Türkiye için Hayat Tablolarının Sentetik Yetimlik Tekniği ile Oluşturulması

Bu çalışma Yetimlik Tekniğini kullanarak Türkiye’de yetişkin ölümlülüğünün düzeyini ve örüntüsünü saptamayı ve erkekler ve kadınlar için hayat tablolarını oluşturmayı amaçlamaktadır. Bunun yanısıra bu alanda Türkçe literatürün mevcut olmamasından dolayı tekniği tanıtan Türkçe bir kaynak oluşturmakta çalışmanın amaçları arasındadır. Çalışmada 1998-2003 dönemi için kadın ve erkek hayat tabloları Zlotnik ve Hill (1981) tarafından geliştirilen sentetik yetimlik tekniğinin 1998 ve 2003 Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması veri setlerine uygulanması ile oluşturulmuştur. Oluşturulan hayat tablolarından elde edilen yaşa göre hayatta kalma eğrileri “U” şeklinde değil “J” şeklinde bir yapıya sahiptir. Bu yapı Türkiye’deki ölümlülük yapısının gelişmiş ülkelerin ölümlülük yapısına benzer özellikler taşıdığına işaret etmektedir. Bu çalışma kapsamında 2001 yılı ortası için üretilen hayat tablolarında doğumda yaşam beklentisi kadınlar için 72 yıl; erkekler için ise 70 yıl olarak bulunmuştur. Sonuçlar yaklaşık olarak aynı dönem için oluşturulan diğer hayat tablosu çalışmaları ile genel olarak tutarlıdır. Türkiye’de hayati kayıt sisteminden gelen bilginin güvenilir olmaması nedeniyle doğrudan yaşa özel ölüm hızlarından yola çıkarak oluşturulan hayat tabloları gerçeği yansıtmamaktadır. Bu çalışma hayati kayıt sisteminin yeterli olmadığı durumlarda bile hayat tablolarının üretilebileceğini ve Yetimlik Tekniği’nin bunun için faydalı bir araç olduğunu göstermiştir.

CONSTRUCTION OF LIFE TABLES FOR TURKEY USING THE ORPHANHOOD METHOD

The objectives of the study are to estimate the level and pattern of adult mortality in Turkey and to construct life tables for males and females. Because of the lack of the literature in this field, providing a reference introducing the method in Turkish is also among the objectives of the study. The male and female life tables for the period 1998-2003 has been constructed by the application of the synthetic orhphanhood method, developed by Zlotnik and Hill (1981), to the 1998 and 2003 Turkey Demographic and Health Survey data sets. Mortality curves derived from the constructed life tables has not a “U-shaped” but a “J-shaped” pattern. This structure indicates that the pattern of mortality in Turkey have several characteristics in common with the mortality pattern of developed countries. Life tables produced within the scope of the study for the mid-2001 reveals that life expectancy at birth for females is 72 years and 70 years for males. In general, the results are consistent with the other life tables, which have been constructed aproximately for the same period. As the information derived from vital statistics system is not reliable, life tables constructed directly using age-specific death rates does not reflect the real situation. This study has shown that life tables can be constructed even the vital registration system is insufficient and the Orphanhood Method is a useful tool to overcome such problems.

PDF

___

Alpay, A. (1969), “Abridged Life Tables for Selected Regions and Cities of Turkey”, Turkish Demography: Proceedings of a Conference. F.C. Shorter ve B. Güvenç (eds). H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, 83-108.
Birleşmiş Milletler. (1982), Model Life Tables for Developing Countries. (Birleşmiş Milletler yayını, Satış No. E.81.XIII.7).
Birleşmiş Milletler. (1983), Manual X: Indirect Techniques for Demographic Estimation. (Birleşmiş Milletler yayını, Satış No. E.83.XIII.2). .
Birleşmiş Milletler. (1988), MortPak-Lite The United Nations Software Package for Mortality Measurement. Population Studies No: 104, New York.
Blacker, J.G.C. (1977), “Estimation of Adult Mortality in Africa from Data on Orphanhood”, Population Studies, 31, 107-128.
Brass, W. ve Hill, K. (1973), “Estimating Adult Mortality from Orphanhood”, Proceedings of the International Population Conference, Liege 1973. Cilt 3.
Brass, W. ve E.A. Bamgboye. (1981), “The time location of reports of survivorship estimates for maternal and paternal orphanhood and the ever-widowed”, working paper No. 81-1 (London,Centre for population Studies, London School of Hygiene and Tropical Medicine, University of London).
Coale, A. J. ve Demeny, P. (1966), Regional Model Life Tables and Stable Populations. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Coşkun, Y. (2002), Estimation of Adult Mortality by Using the Orphanhood Method from the 1993 and 1998 Turkish Demographic and Health Surveys, Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Demirbüken, D. (2001), An Evaluation of Burial Records of Ankara City Cemeteries. Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Demirci, M. (1987), Türkiye’nin Ölümlülük Yaş Yapısına Model Yaşam Tablolarından En Uygun Kalıbın Seçimi. Ankara, H. Ü. Fen Bilimleri Enstütüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) (2000), VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı.
Duransoy, M.L. (1993), Türk Mortalite Tablosu (1980-2000), İstanbul, Mimar Sinan Üniversitesi, Yayınlanmamış doktora tezi.
Gürtan, K. (1966), Türkiye’de Nüfus Problemi ve İktisadi Kalkınma ile İlgisi. İstanbul, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Yayın No. 1/66.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE), (1999), 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE), (2004), 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara.
Hancıoğlu, A. (1991), Estimation of Levels and Trends in Mortality from Information on the Survival Status of a Close Relative: Turkey 1970-1985. Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi.
Henry, L. (1960), "Mesure indirecte de la mortalité des adultes", Population 15 (1), 457-466.
Hill, K. ve Trussell, J. (1977), “Further Developments in Indirect Mortality Estimation”, Population Studies, 31 (2), 313-334.
Hill, K., Choi, Y. ve Timaeus I. A. (2005), "Unconventional approaches to mortality estimation", Demographic Research, Cilt 13 (12), 281-300.
Hill, K. (2006), “Indirect estimation methods”, Demography: analysis and synthesis. Volume IV içinde. Editörler: Graziella Caselli, Jacques Vallin, and Guillaume Wunsch. Amsterdam, Boston,Heidelberg, London, New York, Oxford, Paris, San Diego, San Francisco, Singapore, Sydney,Tokyo: Elsevier.
Hoşgör, Ş. (1992), Estimation of Post-Childhood Life Tables Using Age and Sex Distributions and Intercensal Growth Rates in Turkey, (1930-1990). Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Hoşgör, Ş., 1997. Estimation of Post-Childhood Life Tables of Provinces and Regions in Turkey, by Using Age and Sex Distributions and Intercensal Growth Rates (1985-1990). Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi.
Kırkbeşoğlu, E. (2006), Construction of Mortality Tables for Life Insurance Sector from the 2003 Turkey Demographic and Health Survey. Ankara, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Koç, İ; Schumacher, R; Campbell, O; Türkyılmaz, S; Ergöçmen, B; Yüksel, İ. (2006), Ulusal Anne Ölümleri Çalışması, 2005. Ankara.
Lotka, A. J. (1939), Théorie analytique des associations biologiques. Deuxième partie. Paris: Hermann et Cie.
Oral, A. (1969), “Techniques for Mortality Estimation in Turkey”, in F.C. Shorter and B. Güvenç (eds), Turkish Demography: Proceedings of a Conference, H. Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü, 83- 108.
Öcal, M. (1974), Türkiye Ölüm Oranları Tablosu (1960/1961). İstanbul.
Özsoy, A. (1970), Türkiye için Ölüm Tabloları. Ankara, Ordu Yardımlaşma Kurumu Yayınları.
Palloni, A. ve Heligman, L. (1985), “Re-estimation of structural parameters to obtain estimates of mortality in developing countries”, Population Bulletin of the United Nations, No. 18 (Birleşmiş Milletler yayını, Satış No. E.85.XIII.6), 10-33.
Timaeus, I.M. (1990), “Advances in the Measurement of Adult Mortality from Data on Orphanhood, Centre for Population Studies”, London School of Hygiene and Tropical Medicine, University of London, Research Paper 90-1.
Timaeus, I. M. (1991a), "Estimation of adult mortality from orphanhood before and since marriage", Population Studies, Cilt 45 (3), 455-472.
Timaeus, I. M. (1991b), "Estimation of adult mortality from orphanhood in adulthood", Demography, 28 (2), 213-227.
Timæus, I. M. (1991c), "Measurement of adult mortality in less developed countries: a comparative review," Population Index, Cilt 57 (4), 552-568.
Timæus, I. M. (1992), "Estimation of adult mortality from paternal orphanhood: a reassessment and a new approach", Population Bulletin of the United Nations, Cilt 33, 47-63.
Timaeus, I. M. ve Nunn, A. J. (1997), "Measurement of adult mortality in populations affected by AIDS: an assessment of the orphanhood method", Health Transitions Review, Cilt 7 (2), 23-43.
Toros, A. (2000), “Life Tables for the Last Decade of XX. Century in Turkey”, Nüfusbilim Dergisi, Cilt 22, 57-110.
T.C. Sağlık Bakanlığı, Başkent Üniversitesi (2005), Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Araştırması Final Raporu. Ankara
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (1997), Türkiye’de Doğum ve Ölüm Kayıtları ile İlgili Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
Zlotnik, H. ve Hill, K. (1981), “The Use of Hypothetical Cohorts in Estimating Demographic Parameters Under Conditions of Changing Fertility and Mortality”, Demography, Cilt 18(1), 103- 122.

ISSN: 0259-6334
Başlangıç: 1979
Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

TÜRKİYE’DE ÖLÜM KAYITLARINA İLİŞKİN SORUNLAR: ANNE ÖLÜMLERİ ÖZELİNDE NİTELİKSEL BİR ÇALIŞMA

Banu Akadlı ERGÖÇMEN, İlknur YÜKSEL

NÜFUS SAYIMLARINDAKİ YAŞ DAĞILIM HATALARININ DÜZELTİLMESİ İÇİN KERNEL TAHMİN YÖNTEMİNİN UYGULAMASI

Serpil CULA, Şeref HOŞGÖR

OSMANLI’DA MODERN ANLAMDA YAPILAN İLK NÜFUS SAYIMINA GÖRE DİVRİĞİ’NİN DEMOGRAFİK YAPISI

Hasan YÜKSEL

TÜRKİYE’DE NÜFUS VE ÜREME SAĞLIĞINA İLİŞKİN SAYISAL BÜYÜKLÜKLER: 2003 TÜRKİYE NÜFUS VE SAĞLIK ARAŞTIRMASI BULGULARINA DAYALI TAHMİNLER

Sinan TÜRKYILMAZ, Attila HANCIOĞLU

Türkiye'de İç Göç Ve Çocuk Sağlığı

Sabahat TEZCAN, Mehmet Ali ERYURT

Türkiye için Hayat Tablolarının Sentetik Yetimlik Tekniği ile Oluşturulması

Mehmet Ali ERYURT, İsmet KOÇ