and throw light on cultural bases which Christianity had placed as a systematic body.

PDF

___

Aristop. Neph. Aristophanes, Clouds, ed. G.P. Goold, 1998, London.
Aytaçlar 2012 Aytaçlar, P.Ö., Antik Çağda Confessiones: Günah, İtiraf, Kefaret, İzmir.
Barb 1963 Barb, A.A., "Survival of Magic Arts", The Conflict Between Paganism and Christianity in the Fourth Century, 100-125.
Betz 1986 Betz, H.D, "Introduction to Greek Magical Papyri", Greek Magical Papyri in Translation including the Demotic Spells, Chicago, xli - xlv. Ball 2000 Ball, W., Rome in the East, New York.
Cattul. Carm. Cattulus, Carmina, ed. R.A.B. Mynors, 1958, Oxford.
Collins 2008 Collins D., Magic in the Ancient Greek World, Oxford.
Coyle 2009 Coyle, J.K., Manichaeism and Its Legay, Leiden.
Bowes 2008 Bowes, K., Private Worship, Public Values and Religious Change in Antiquity, Cambridge.
Goodman 1996 Goodman, M., "Judaea", Cambridge Ancient History, c.10, ed. A.K. Bowman, E. Champlin, A. Lintott, Cambridge.
Cic. Leg. Cicero, De Legibus (çev: C.W. Keyes), 1928, London.
Cooper 2000 Cooper, J., "Assyrian Prophecies, The Assyrian Tree, and the Mesopotamian Origins of Jewish Monotheism, Greek Philosophy, Christian Theology, Gnosticismand Much More", JAOS 120-3, 430-444.
Cox - Cameron 1937 Cox, C.W.M. - A. Cameron, Monumenta Asiae Minoris Antiqua, Volume 5., Manchester.
De Defectu Plutarkhos, De Defectu Oraculorum (çev. F.C. Babbitt), London, 1927.
De Deo Soc. Apuleius, De Deo Socratis (çev. D. Driscoll), London, 1993.
Der Kleine Pauly Der Kleine Pauly: Lexikon der Antike in fünf Banden, 5 Bde, München, 1979.
DK Die Fragmente Der Vorsokratiker (ed.H. Diels), Charleston, 2010.
Durkheim 2007 Durkheim, E., Dini Hayatın İlkel Biçimleri (çev. F. Aydın), İstanbul. Durugönül - Mörel 2012
Durugönül, S. - A. Mörel, "Evidence of Judaism in Rough Cilicia and its Associations with Paganism", IstMitt 62, 303-322.
Frazer 1991 Frazer, J.G., Altın Dal (çev. M.H. Doğan), İstanbul.
Eliade 2003a Eliade, M., Dinler Tarihine Giriş (çev. L. Arslan), İstanbul.
Eliade 2003b Eliade, M., Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi (çev. A. Berkay), İstanbul.
Ganschinietz 1914 Ganschinietz, R., "IA?", PRE 9, 698-721.
Goodman 2007 Goodman, M., Ancient Judaismand Christianity: Judaism in the Roman World, Leiden.
Graf 1999 Graf, F., "Magic in the Ancient World", Numen 46-3, 291-325.
Gundel 1969 Gundel, W., Dekane und Delamstermbilder, Nachdruck. Heredotos Heredotos, Tarih (çev. M. Ökmen), İstanbul, 2006.
Head 1902 Head, B.V., A Catalogue of the Greek Coins of Lydia, London. Hesiod. WD Hesiodos, "Erga kai Hemerai", Eserleri ve Kaynakları (çev. A. Erhat), 1991, Ankara.
Hesiod. Theog. Hesiodos, "Theogonia", Eserleri ve Kaynakları (çev. A. Erhat), 1991, Ankara.
Janowitz 2002 Janowitz, N., Magic in the Roman World, New York.
Josephus, BJ Josephus, Bellum Judaicum, 1927, London, Elçilerin İşleri "Elçilerin İşleri", Kutsal Kitap, İstanbul, 2006.
Lane 1971 Lane, E., Corpus Monumentorum Religionis Menis I, Leiden.
Lane 1984 Lane, E., "On the Date of PGM IV", Second Century 4-1, 25-27 Lane 1986 Lane, E., "Men", ANRW 18-3, 2165-2178.
Le Glay 1981 Le Glay, M., "Abrasax", Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae I-2, 2-7.
Levine 2005 Levine, B.A., "Assyrian Ideology and Israelite Monotheism", Iraq 67-1, 411-427.
Malinowski 2000 Malinowski, B., Büyü, Bilim ve Din (çev. S. Özkal), İstanbul.
Mitchell 1999 Mitchell, S., 'The Cult of Theos Hypsistos between Pagans, Jews and Christians', Pagan Monotheism in Late Antiuqity (ed. P. Athanassiadi - M. Frede), 81-148, Oxford.
Mitchell 2007 Mitchell, S., A History of the Later Roman Empire, Oxford.
Nuffelen 2010 Nuffelen, P.V., "Pagan Monotheism as Religious Pehenomenon', One God", Pagan monotheism in the Roman Empire (ed. P.V. Nuffelen - S. Mitchell), 16-33, Cambridge.
PGM Papyri Graecae Magicae, Die griechischen Zauber papyri (ed. K. Preisendanz), 1928-1931, Leipzig; 2. Baskı (ed. A. Henrichs), 1974, Stuttgart.
Pinch 1994 Pinch, G., Magic in Ancient Egypt, London.
Plat. Al. Platon, Alcibiades (çev. N. Denyer), 2001, Cambridge.
Plat. Krat. Platon, Kratyros (çev. C. Karakaya), 2000, İstanbul.
Plin. Nat. Pliny, Natural History, 1997, London.
Preisendanz 1956 Preisendanz, K., "Zur Synkretistischen Magie im Römischen Ägypten", Mitteilungen aus der Papyrus Sammlung der Österreichischen NationalBibliotek, 111-125, Stuttgart.
Ricl 1992 Ricl, M., "Hosios kai Dikaios, Seconde Partie: Analyse", EA 19, 71-103.
Suet. Suetonius, On İki Caesar'ın Yaşamı (çev. F. Telatar), 2008, Ankara.
TAM 5 Tituli Asiae Minoris 5, ed. Herrmann, , 1981, P., Wien.
Tambiah 2002 Tambiah, S.J., Büyü, Bilim, Din ve Akılcılığın Kapsamı (çev. U.C. Akın), Ankara.
Türkan 2012 Türkan, A., "Men, Mensis, Moon: Ay Tanrı Men, Özellikleri ve Kültü", Ömer Çapar'a Armağan Kitabı (ed. T. Yiğit - M.A. Kaya), 333-349, Ankara.
Tylor 1871 Tylor, E.B., Primitive Culture, London.
Xen. Cyrop. Xenophon, Cyropaedia, c.VI (çev. E.C. Marchant - O.J. Todd), 1914, London.
Yaratılış "Yaratılış", Kutsal Kitap, İstanbul, 2006.