Numan DURMUŞ, Nihan ÖZENGİN, Ayşe ELMACI

TÜRKİYE’DE SINIRAŞAN SULARIN ÇEVRESEL PROBLEMLERİNİN ARAŞTIRILMASI

İnsanoğlu yüzyıllar boyunca pek çok kaynağın kullanımında olduğu gibi suyun kullanımında da ekonomik davranmamış, suyun tükenebilecek bir meta olduğunun bilincine varamamıştır. Son yıllarda, nüfus artışı, su kaynaklarının plansız kullanılması, küresel ısınma ve bunun yol açtığı iklim değişiklikleri gibi unsurlar kuraklık sorununu beraberinde getirmiş, bu da bir su bilinci politikasının oluşturulması zorunluluğunu doğurmuştur. Su sorununun uluslararası bir mahiyet alması, ülkeleri bu sorunun çözümü için ortak kavram ve hukuk anlayışı arama çabalarına itmiştir. Özellikle, sınıraşan sularla ilgili olarak ortaya çıkan sorunların çözümüne katkı sağlayacak ve tüm ülkeler tarafından da kabul görecek bir hukuk sisteminin oluşturulması için değişik platformlarda çalışmalar başlatılmıştır. Bu çalışmann hazırlanmasındaki amaç, Türkiye’nin sınıraşan suları hakkında bilgi vermek, sınıraşan suların Türkiye’ye çevresel yönden etkilerini incelemek ve Avrupa Birliği (AB) uyumu ile ilgili önemli bir şart olan Su Çerçeve Direktifi (SÇD) ile bu etkilerin arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu çalışma ile ilk önce, Türkiye’nin sınır aşan suları incelenmiş ve bu suların çevresel problemleri araştırılmış ve bu problemlerin çözümünde SÇD’nin rolü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, bu çevresel problemlerin giderimin de olumlu etki sağlayan etkenler de incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel problemler, sınıraşan sular, Türkiye

PDF

___

[1] http://www.unwater.org/statistics (erişim tarihi 02.09.2014).
[2] ESENYEL, Ö., Türkiye’nin Su Potansiyeli ve Potansiyelin Kullanılması, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul, 2001.
[3] http://www.dsi.gov.tr/toprak-ve-su-kaynaklari (erişim tarihi 03.04.2015)
[4] ÇOMAK, H., “Orta Doğu Su Sorunu”, Silahlı Kuvvetler Dergisi, 1(371), 22-35, 2002.
[5] ÇETİNKAYA, D., Türkiye’deki Su Kaynaklarının Gelecekte Türkiye–Suriye İlişkilerini Nasıl Etkileyeceğini İnceleyiniz, HAK Yayınları, İstanbul, 2002.
[6] TİRYAKİ, O., Sınıraşan Sular ve Ortadoğu'da Su Sorunu, HAK Yayını, İstanbul, 1994.
[7] TOKLU, V., Su Sorunu Uluslararası Hukuk ve Türkiye, Turhan Kitapevi, Ankara, 1999.
[8] EUROPE UNION, “Water Framework Directive (2000/EC/60)”, Brussels, 2000.
[9] MOROĞLU, M., Avrupa Birliği Su Çerçeve Yönergesi ve Yönergenin Türkiye'de Uygulanması: Büyük Çekmece Havzası Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
[10] VAN WİJK, F.J., DE LA HAYRE, M.A.A., HEHENKAMP, M.J., VELDE, I.A., Uygulama El Kitabı – Su Çerçeve Yönergesinin Türkiye’de Uygulanması, Ankara, 2003.
[11] http://www.mfa.gov.tr/avrupa-birligi-ile-su-konusu (erişim tarihi 20.04.2015).
[12] UĞURELLİ, A., Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi ve Direktifin Türkiye'de Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, GOÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 2011.
[13] DEĞİRMENCİ, S., Türkiye'de Sınır Aşan Sular ve Fırat-Dicle-Asi Nehirleri Bağlamında Orta Doğuda Su Sorunu, Yüksek Lisans Tezi, PAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2007.
[14] SEVİMLİ, M.F., BERKTAY, A., ONÜÇYILDIZ, M., ŞAHİNKAYA, S., AYGÜN, A., “Konya Kapalı Havzasında Yaşanan Problemler ve Çözüm Önerileri, Kent Yönetimi, İnsan ve Çevre Sorunları Sempozyumu”, 2-6 Kasım, Konya, 2008.
[15] DOĞAL HAYATI KORUMA VAKFI (WWF), Türkiye'nin Yarınları Projesi Sonuç Raporu, Aralık 2010, Ankara, 2010.
[16] EUROPEAN ENVİRONMENT AGENCY (EEA), Sustainable Water Use in Europe, Environment Assessment Report European Environment Agency, Yayın No:1, Brussels, 1999.
[17] BİLEN, Ö., Ortadoğu Su Sorunu ve Türkiye, Tesav Yayınları, Ankara, 1996.
[18] EUROPE UNION, Common Implementation Strategy For The Water Framework Directive, European Community and the Norwegian Water Directors, Brussels, 2004.
[19] ŞEN, Z., Ortadoğu’da Su Sorunlu Bereketli Hilal ve Türkiye, Su Vakfı Yayınları, İstanbul, 2006.
[20] WORLD WATER ASSESSMENT PROGRAMME, The United Nations World Water Development Report 4: Managing Water under Uncertainty and Risk, Paris, 2012.
[21] KARA, H., AYDIN, M.E., ARUNDAŞ, A., BÜYÜKMUMCU, A., “Sanayide Kullanılan Su ve geri Kazanımı Konya Organize Sanayi Bölgesi Örneği”, International Sustainable Water and Wastewater Management Symposium, October 2010, Konya, 2010.
[22] GAİLLARDET, J., VİERS, J., DUPRE, B., Trace Elements in River Waters, In: Holland, H.D. ve Turekian, K.K. (Eds.) Treatise on Geohemistry (5), Surface and ground water, weathering and soil, Elsevier Ltd, 2(10): 225-233, 2005.
[23] ERBAY, Y., Meriç Nehri İle Saros Körfezine Taşınan Sediment, Tatlı Su ve Ağır Metaller, Yüksek Lisans Tezi, İÜ, Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, İstanbul, 2010.
[24] DURMAZUÇAR, V., Ortadoğu’da Suyun Artan Stratejik Değeri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2002.
[25] CİRİT, H., Sınır Aşan Sular ve Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, DÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü , Diyarbakır, 2007.
[26] ÇİÇEK, N., Su Çerçeve Direktifi ve Büyük Menderes Nehir Havzası Yönetim Planı Örneğinde AB ve Türkiye Yaklaşımı, Yüksek Lisans Tezi, SÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2010.