SAVUNMA SANAYİİNDE STRATEJİK ÜRÜN İÇİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ

Tedarikçi seçimi bir satın alma departmanın en önemli işlevlerinden biridir. Ayrıca, sonuçları incelendiğinde şirketin teslimat ve kalite performansını etkilemesi nedeniyle şirketler için stratejik bir öneme de sahiptir. Tedarikçi seçimlerini doğru yapan işletmeler pek çok alanda tasarruf sağlayıp, pazarda rekabet avantajı da elde edebilirler. Ancak bu seçimin teoriden pratiğe aktarılması çoklu çelişen kriterler ve kesin olmayan parametrelerden dolayı oldukça karmaşık bir hale gelebilir. Tüm bu nedenlerden dolayı, yaygın olarak kullanılan çok kriterli karar verme araçlarından biri olan Analitik Hiyerarşi Problemi (AHP) ve İdeal Çözüme Yakınlığa Göre Tercih Sıralama Tekniği (TOPSIS) algoritmaları bu tarz tedarikçi seçimi problemleri için uygun bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, ülkemiz savunma sanayisi için kritik bir alt bileşen olan gövde parçası için en iyi tedarikçinin seçilmesi maksadıyla, seçilen kriterlere göre en iyi tedarikçi belirleyen bir AHP-TOPSIS melez yöntemi üzerinde durulmuş; kalite, maliyet, teslimat, makina parkuru, kalifiye işçilik ve teknik yeterlilik kriterleri doğrultusunda bir seçim yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Savunma Sanayi, Tedarikçi Seçim Problemi, AHP, TOPSIS

SUPPLIER SELECTION WITH MULTI CRITERIA DESICION MAKING METHODS FOR STRATEGIC PRODUCTS IN DEFENSE INDUSRTY

Supplier selection is one of the most important functions of a purchasing department. Also, when the results are examined, it also has a strategic precaution for companies as it affects delivery and quality performance of the company. Businesses that make the right choice of suppliers can save a lot of space and gain a competitive edge on the market. However, the transfer of this choice in theory to practice may become quite complicated due to multiple conflicting criteria and uncertain parameters. For all these reasons, Analytical Hierarchy Process (AHP) and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) algorithms, one of the widely used multi-criteria decision-making tools, are considered as a suitable approach for such supplier selection problems. In this study, we focus on the AHP-TOPSIS hybrid method, which determines the best supplier according to the selected criteria, in order to select the best supplier for the trunk component, which is a critical sub-component for the defense industry, and a selection has been made in line with the criteria of quality, cost, delivery, machine park, qualified workmanship and technical competence.

Keywords:

Defence Industry, Supplier Selection Problem, AHP, TOPSIS,

PDF

___

[1] SUPÇİLLER, A.A., ÇAPRAZ, O., “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İktisadi Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13, 1-22, 2011.
[2] GÖRENER, A., “Kesici Takım Tedarikçisi Seçiminde Analitik Ağ Sürecinin Kullanımı”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 4(1), 99-110, 2009.
[3] ÇAKIN, E., ÖZDEMİR, A., “Tedarik Seçimin Kararında ANP ve ELECTRE Yöntemlerinin Kullanılması ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), 339-364, 2013.
[4] DAĞDEVİREN, M., EREN, T., “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41-52, 2001.
[5] ÖZYÖRÜK, B., ÖZCAN, E.C., “Otomotiv Sektöründe Tedarikçi Seçimine Etki Eden Faktörler ve Tedarikçi Seçimi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 625-629. İstanbul, Türkiye, 2005.
[6] ADA, E., KAZANÇOĞLU, Y., ARACIOĞLU, B., “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç ile Gerçekleştirilmesi”, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 605-611. İstanbul, Türkiye, 2005.
[7] SONER, S., ÖNÜT, S., “Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi Bir ELECTRE-AHP Uygulaması”, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma, 4, 110-120, 2006.
[8] DAĞDEVİREN, M., ERASLAN, E., “PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 69-75, 2008.
[9] KÜÇÜK, O., ECER, F., “Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ve Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 435-450, 2008.
[10] ÖZDEMİR, A.İ., SEÇME, N.Y., “İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık TOPSIS Yöntemi ile Analizi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(2), 79-112, 2009.
[11] ÖZDEMİR, A., “Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Probleminin Ele Alınması ve AHP ile Çözülmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12(1) ,55-84, 2010.
[12] JUNIOR, F.R.L., OSIRO, L., CARPINETTI, L.C.R., “A Comparison Between Fuzzy AHP And Fuzzy TOPSIS Methods to Supplier Selection”, Applied Soft Computing, 21, 194–209, 2014.
[13] MANI, V., AGRAWAL, R., SHARMA, V., “Supplier Selection Using Social Sustainability: AHP Based Approach in India”, International Strategic Management Review, 2, 98–112, 2014.
[14] KOÇ, E., BURHAN, H.A., “An Analytic Hierarchy Process (AHP) Approach to A Real-World Supplier Selection Problem: A Case Study of Carglass Turkey”, Global Business and Management Research: An International Journal, 6(1), 1-14, 2014.
[15] AYHAN, M.B., KILIÇ, H.S., “A Two Stage Approach for Supplier Selection Problem in Multi-Item/Multi-Supplier Environment with Quantity Discounts”, Computers & Industrial Engineering, 85, 1–12, 2015.
[16] SULTANA, I., AHMED, I., AZEEM, A., “An Integrated Approach for Multiple Criteria Supplier Selection Combining Fuzzy Delphi, Fuzzy AHP & Fuzzy TOPSIS”, Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 29, 1273–1287, 2015.
[17] BÜYÜKÖZKAN, G., GÖÇER, F., “Application of A New Combined Intuitionistic Fuzzy MCDM Approach Based on Axiomatic Design Methodology for The Supplier Selection Problem”, Applied Soft Computing, 52, 1222-1238, 2017.
[18] DWEIRI, F., KUMAR, S., KHAN, S.A., “Designing an Integrated AHP Based Decision Support System for Supplier Selection in Automotive Industry”, Expert Systems with Applications, 62, 273–28, 2016.
[19] GALANKASHI, M.R., HELMI, S.A., HASHEMZAHI, P., “Supplier Selection in Automobile Industry: A Mixed Balanced Scorecard–Fuzzy AHP Approach”, Alexandria Engineering Journal, 55, 93–100, 2016.
[20] TAVANA, M., FALLAHPOUR, A., CAPRIO D.D., ARTEGA, F.J.S., “A Hybrid Intelligent Fuzzy Predictive Model with Simulation for Supplier Evaluation and Selection”, Expert Systems with Applications, 61, 129–144, 2016.
[21] SAATY, T.L., Multicriteria Desicion Making: The Analytic Hierarchy Process (First Edition), R W S Publications, New York, United States, 1996.
[22] HWANG, C.L., YOON, K., Multiple Attributes Decision Making Methods and Application (First Edition), Springer, Berlin, Germany, 1981.
[23] ÖZDER E.H., EREN T., “Tedarikçi seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Hedef Programlama Yöntemlerinin Entegrasyonu: Örnek Bir Uygulama”, 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu. İzmir, Türkiye, 2015.
[24] ÖZDER E.H., EREN T., ÇETİN Ö.S., “Supplier Selection with TOPSIS and Goal Programming Methods: A Case Study”, Journal of Trends in the Development of Machinery and Associated Technology, 19(1), 109-112, 2015.
[25] ÖZDER E.H., EREN T., “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemi ve Hedef Programlama Teknikleri ile Tedarikçi Seçimi”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(3), 196-207, 2016.
[26] GÜNGÖR, İ., İŞLER, D.B., “Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı ile Otomobil Seçimi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 21-33, 2005.
[27] ÖZCAN, A.Y., Sağlık Kurumları Yönetiminde Sayısal Yöntemler (Birinci Baskı), Siyasal Kitabevi, Ankara, Türkiye, 2013.