MİKROZONLAMA BÖLGELERİNDE PALEOSİSMOLOJİK ARAŞTIRMALAR: ÇARDAK ÖRNEĞİ (DENİZLİ, GB TÜRKİYE)

Çalışma alanı, Denizli’nin yaklaşık 50 km doğusundaki Acıgöl graben havzasında yer almaktadır. Bu havza yaklaşık 40-50 km uzunlukta ve 11-21 km genişliktedir. İncelenen faylar havzanın kuzey kenarında yer almaktadır. Havzanın bu kısmı Oligosen’den Kuvaterner’e kadar değişen iri taneli, kalın tabakalı birimlerden oluşmaktadır. Fazla sayıda tarihsel depreme ait bilgi rapor edilmemiştir. Havzada rapor edilen en büyük aletsel depremler sırasıyla, Ms=4.7 (15.11.1960) ve Ms= 4.5 (25.06.1964) depremleridir. Aletsel dönem sismolojik verilerine göre bu fay üzerindeki küçük-orta ölçekli deprem episantrlarının yoğunluğu Maymundağı Fayının günümüzde sismik olarak aktif olduğunu göstermektedir. Çalışma alanındaki aktif faylar üzerinde rezistivite çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Jeofizik çalışmalarla tespit edilen fayların varlığını doğrulamak için paleosismolojik araştırma hendekleri açılmıştır. Bu makalede, açılan iki hendekten diri fayı kesen II nolu hendeğe ait paleosismolojik değerlendirme sonuçları sunulmuştur. Bu hendek 25 m uzunlukta, 1.5 m genişlikte ve 4-5 m derinliktedir. Açılan hendek içinde Maymundağı ana fayına paralel çok sayıda küçük ölçekli fay gözlenmiştir. Bunlardan çoğu oblik ve normal fay, çok az bir kısmı ise doğrultu-atımlı faydır. Hendek içinde duruşu 190˚/45˚ olarak gözlenen aktif fayın üzerinde kum-çakıl-toprak birikintileri gözlenmektedir. Bu aktif faylar Holosen yaşlı genç alüvyal çökelleri deforme etmişlerdir. Bu fayın sismik aktivitesini anlayabilmek için hendek içindeki Holosen çökellerden Optik Uyarmalı Lüminesans (OSL) metodu ile yaşlandırma için numuneler alınmış ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

: aktif tektonik, paleosismoloji, Çardak, Acıgöl grabeni, batı Türkiye

PALEOSEISMOLOGICAL SURVEYS IN MICROZONING AREAS: A CASE STUDY FROM ÇARDAK (DENIZLI, SW TURKEY)

The study area is located at nearly east of the Denizli Province which is called Acıgöl graben basin. The basin is about 40-50 km in length and 11-21 km in width. The investigated faults are positioned at the northern side of the basin. This part of the basin consists of coarse grained, thick layered units ranging from Oligocene to Quaternary. A large number of historical earthquakes have not been reported. The largest earthquake recorded in the basin is Ms=4.7 and Ms=4.5 at 15/11/1960 and 25/06/1964, respectively. According to instrumental period seismological data, the concentration of small- to medium-scale earthquake epicenters on this fault suggests that the Maymundagi fault is seismically active today. Resistivity studies were carried out on active faults in the study area. Paleoseismological trenches were excavated in order to confirm the existence of the faults detected by geophysical studies. In this paper, the assessment results of a paleoseismologic the trench II study are presented, which cuts the active fault from the two trenches. The trench size was 25 m (length), 1.5 m (width) and 4-5 m (depth). A number of minor faults, parallel to the main Maymundagi fault, have been observed inside the trench. They are mainly oblique and normal with a few strike-slip faults. The position of the active fault was 190/45 and sand-gravel-soil accumulations were observed on it. The active faults have deformed these recent (Holocene) alluvium sediments. In order to understand the seismic activity of this fault, samples were taken from the Holocene sediments in the trench for aging by the Optically Stimulated Luminescence (OSL) method.

Keywords:

active tectonics, paleoseismology, Çardak, Acıgöl graben, western Turkey,

PDF

___

[1] KAHLE, H.G., STRAUB, C., REILINGER, R., McCLUSKY, S., KING, R., HURST, K., VEIS, G., KASTENS, K., CROSS, P., “The strain rate field in the eastern Mediterranean region, estimated by repeated GPS measurements”, Tectonophysics, 294 (3–4), 237–252, 1998.
[2] EMRE, Ö., DUMAN, T. Y., ÖZALP, S., ELMACI, H., 1:250.000 Ölçekli Türkiye Diri Fay Harita Serisi (MTA), Denizli (NJ 35 - 12) Paftası, Seri No: 12, Ankara, 2011.
[3] GÖKTAŞ, F., ÇAKMAKOĞLU, A., TAN, E., SÜTÇÜ, Y.F., SARIKAYA, H., Çivril- Çardak Alanının Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor no: 8701, 109 s., Ankara, (yayınlanmamış), 1989.
[4] ŞENEL, M., 1/100.000 Jeolojik Harita ve Açıklama Kitabı, Denizli-J9 Paftası, MTA yayınları, No:16, 18s., Ankara, 1997.
[5] TAGLIASACCHI, E. T., “Orta-Geç Pleyistosen Yaşlı Gürlek-Kocabaş (Denizli) ve Örtülü (Afyon) Travertenlerinin Sedimantolojik Özellikleri ve Paleoortamsal Gelişimine ait ilk bulgular (GB-Türkiye)”, Türkiye Jeoloji Bülteni, 61, 1-22, 2018.
[6] KOÇYİĞİT, A., “Güneybatı Türkiye ve Yakın Dolayında Levha İçi Yeni Tektonik Gelişimi”, T.J.K. Bült., 27, 1-15, 1984.
[7] ERAKMAN, B., MEŞHUR, M., GÜL, M.A., ALKAN, H., ÖZTAŞ, Y., AKPINAR, M., “Fethiye-Köyceğiz-Tefenni-Elmalı-Kalkan Arasında Kalan Alanın Jeolojisi”, Türkiye 6. Petr. Kong. Tebl. 23-31 Nisan, Ankara, 1982.
[8] http://yerbilimleri.mta.gov.tr/anasayfa.aspx (yerbilimleri.mta.gov.tr) MTA Yerbilimleri Harita Görüntüleyici ve Çizim Editörü (erişim tarihi: 01.11.2018)
[9] AMBRASEYS, N.N., FINKEL, C.F., “Seismicity of Turkey and neighboring regions, 1899–1915”, Annals of Geophysics, 6, 701–726, 1987.
[10] AMBRASEYS, N.N., Engineering seismology: Part I, Earthquake engineering & structural dynamics 17 (1), 51-105, 1988.
[11] PINAR, N., LAHN, E. Açıklamalı Türkiye depremler kataloğu. İmar ve İskan Bakanlığı, 6, 36s., 1952.
[12] PINAR, A., “Source inversion of the October 1, 1995, Dinar earthquake (Ms=6.1): a rupture model with implications for seismotectonics in SW Turkey”, Tectonophysics, 292 (3–4), 255-266, 1998.
[13] EYİDOĞAN, H., BARKA, A., “The 1 October 1995 Dinar earthquake, SW Turkey”, Terra Nova, 8, 479–485, 1996.
[14] http://udim.koeri.boun.edu.tr/zeqmap/osmap.asp ( erişim tarihi:01.11.2018)
[15] KOÇYİĞİT, A., “The Denizli graben-horst system and the eastern limit of western Anatolian continental extension: basin fill, structure, deformational mode, throw amount and episodic evolutionary history, SW Turkey”, Geodinamica Acta, 18/3-4, 167–208, 2005.
[16] BURBANK, D. W., “Rates of erosion and their implications for exhumation”, Mineragogical magazine, 66 (1), 25-52, 2002.