Prymnessos’tan Roma İmparatorluk Dönemi Nike Heykeli

Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait olan Nike heykeli Prymnessos (Sülün) antik yerleşim alanında bulunmuş olup şuan Afyonkarahisar Müzesi’nde yer almaktadır. Prymnessos antik yerleşim alanı Afyonkarahisar Merkez ilçe Sülün köyünde Phrygler tarafından kurulmuş büyük kentlerdendir. Yunan Dönemi’nde özerk, Roma İmparatorluk Dönemi’nde yarı özerk konumuyla, imparator adına bronz kent sikkeleri bastırmıştır. Eser üzerinde herhangi bir kapsamlı çalışmanın yapılmamış olması bölgedeki inanç, kült ve adak yapısının anlaşılması ve doğru anlamda çözülmesi açısından eksiklik oluşturmaktadır. Heykel Prymnessos (Sülün) antik yerleşim yerinde yerel kutsal alanların varlığını göstermektedir. Bu doğrultuda müzede bulunmakta olan heykel ele alınmış ve tanıtılmaya çalışılmıştır. Nike heykelinin sadece gövde kısmı korunmuştur. Eserin karşılaştırma örneklerinin stilistik, tipolojik ve ikonografik bir değerlendirilmesi yapılmış olup, Geç Antoninler-Erken Severuslar Dönemi’ne tarihlendirilmesi uygun görülmektedir. Bu heykel nitelik açısından değerlendirildiğinde Dokimeon atölyesine ait olduğu görülmektedir. Roma İmparatorluk Dönemi’nde özellikle askeri gücün ve başarının büyük önemi nedeniyle, Nike imgeleri sıklıkla kullanılmıştır. Tanrıça’nın sahip olduğu bu imge görsel olarak da ön plana çıkmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde sıklıkla tanrıça bir kalkan üzerine başarılı askeri kampanyalar da gösterilmiştir. Nike heykelinin özellikle Roma İmparatorluk Dönemi’ndeki önemi üzerinden değerlendirildiğinde Prymnessos antik yerleşim alanında askeri bir başarı ya da zafer üzerine tanrıçanın böyle bir heykelinin yapıldığı ve bir alana yerleştirildiğini düşünmemiz gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Afyonkarahisar, Nike, Roma İmparatorluk Dönemi, Prymnessos

Roman Imperial Period Nike Statue from Prymnessos

The Nike statue belonging to the Roman Imperial Period was found in the ancient settlement area of Prymnessos (Sülün) and is now in the Afyonkarahisar Museum. The ancient settlement area of Prymnessos is one of the big cities founded by the Phrygians in the village of Sülün in the central district of Afyonkarahisar. It was autonomous in the Greec Period and semi-autonomous in the Roman Imperial Period, and bronze city coins were minted in the name of the emperor. The fact that no comprehensive study has been carried out on the work creates a deficiency in understanding and correctly solving the belief, cult and votive structure in the region. The statue shows the existence of local sanctuaries in the ancient settlement of Prymnessos (Sülün). In this direction, the sculpture in the museum was discussed and tried to be introduced. Only the body of the Nike statue was preserved and brought to the museum. Only the body of the Nike statue was preserved and brought to the museum. A stylistic, typological and iconographic evaluation of the comparative samples of the work has been made and it is considered appropriate to date it to the Late Antonine-Early Severan Period. When this sculpture is evaluated in terms of quality, it is seen that it belongs to the Dokimeon workshop. Nike images were frequently used during the Roman Imperial Period, especially due to the great importance of military power and success. This image of the Goddess has also come to the forefront visually. Successful military campaigns were also often depicted on a goddess shield during the Roman Imperial Period. Considering the importance of the Nike statue especially in the Roman Imperial Period, we need to think that such a statue of the goddess was made and placed in an area upon a military success or victory in the ancient settlement of Prymnessos.

Keywords:

Afyonkarahisar, Nike, Roman Imperial Period, Prymnessos,

PDF

___

CİCERO., 2018. De Natura Deorum (Tanrıların doğası), Çev.: Ümit Fafo TELATAR – Gül ÖZAKTÜRK, Doğu Batı Yayınları, İstanbul.
HESİODOS., 2022. Tanrıların Doğuşu, Çev.: Furkan AKDERİN, Say Yayınları, İstanbul.
PLİNİUS., 1952. Historia Naturalis. Pliny The Elder, Natural History, Books 33-35, Trans.: Harris RACKHAM, IX, Loeb Classical Library, Harvard University Press.
ANDERSON, J.G.C., 1932. “The Genesis of Diocletion’s Provincial Re-Organization”, JRS, 22/I, ss.24-32.
BALLANCE, M., 1969. “Regio Ipsina et Moeteana”, AS, 19, ss.143-6.
BOARDMAN, J., 2001. Yunan Heykeli (Arkaik Dönem), Çev.: Yaşar ERSOY, Homer Kitabevi, İstanbul.
ÇUBUK, N., 2008. Hierapolis Tiyatro Kabartmaları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
DENTZER, J. M ‒ Weber, T. M., 2009. Hauran IV. Sahr Al-Ledja, Institut Français du Proche-Orient, Beirut.
DMITRIEV, S., 2001. “The End of Provincia Asia”, HistoriaZAltGesch, 50/4, ss.468-489.
DREW-BEAR, T., 2001. “Grek ve Roma Dönemlerinde Afyonkarahisar”, Afyonkarahisar: Afyonkarahisar kütüğü cilt I, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Afyonkarahisar, ss.97-111.
GÖNÇER, S., 1971. Afyon İli Tarihi, C.I, Karınca Matbaacılık, Afyonkarahisar.
GROTE, U., 1992. Nike. LIMC VI (1), Artemis, Zürich, ss.902–904.
HÖLSCHER, T., 1967. lscher, Tonio, Victoria Romana. Zabern.
İLASLI, A., 2004. “İlk Yerleşimden Türk Egemenliğine Kadar Afyon”, Anadolu’nun Kilidi Afyon, Ed.: Karazeybek, M., T.C. Afyon Valiliği Yayınları, Afyon, ss.49-61.
İNAN, J., 1975. Side’nin Roma Devri Heykeltraşlığı, T.T.K. Yayınları, Ankara.
KADIOĞLU, M., 2006. Die Scaenae Frons des Theaters von Nysa am Mäander, Forschungen in Nysa am Mäander I, Mainz.
MITCHELL, S., 1993. Anatolia, Land, Men and Gods in Asia Minor I: The Celts in Anatolia and The Impact of Roman Rule, Oxford University Press.
ÖZGÜR, E., 2011. Antalya Müzesi Perge Tiyatrosu Heykelleriyle Tarih ve Mitoloji Gezisi, Dönmez Ofset, Ankara.
POTTER, D., 1998. Procurators in Asia and Dacia under Marcus Aurelius: A Case Study of Imperial Initiative in Government. ZPE, 123, ss.270-274.
RAMSAY, W. M., 2010. The Historical Geography of Asia Minor, Cambridge University Press.
ROBINSON, D. M., 1928. “Eine Nike aus Antiochia in Pisidien”, Antike Plastik, Walter Amelung, zum Sechzigsten Geburtstag, ss.200-205.
SCHMIDT, E., 1909. “Der Knielauf und Die Darstellung des Laufens und Fliegens in der a lteren Griechischen Kunst”, Ed.: Rudolf HACKL, In münchener archaaologische studien. Dem Andenken Adolf Furtwanglers Gewidmet, ss.251-397.
SHAPIRO, H. A., 1993. Personifications in Greek Art, Akanthus, , Zürich.
SIKES, E. E., 1895. “Nike and Athena Nike”, The classical review, 9/5, ss.280-283.
SMITH, R. R. R. – ERİM, T. K., 1991. “Sculpture from The Theatre: A Preliminary Report”, Aphrodisias Papers 2: The Theatre, a Sculptor’s Workshop, Philosophers and Coin Types (Journal of Roman Archaeology Supplementary Series, no. 2), Ed.: R. R. R. Smith - Kenan T. Erim, Michigan, Alın Al-bor, ss.67-98.
TAKMER, B., 2018. “Kotiaion Yazıtları Üzerine Notlar I-Kotiaion Civarında İmparator Azatlıları ve İmparator Arazileri”, Phaselis, IV, ss.423-445.
TARHAN, M. A., (2006). 2002-2003 Yılı Laodikeia Antik Kenti Kabartma Buluntuları, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
TEIXIDOR, J., 1989. “Vie Religieuse Dansla Syriea le Epoque Helle ´Nistiqueet Romaine”, In Arche´ologie et Histoire de la Syrie II. La Syrie de l’e´Poque Ache´me´nide a ` l’ave `Nement de l’Islam, Ed.: Christian AUGE, ss.81-95.
THONEMANN, P., 2013. Roman Phrygia, Cambridge University Press.
THÖNNE, C., 1999. Ikonographische Studien zu Nike im 5. Jh. v. Chr, Archaologie und Geschichte, Heidelberg.
TÖPFER, K. M., 2015. “The Goddess of Victory in Greek and Roman Art”, Auspicious and Protective Spirits in 270 Artefacts and Architecture between East and West, Ed.: Niels Gutschow – Katharina Weiler, ss.1-18.
ÜRETEN, H., 2003. Neşredilmiş Yazıtlar Işığında Hellenistik Dönem'de Pergamon Kenti Tanrı ve Kültleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
VOLLKOMMER, R., 1977. Victoria, LIMC VIII, Winkler, Zürich, ss. 237–269.