Bu çalışmanın temel amacı 1978 Türkiye Doğurganlık Araştırması (TDA-1978) ve 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA-2003) veri setleri içinden evlenme ve evliliğe ait bazı temel özelliklerin değişimini incelemektir. Araştırma sırasındaki medeni durum, kadının yaşı, yaşanılan bölge, kadının öğrenim düzeyi, evlilik sayısı ve ilk evlenme yaşı gibi her iki veri setinde de kullanılabilecek durumdaki değişkenler yardımı ile son 25 yılda evlenmeye ilişkin özelliklerin değişimi incelenmiştir. Bunlara ek olarak, sadece TNSA-2003 verisetinde yer alan bazı değişkenler yardımı ile özellikle ilk evlenme yaşı ve çiftler arasındaki nikah türüne ilişkin ayrıntılı analizler yapılmıştır. Sonuçlar, son 25 yılda boşanmış nüfusun yüzdesel olarak artttığını, evli kadın yüzdesinin ise düştüğünü göstermektedir. Diğer taraftan, ilk evlenme yaşı ortlaması çeyrek asırda Türkiye geneli için 2 yaş artmıştır. İlk evlenme yaşının bölge, yerleşim yeri tipi, akrabalık durumu, anadil ve öğrenim düzeyine göre farklılık gösterdiği görülmüştür. Batı bölgesinde ve kentsel alanda yaşayan, lise ve üstü öğrenime sahip, anadili Türkçe ve eşi ile akraba olmayan kadınlarda daha yüksek olduğu hesaplanmıştır. Diğer taraftan, çiftlerin nikah türü TNSA-2003 verisinden hesaplanmış olup, öğrenim durumu düşük, kırsal yerleşim alanlarında yaşayan, ilk evliliğini küçük yaşta yapmış, geniş aile yapısı içerinde yaşayan, anadili Türkçe dışında bir dil olan ve eşi ile akrabalık bulunan kadınların sadece dini nikaha sahip olma oranlarının diğer kadınlara göre yüksek olduğu görülmüştür.

The aim of this study is to evaluate the trend and the changes of marriage and some basic characteristics of marriage by using 1978 Turkish Fertility Survey (TFS-1978) and Demographic and Health Survey Turkey 2003 (TDHS-2003). The change at the characteristics of marriage in 25 years is studied with the available variables like marital status at the time of survey, age, region, education, number of marriages and age at first marriage of the woman. In addition, by using the variables available in TDHS-2003 detailed analysis was made especially on age at first marriage and marital ceremony. Results indicate that at the last 25 years, divorced female population is increased whereas the percent of married women at the time of survey is decreased. On the other hand, average number of age at first marriage increased 2 years within the century quarter. Age at first marriage differs by region, type of place of residence, relationship with husband, mother tongue and education. Women living in West region and urban areas have high school and more education; have Turkish mother tongue, and no relationship with their husband have higher age at first marriage. On the other hand, the marriage ceremony of the couples is estimated from TDHS-2003 and the results show that the women have lower education, living in rural areas, have lower age at first marriage, living in extended families, have mother tongue different from Turkish and have relationship with their husbands have high percent of having only religious ceremony.