İllüstrasyon ve eğitimde uygulamaları: Lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi çalışması

Bir konunun açıklanması amacıyla yapılan çizimlere illüstrasyon ya da resimleme denilmektedir. Bir konunun anlatımında, bir ürünün tanıtımında, bir kıyafetin dikilmeden önceki halini göstermek için ve daha pek çok farklı amaçla illüstrasyona ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkemizde üniversitelerin grafik tasarım, görsel iletişim tasarımı ve iletişim tasarımı bölümlerinin lisans ve lisans üstü programlarında illüstrasyon konusunda eğitim verilmektedir. Türkiye’de geçmişte çalışılmış lisansüstü tezlerin bilimsel bir araştırmayla ele alınarak karşılaştırılmasının ve önerilerde bulunulmasının, konu tercihlerinin saptanması aşamasında araştırmacılara yol göstereceği varsayılmaktadır. Türkiye’de illüstrasyon konusunda çalışılmış yüksek lisans, sanatta yeterlik ve doktora tezlerinin farklı yönlerden araştırılması makalenin amacını oluşturmaktadır. Amaç lisansüstü tezlerde illüstrasyon konusunun çeşitli değişkenlere göre incelenmesini sağlamak, eksiklikleri saptamak, çalışılmayan tez konularını belirleyerek önerilerde bulunmaktır. Yüksek Öğretim Kurulu’nun “Ulusal Tez Merkezi” web sayfası üzerinden konuyla ilgili anahtar kelimelerin taratılması yoluyla 2012-2021 yılları arasında illüstrasyonla ilgili çalışılmış tezlere erişilmiştir. Araştırmalar; anabilim dalı, yılı, konusu, kullanılan teknik yaklaşım, tez türü bakımından araştırılmış, elde edilen bulgular incelenmiştir. Lisansüstü tezler incelendiğinde yüksek lisans tezleri üzerinde daha fazla çalışıldığı, sanatta yeterlik ve doktora tezlerinin sayıca daha az olduğu görülmüştür. 2019 ve 2021 yıllarında en fazla tez çalışmasının tamamlandığı, 2014 yılında ise en az tez çalışmasının tamamlandığı görülmüştür. Grafik Tasarım / Grafik Anabilim dalları en fazla illüstrasyon konusunu ele alan ana bilim dalı olmuş, eğitim bilimleri ise ikinci sırada yer almıştır. Eğitim bilimleri içinde Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalında en fazla tez çalışması yapılmıştır. Kapsam bakımından ele alındığında illüstrasyon 184 anahtar kelimede, grafik 49 anahtar kelimede, resimleme 22 anahtar kelimede geçmiştir. Bir uygulama ürünü bulunan lisansüstü tezlerde kullanılan teknikler incelendiğinde en fazla dijitalin çalışıldığı, konu bakımından incelendiğinde ise en fazla yayın illüstrasyonunun ele alındığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

İçerik Analizi, İllüstrasyon, Resimleme, Lisansüstü Tez, Content Analysis, Illustration, Iconography, Graduate Thesis

Illustration and its applications in education: A content analysis study for graduate theses

Drawings made for the purpose of explaining a subject are called illustrations or illustrations. Illustrations are needed to describe a subject, promote a product, show the condition of a garment before it is sewn, and for many other purposes. In our country, education on illustration is given in undergraduate and graduate programs in graphic design, visual communication design, and communication design departments of universities. It is thought that comparing the postgraduate theses studied in the past with scientific research and making suggestions will guide the researchers in determining the subject preferences. The aim of the article is to investigate the master's, proficiency in art, and doctoral theses studied on illustration in Turkey from different aspects. The aim is to examine the subject of illustration in postgraduate theses according to various variables, to identify the deficiencies, to determine the thesis topics that have not been studied, and to make suggestions. By searching the keywords related to the subject on the "National Thesis Center" web page of the Council of Higher Education, the theses worked on illustration between the years 2012-2021 were accessed. It was researched in terms of department, year, subject matter, the technical approach used, and the type of thesis, and the findings were examined. When the postgraduate theses are examined, it is seen that more work is done on the master's theses, and the number of proficiencies in art and doctoral theses is less. It was observed that most thesis works were done in 2019 and 2021, and the least thesis work was done in 2014. While the graphic design/graphics departments were the department where the subject of illustration was handled the most, the education department took second place. Among the education departments, the most thesis work was done in the fine arts education department. When considered in terms of scope, illustration was used in 184 keywords, graphics in 49 keywords, and illustration in 22 keywords. When the techniques used in graduate theses with an application product are examined, it is seen that digital is studied the most, and when it is examined in terms of subject, it is seen that most publication illustrations are discussed.

Keywords:

Content Analysis, Illustration, Iconography, Graduate Thesis,

PDF

___

Ayşegül O. N. (2019). Türkiye’de İlköğretimde Görsel Sanatlar ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 27, Sayı 2
Becer, E. (2018). İletişim ve Grafik Tasarım. Dost Kitabevi, Ankara
Çam, T. A. (2012). İllüstrasyon illüstration. Alternatif yayıncılık, İstanbul
Çilenti K. (1994). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. Kadıoğlu Matbaası Geliştirilmiş 6. Baskı, Ankara.
Erdost, I. (2012). İlköğretim Üçüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Resim (İllüstrasyon) ve İçerik Uyumuna İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Felek Ö. Seval. (2020). Türkiye’de Temel Tasarım Eğitimi Alanında 2000-2019 Yılları Arasında Yapılmış Bilimsel Çalışmaların Analizi. ODÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Mart 2020; 10 (1), 103-112.
Firdevs, G. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s.249
Gannon, R. ve Fauchon, M. (2021). Illustration Research Methods. Bllomsbury Publishing Plc, USA
Gönen, M. (1984). Okul Öncesi Çağı Çocuğu ve Resimli Kitaplar. Okul Öncesi Eğitimi Dergisi, 16, 28: 20-21.
Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Gürses, B. (2014). Plastik Sanatlarda Resim ve İllüstrasyon. Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul Hajar, R. (2011). Medical İllustration: Art in Medical Education. Heart Views. (12) 2. 83- 91.
Heller, S. Ve Pomeroy K. (1990). Designing with Illustration. Pushpin Editions, USA.
İsmail, E. (2019). Yunanistan’da İlkokul Matematik Ders Kitaplarında Görsel Öğelerin Kullanımı. T.C. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Görsel Kültür Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Edirne
MEGEP (Meslekî Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi). (2007). Grafik ve Fotoğraf: Sulu Boya Tekniği. Ankara
Özmutlu, A. (2020). Grafik Tasarım Alanındaki Araştırma Eğilimlerinin Lisansüstü Tezlere Dayalı Olarak İncelenmesi. Turkish Studies- Social, 15(8)
Pamuklu, A. G. (2014). Sanatsal & Bilimsel İllüstrasyonun Lisans Eğitimindeki Yeri ve Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Botanik İllüstrasyon Alanındaki Görüşleri (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Örneği). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
Seylan, A. (2016). Disiplinlerarası Bir Formasyon Olarak Medikal İllüstrasyon ve Türkiye’deki İlk Örnek: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tıbbi Resimleme Yüksek Lisans Programı. İnternational Journal of İnterdisciplinary and İntercultural Art Dergisi.
Solmaz, E. ve Gökçearslan, Ş. (2016). Mobil Öğrenme: Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi Çalışması. 555s., 10th International Computer and Instructional Technologies Symposium (ICITS), Rize
Uygun, S. (2012). Eğitim Tarihi Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 33 Yıl:2012/2 (263-282 s.)
Wigan, M. (2012). Görsel İllüstrasyon Sözlüğü, Literatür Yayınları. İstanbul, s. 274