Catherine KUZUCUOĞLU, Müslüm DEMİR, ALİ GÜREL, Jean Pascal DUMOULİN, Çiğdem MANER

SON BUZUL MAKSİMUM (LGM)-GEÇ HOLOSEN EREGLI HAVZASININ PALEOÇEVRESEL EVRİMİ: JEOLOJİK İNDİKATÖRLER YARDIMIYLA İLK SONUÇLAR

Ereğli’nin doğusunda, Adabağ bataklığı ile Zanopa alüvyon yelpaze ve Adabağ Geç Pleistosen geçidi arasında yer alan KAR isimli profil 420 cm derinliğe erişen bir karot olup, yaz 2016-2018 yılları arasında örneklenmiştir. Bu karotlar yörede yapılan diğer iki yaşlandırılmayan seriler ile ilişkilendirilmiştir: Adabağ bataklığının doğu kısmında BAĞ yer alır ve KAR kesiti ise Zanopa alüvyon yelpazesinin kuzeyinde Kargacık köyüne yakın bir yerdir. KAR (bu çalışmanın konusu) kayıtları Konya ovasında Mezolitik ve Neolitik dönem insan yaşamının çevresi üzerine bilgiler vermektedir. Bu çevresel evrimin rekonstrüksiyonu sediman içeresinde bulunan tane boyu, karbonat, organik madde ve mineral bileşenlerine dayanmaktadır. Bu çalışma sonucu, elde edilen karotlar üzerinde jeolojik çalışmaları yardımıyla Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesinde tamamlanması amaçlanmıştır. Bu veriler son 25 bin yıldan beri son buzul maksimum (LGM) İç Anadolu’da meydana gelen iklim ve çevresel değişikliklerini ortaya çıkarmaya yarayacaktır. Kayıtlar sırasıyla: (1) tane boyu dağılımı analizi, istatiksel değerlendirme sonuçları ile (2) mineral içeriği (kil türleri, diğer mineraller) XRD analizleri sonucu; (3) ince kesit çalışmaları sonucu mikro yapının ortaya çıkarılması; (4) sedimanların jeokimyasal içerikleri şeklindedir.

Anahtar Kelimeler:

Ereğli ovası, Geç Glasiyal, Holosen, İklim, Jeolojik kayıtlar

FROM POST-LGM TO HOLOCENE EVOLUTION OF ENVIRONMENTS IN THE EREĞLI BASIN: FIRST RESULTS FROM GEOLOGICAL INDICATORS

Among 2016-2018, three cores were retrieved from marshy areas in the Ereğli plain at one locations positioned in the outer rim of the Upper Pleistocene alluvial fan of the Zanopa river (Konya Province). The first one (KAR) are from the Adabağ marsh which has developed in the shadow of a tombolo sand bar pertaining to the LGM Konya Paleolake system. This bar is dated LGM or Late Glacial. This one cores delivered complementary sequences representing two distinct part of the marsh today: (a) ADA is from a dry part of the marsh close to the sand bar; (b) BAG is from a still wet part of the marsh close to the border of the Zanopa alluvial fan. The third core (subject of this study: KAR) was taken from a peaty area expanding over the northern part of the alluvial fan, which is nowadays dry and on destruction. The communication aims at presenting initial results of geological analyses performed on these cores at Niğde Ömer Halisdemir University. These will contribute to reconstructing the climatic and environmental evolution in Ereğli area since 25 ka (LGM). Proxies presented in the communication are: (1) grain size distribution analyses, with statistic treatments of the results; (2) mineral (silt, clay) composition using XRD analyses; (3) sediment structure using thin sections; (4) geochemical content of the sediments.

Keywords:

Ereğli plain, Late Glacial, Holocene, Climate, Geological proxies,

PDF

___

[1] MEESTER, T., ‘Soils of the Great Konya Basin’, Wageningen, 1970.
[2] OKTAY, F. Y., ‘Stratigraphy and Geological evolution of the Ulukışla and Surrounding Area’. Geological Bulletin of Turkey 25 (1), 15-23, 1982.
[3] ROBERTS, N., ‘Age, palaeoenvironments and climatic significance of Late Pleistocene Konya Lake, Turkey’. Quaternary research 19, pp. 154-171, 1983.
[4] GÖRÜR, N., OKTAY, F. Y., SEYMEN, I., AND ŞENGÖR, A. M. C., Palaeotectonic Evolution of the Tuzgölü Basin Complex, Central Turkey: Sedimentary Record of a Neotethyan Closure. In: Dixon, J. E. and Robertson, A. H. F. (Eds.), The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean, Geological Society of London, Special publication 17, pp. 467-482, 1984.
[5] ULU, Ü., ÖCAL, H., BULDUK, A.K., KARAKAŞ, M., ARBAS, A., SAÇLI, L., TAŞKIRAN, A., EKMEKÇİ, E., ADIR, M., SÖZERİ, Ş., KARABIYIKOĞLU, M., ‘Cihanbeyli-Karapınar yöresi geç Senozoyik çökelme sistemi’: Tektonik ve iklimsel önemi. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 9, 149-163, 1994.
[6] ROBERTS N., ‘Late Quaternary Geomorphological Change and the Origins of Agriculture in South Central Turkey’. Geoarchaeology 6, 1: 1-26, 1991.
[7] ROBERTS, N., EROL, O., de MEESTER, T., UERPMANN, H.P., ‘Radiocarbon chronology of late Pleistocene Konya Lake, Turkey’. Nature, 281, 662 – 664, 1979.
[8] BOTTEMA, S., WOLDRİNG, H., ‘Late Quaternary vegetation and climate of southwestern Turkey’. Part II, Palaeohistoria 26, 123-149, 1984.
[9] KUZUCUOĞLU, C. KARABIYIKOĞLU, M., FONTUGNE, M., PASTRE, J.-F., ERCAN, T., ‘Environmental changes in Holocene Lacustrine Sequences from Karapınar in the Konya Plain (Turkey)’. In N. Dalfes, G. Kukla, H. Weiss (Eds), Third Millenium BC Climate Change and Old World Collapse, NATO ASI Series 1, 49, 451-464, 1997.
[10] NARUSE, T., KİTAGAWA, H., HİSASHİ, M., ‘Lake level changes and development of alluvial fans in lake Tuz and the Konya basin during the last 24000 years on the Anatolian plateau, Turkey’. Japan Review 8, 65-84, 1997.
[11] KUZUCUOĞLU, C., BERTAUX, J., BLACK, S., DENÈFLE, M., FONTUGNE, M., KARABIYIKOĞLU, M., KASHİMA, K., LİMONDİN-LOZOUET, N., MOURALİS, D., ORTH, P., ‘Reconstruction of climatic changes during the Late Pleistocene, based on sediment records from the Konya Basin (Central Anatolia, Turkey)’. Geological Journal 34, 175-198, 1999.
[12] FONTUGNE, M., KUZUCUOĞLU, C., KARABIYIKOĞLU, M., HATTÉ, C., PASTRE, J-F., ‘From Pleniglacial to Holocene. A 14C chronostratigraphy of environmental changes in the Konya Plain, Turkey’. Quat. Sc. Reviews 18, 4/5, 573-592, 1999.
[13] LENG, M.J., ROBERTS N., REED, J.M., SLOANE, H.L., ‘Late Quaternary palaeohydrology of the Konya Basin, Turkey, based on isotope studies of modern hydrology and lacustrine carbonates’. Journal of Paleolimnology 22: 187–204, 1999.
[14] GÜREL, A., LERMİ, A., ‘Pleistocene–Holocene ﬁlls of the Bor–Ereğli Plain (CentralAnatolia): recent geo-archaeological contributions’. In: d'Alfonso, L., Balza, M.E.,Mora, C. (Eds.), Recent Geo-Archaeological Contributions, in: L. d'Alfonso, M.E.Balza, C. Mora (Eds.), Geo-archaeological Activities in Southern Cappadocia (Pavia2010), pp. 55-56, 2010.
[15] KASHİMA, K., ‘The quantitative reconstruction of salinity changes using diatom assemblages in inland saline lakes in the central part of Turkey during the Late Quaternary’. Quaternary International 10: 13-19, 2003.
[16] INOUE, K., SAİTO, M., NARUSE, T., ‘Physicochemical, mineralogical, and geochemicalcharacteristics of lacustrine sediments of the Konya Basin, Turkey, and their signiﬁcance in relation to climatic change’. Geomorphology 23, 229-243, 1998.
[17] WALKER, R. G., ‘Non deltaic deposition al environments in the Catskill clastic wedge’. Bull. Geol. Soc. Amer. 82. 1305-1326, 1971.
[18] CLARK, M. and ROBERTSON, A., ‘The role of the Early Tertiary Ulukışla Basin, Southern Turkey, in Suturing of the Mesozoic Tethys Ocean’. Journal of the Geological Society, London 159, 673–690, 2002.
[19] OSKAY, R.G., CHRİSTANİS, K., INANER, H., SALMAN, M., TAKA, M., ‘Palaeoenvironmental reconstruction of the eastern part of the Karapınar-Ayrancı coal deposit (Central Turkey)’. Int. J. Coal Geol., 163, 100-111, 2016.