KADINLARIN YOKSULLUĞU YAŞAMA BİÇİMLERİ : YAPABİLİRLİK VE YAPABİLİRLİKTEN YOKSUNLUK

Bu çalışmada düşük sosyo-ekonomik gruptaki kadınların yoksulluğu algılamaları, yoksullukla ilgili tecrübeleri ve yaşam stratejileri Amartya Sen’in ‘yapabilirlik yaklaşımı’ndan yararlanılarak analiz edilmiştir. Makalenin amacı, temel kapasiteleri ve yaşam deneyimleri farklılık gösteren kadınların yoksulluğu yaşama biçimleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkarırken, gelir ve tüketimin yanı sıra maddi olmayan kaynakları ve olanakları da ele almaktır. Çalışmada, Ankara’da düşük gelir grubunda yaşayan 40 kadın ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşülen kadınların evleri ve çevreleriyle ilgili gözlemlere ek olarak yoksulluğu önleyici programlara sahip bazı kurumlardan da bilgi edinilmiştir. Ingrid Robeyns tarafından geliştirilen yapabilirlikler listesi kadınların hayat hikayelerinin analiz edilmesinde temel bir çerçeve olarak kullanılmış ve yoksulun yoksulu olan kadınların yaşadıkları en belirleyici eşitsizlikler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yapılan analiz sonucunda yoksulluğu yaşayan kadınlar, yoksullukla ilgili yaşadıkları süreçler ve geliştirdikleri yaşam stratejileri açısından üç gruba ayrılmıştır. Değerlendirmeler, yoksul kadınlara yönelik çalışmalar yürüten kuruluşlar ve STK çalışanları için yararlı olabilecek bazı ipuçları da sunmaktadır.

HOW WOMEN EXPERIENCE AND CAPE WITH POVERTY: CAPABILITIES AND FUNCTIONINGS

The authors of this paper were inspired by Amartya Sen’s capability approach while they were studying the life stories of women from lower social and economic status groups in order to understand their perception of poverty, their experiences and living strategies. The aim was to understand the inequalities regarding basic capabilities and functionings as well as to sketch the similarities and differences among women living in poverty also by addressing factors other than income and consumption. Data was collected through depth–interviews with 40 women from lower income groups in Ankara. Observations in women’s homes and surroundings as well as information collected from different organizations of poverty alleviation and empowerment provided the necessary background material. The list of capabilities proposed by Ingrid Robeyns was used as the main frame of reference while analyzing the life stories of women and trying to depict the most important inequalities which made them poor or poorer. The analysis made it possible to group women into three general categories in terms of their experiences with poverty and their living strategies. The study reflected the role of informal networks and the processes of change in traditional roles. The results also give useful hints to organizations and activists working with poor women.