NİĞDE YÖRESİ ÜRİNER SİSTEM (BÖBREK TAŞI) TAŞLARININ MİNERALOJİK OLARAK İRDELENMESİ

Böbrek taşları, böbrekten mesaneye kadar uzanan ve üriner sistem olarak adlandırılan kısımda farklı bölgelerde oluşmaktadır. Üriner sistem içerisinde oluşan taşların (böbrek taşları) analizinde farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler içerisinde en çok kullanılan ve tercih edilen X-ışını difraksiyon (XRD) yöntemidir. Bu yöntemle üriner sistem taşlarının mineralojik tanımlaması yapılmaktadır. Böbrek taşlarının oluşumunda birçok sebep bulunmaktadır. İlk sırada beslenme alışkanlıkları yer almaktadır. Bununla birlikte iklim, diyet, vücudun pH dengesi, tüketilen suyun kimyası ve insanoğlunun yaşam alanlarında ki mevcut jeolojik yapının kimyası önemlidir. Böbrek taşı veya üriner taşlar diye adlandırılan ve insan vücudunda tıbben bir rahatsızlık olarak tanımlanan üriner taşlar, tıpta "nephrolithiasis" ya da, "urolithiasis" olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışma Niğde ve yöresinde yaşayan hastalardan alınan üriner taşlarının XRD ve SEM-EDX yöntemleriyle yapılan analizlerinin mineralojik olarak değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Yapılan analizlerde sırasıyla Vevellit, Calcium-Oxalat, Urusit, Vedellit, Carbonat-apatit, Sutrivit, Vitlokit ve Apatit mineralleri belirlenmiştir. Vevellit ve vedellit mineralleri genellikle monoklinik sistemde kristalleşmiş olup farklı şekillerde gözlenmektedir. Urusit mineralide monoklinik sistemde kristalleşmiş radial, eşit fibular ve pirizmatik şekillerde gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Üriner sistem taşları, böbrek taşı, mineraloji, XRD, SEM-EDX

MINERALOGICAL INVESTIGATION OF URINARY SYSTEM (KIDNEY) STONES FROM NİĞDE AREA

Kidney stones occur in different parts of the urinary system, extending from the kidney to the bladder. Different methods are used in the analysis of stones (kidney stones) formed in the urinary system. Among these methods, X-ray diffraction (XRD) is the most widely used and preferred method. Mineralogical description of stones in the urinary system is also carried out using this method. There are many factors that lead to the formation of kidney stones. Paramount is the eating habits. However, the climate, diet, pH balance of the body, the chemistry of consumed water, and the chemistry of existing geological structures of human beings are equally important. Urinary stones also known as kidney stones are described as a medical discomfort in the human body and are medically termed "nephrolithiasis" or "urolithiasis". This study was aimed at evaluating mineralogical composition of urinary stones taken from Niğde and its inhabitants by XRD and SEM-EDX methods. The analysis revealed the presence of several minerals such as Vevellite, Calcium-Oxalate, Urusite, Vedellite, Karbonat-apatit, Sutrivite, Vitlokite and Apatit. Vevellite and vedellite minerals are generally crystallized in the monoclinic system and are observed in different forms. Urusite mineral is crystallize in the monoclinic system and is observed in radial, equal fibular and pyrismatic forms.

Keywords:

Urinary system stones, renal stone, mineralogy, XRD, SEM-EDX,

PDF

___

[1] ADNAN H.A., MEITHAM, A.S., “Mineralogical Composition of the Urinary Stones from Different Provinces in Iraq”, The Scientific World Journal, 5, 24–38, 2005.
[2] ALBONA, F., CALLERI, M., IVALDI, G., “Synthetic Sutrivit, MgNH4PO46H2O: Correct Polarity and Surface Features of Some Complementary Forms”, Acta Crystallagraphica B-section, 40, 223-227, 1984.
[3] AL-MALIKI, M.A., “Renal Stones: A Study in Medical Geochemistry” [M.Sc. Thesis], University of Baghdad, 100 p., in Arabic, 1998.
[4] AL-SHAMMARY, E.J., “Mineralogy and Chemistry of Urinary Stones in Pediatric Age Group in Iraq: A Study in Medical Geochemistry [M.Sc. Thesis]”. University of Baghdad, 143 p., 2001.
[5] AYDIN, Ş.N., “Jeoloji Mühendisliği Dergisi”, MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara, 34-35, 18-27, 1989.
[6] BECK C.W, MULVANEY W.P., RHAMY R.K., GIBSON, R.I., “Monetite as Urinary Calculi”, J. Urol, 111, 673-675, 1974.
[7] CALVO, C., GOPAL, R., “The Crystal Structure of Vitlokit from the Palermo Quarry”, American Mineralogist, 60, 120-133, 1975.
[8] ÇİFTÇİ, E., LERMİ, A., YOLCUBAl, İ., “Niğde Bölgesi Yeraltı ve Yüzey Sularının Hidrojeokimyası, Su Kalitesi ve İçilebilirlik Açısından İncelenmesi”, 5th Geochemistry Symposium, 92-93. Denizli, Türkiye, 2012.
[9] DAM-AMPAI SOJ, NILNOND, C., “Effect of Cattle Manure and Dolomite on Soil Properties and Plant Growth in Acid Upland Soils”, Songklanakarin Journal of Science and Technologh, 27(3), 727-737, 2005.
[10] HOEGH-GULDBERG, O., MUMBY P. J., HOOTEN, A. J ET AL., “Coral Reefs Under Rapid Climate Change and Ocean Acidification”, Science, 318, 5857, 1737-1742, 2007.
[11] http://www.tbv.com.tr/tr/content/main/page/p/410-bobrek-taslari-konusunda-hersey/ (erişim tarihi 21.11.2017)
[12] GIBSON, R. L., “Descriptive Human, Pathological Mineralogy”, Amer, Miner, 59, 1177-1182, 1974.
[13] GÜMÜŞ, A.B., YARDIMCI, H., “Alkali Beslenme: Doğru Bir Tercih Mi”, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 40-58, 2016.
[14] KOLOĞLU, S., “Türkiye'de Endemik Guatr”, Elif matbaacılık, Ankara, Türkiye, 1984.
[15] NASIR, S., “Mineralogy and Chemistry of Urinary Stone from the United Arab Emirates”, Qatar Univ. Sci. J., 18, 2, 189–202, 1999.
[16] ÖZKAN, G,. KÖSEOĞLU, M., BİLGİN, A., “Isparta İçme Suyundaki Florürün Çevre Kayaçlarla İlişkisi”, Hidrojeoloji sempozyumu bildiri özleri, 46, 1987.
[17] PALMER, S., “The Alkaline Diet”, Environmental Nutrition, 3, 2016.
[18] http://www.oguzhanparlakkilic.com/uriner-sistem.html/ (erişim tarihi 07.11.2017).
[19] ROUS, N.R., “Stone Disease, Diagnosis and Management, Grune Stratton Inc.”, Orlondo, Florida, 1987.
[20] STERLING, C., “Crystal Structure Analysis of Vedellit”, CaC2O4.(2+x)H2O”, Acta Crystallagraphica B-section, 18, 917-921, 1965.
[21] SAVAŞÇIN, Y., DORA, G., YAĞCI, N., NUMANOĞLU, S., NUMANOĞLU, L., “Çocuklardan Almam İdrar Taşlarının Kimyasal, Mineralojik ve Kristalografik İncelenmesi”, Türkiye Jeoloji Kurultayı bildiri özleri, 102-103, Ankara, Türkiye, 1982.
[22] TAZZOLI, V., DOMENEGHETTI, C., “The Crystal Structures Of Vevellit and Vedellit: Re-Examination and Comparison”, American Mineralogist, 65, 327-334, 1980.
[23] TURNER, L., “Balancing Your Body’s pH for Better Health”, Alternative Medicine, 53-55, 2012.
[24] YALÇIN, H., YALÇIN, F., “Böbrek Taşlarının Biyojeokimyası: Sivas Bölgesinden Bazı Örnekler”, 1. Tıbbi Jeoloji Sempozyumu Kitabı (s. 154-167), JMO Yayını (95), Ankara, Türkiye, (2005).
[25] YILMAZ, O., PEHLİVAN, R., “579 Üriner Sistem Taşı XRD Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, 46. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 8, 50-54, 1993.
[26] WAUGHAND, A., GRANT, A., “Anatomy and Physiology in Health and Illness” (10th Edition),, Churchill Livingstone Elsevier, Philadelphia, USA, 2007.