Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Depresyon, Anksiyete, Stres Durumları ve Diyaliz Semptomlarıyla İlişkisi/The Relationship of Patients Receiving Hemodialysis with Depression, Anxiety, Stress Conditions and Dialysis Symptoms

Amaç: Bu araştırma, kronik hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda anksiyete, depresyon, stres durumlarının belirlenmesi ve diyaliz semptomlarıyla ilişkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte olan bu araştırmanın verileri İstanbul ilinde bulunan özel bir diyaliz merkezinde Haziran ve Temmuz 2021 tarihleri arasında toplandı. Araştırmaya 128 hasta dahil edildi. Araştırma verileri Hasta Tanıtım Formu, Depresyon-Anksiyete-Stres Ölçeği-21 ve Diyaliz Semptom İndeksi kullanılarak toplandı. Bulgular: Araştırmaya dahil edilen hastaların yaş ortalaması 60,4815,01 yıl, hemodiyaliz tedavi süresi ortalaması 4,594,32 yıldır. Hastaların %45,3’ünün çok ileri derecede anksiyetesi ve %18’nin çok ileri düzeyde depresyonu bulunurken yarısından fazlasının (%59,4) stres düzeyi normaldir. Diyaliz Semptom İndeksi toplam puan ortalamasının 37,3218,12 olduğu belirlenmiştir. Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların yaşı ile Diyaliz Semptom İndeksi ve anksiyete düzeyi arasında pozitif yönde istatistiksel anlamlılık olduğu saptanmıştır (p<0,05). Hemodiyaliz tedavisi süresi ile Diyaliz Semptom İndeksi ve depresyon düzeyi arasında pozitif yönde istatistiksel anlamlılık belirlenmiştir (p<0,05). Hastaların diyalize ilişkin semptomları ile anksiyete düzeyleri ve depresyon düzeyleri arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Sonuç olarak, hemodiyaliz tedavisi alan hastaların anksiyete düzeylerinin yüksek, depresyon düzeylerinin orta ve stres düzeylerinin düşük olduğu belirlendi. Hastalar orta düzeyde diyalize ilişkin semptomlar yaşamakta ve bu semptomlar hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerini etkilemektedir.

The Relationship of Patients Receiving Hemodialysis with Depression, Anxiety, Stress Conditions and Dialysis Symptoms/

Objective: This study was carried out to determine anxiety, depression, and stress levels in patients receiving chronic hemodialysis treatment and to evaluate their relationship with dialysis symptoms. Material and Methods: The data of this descriptive and correlational study were collected in a private dialysis center in stanbul between June and July 2021. 128 patients wereincluded in the study. Research data were collected using the Patient Description Form, Depression-Anxiety-Stress Scale-21 and Dialysis Symptom Index. Results: The mean age of the patients included in the study was 60.4815.01 years, and the mean duration of hemodialysis treatment was 4.594.32 years. While 45.3% of the patients had very severe anxiety and 18% had very severe depression, more than half of them (59.4%) had normal stress levels. It was determined that the average total score of the Dialysis Symptom Index was 37.3218.12. A positive statistical significance was found between the age of the patients receiving hemodialysis treatment and the Dialysis Symptom Index and anxiety level (p<0.05). A positive statistical significance was determinedbetween the duration of hemodialysis treatment and Dialysis Symptom Index and depression level (p<0.05). A statistically significant positive correlation was found between the dialysisrelated symptoms of the patients and their anxiety levels and depression levels (p<0.05). Conclusion: As a result, it was determined that the patients receiving hemodialysis treatment had high anxiety levels,moderate depression levels, and low-stress levels. Patients were experienced moderate dialysis-related symptoms and these symptoms affected patients’ anxiety and depression levels.

___

  • 1. Senmar M, Razaghpoor A, Mousavi AS, Zarrinkolah F, Esmaeili F, Rafiei H. Psychological Symptoms in Patients on Dialysis and Their Relationship with Spiritual Well-Being. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2020;28(3):243–9. doi:10.5152/FNJN.2020.19061
  • 2. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Registry-2019. Ankara: BAYT Bilimsel Arş. Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti.; 2020.
  • 3. Fleishman TT, Dreiher J, Shvartzman P. Patient-reported outcomes in maintenance hemodialysis: a cross-sectional, multicenter study. Quality of Life Research. 2020;29(9):2345–54. doi:10.1007/s11136-020-02508-3
  • 4. Davison SN. Integrating palliative care for patients with advanced chronic kidney disease: recent advances, remaining challenges. Journal of Palliative Care. 2011;27(1):53–61. doi:10.1177/082585971102700109
  • 5. O’Sullivan D, McCarthy G. Exploring the symptom of fatigue in patients with end stage renal disease. Nephrology Nursing Journal. 2009;36(1).
  • 6. Wikström B. Itchy skin-a clinical problem for haemodialysis patients. Nephrology Dialysis Transplantation. 2007;22:3–7. doi:10.1093/ndt/gfm292
  • 7. Fleishman TT, Dreiher J, Shvartzman P. Pain in maintenance hemodialysis patients: a multicenter study. Journal of Pain and Symptom Management. 2018;56(2):178–84. doi:10.1016/j.jpainsymman.2018.05.008
  • 8. Murtagh FEM, Addington-Hall J, Higginson IJ. The prevalence of symptoms in end-stage renal disease: a systematic review. Advances in Chronic Kidney Disease. 2007; 14(1): 82–99. doi:10.1053/j.ackd.2006.10.001
  • 9. Anjomshoa F, Esmaeli Abdar M, Rafiei H, Arjmand Kermani M, Hassanarabi F, Hasani A, et al. Depression among hemodialysis patients: a cross-sectional study in southeast of Iran. International Journal of Epidemiologic Research. 2014;1(1):24–8.
  • 10. Prince M, Patel V, Saxena S, Maj M, Maselko J, Phillips MR, et al. No health without mental health. Lancet. 2007; 370(9590): 859–77. doi:10.1016/S0140-6736(07)61238-0
  • 11. Roy-Byrne PP, Davidson KW, Kessler RC, Asmundson GJG, Goodwin RD, Kubzansky L, et al. Anxiety disorders and comorbid medical illness. General Hospital Psychiatry. 2008; 30(3): 208–25. doi: 10.1016/j.genhosppsych.2007.12.006
  • 12. Akman B, Özdemir FN, Sezer S, Miçozkadioǧlu H, Haberal M. Depression levels before and after renal transplantation. Transplantation proceedings. 2004; 36(1): 111-3. doi:10.1016/j.transproceed.2003.11.021
  • 13. Cukor D, Coplan J, Brown C, Friedman S, Newville H, Safier M, et al. Anxiety disorders in adults treated by hemodialysis: a single-center study. American Journal of Kidney Diseases. 2008;52(1):128–36. doi:10.1053/j.ajkd.2008.02.300
  • 14. Kimmel PL. Psychosocial factors in dialysis patients. Kidney Int. 2001;59(4):1599–613. doi: 10.1046/j.1523- 1755.2001.0590041599.x
  • 15. Akgöz N, Arslan S. Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda yaşanan semptomların incelenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2017;12(1):20–8.
  • 16. Dikmen RD, Aslan H. The effects of the symptoms experienced by patients undergoing hemodialysis treatment on their comfort levels. Journal of Clinical Nephrology and Renal Care. 2020;6:60. doi: 10.23937/2572-3286/1510060
  • 17. Hoang VL, Green T, Bonner A. Examining social support, psychological status and health‐related quality of life in people receiving haemodialysis. Journal of Renal Care. 2021;1–10. doi: 10.1111/jorc.12380
  • 18. Çetinkaya S, Nur N, Ayvaz A, Özdemir D. Bir üniversite hastanesinde hemodiyaliz ve sürekli ayaktan periton diyalizi hastalarında depresyon, anksiyete düzeyleri ve stresle bafla çıkma tutumları. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008;45:78–84.
  • 19. Lovibond PF, Lovibond SH. The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour Research and Therapy. 1995;33(3):335–43. doi:10.1016/0005-7967(94)00075-u
  • 20. Sarıçam H. The Psychometric properties of Turkish Version of Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21) in community and clinical samples. Journal of Cognitive Psychotherapy. Res. 2018; 7(1): 19-30. doi: 10.5455/JCBPR.274847
  • 21. Weisbord SD, Fried LF, Arnold RM, Rotondi AJ, Fine MJ, Levenson DJ, et al. Development of a symptom assessment instrument for chronic hemodialysis patients: the Dialysis Symptom Index. Journal of Pain and Symptom Management. 2004;27(3):226–40. doi:10.1016/j.jpainsymman.2003.07.004
  • 22. Onsoz HB, Usta Yesilbalkan O. Reliability and validity of the Turkish Version of the Dialysis Symptom Index in chronic hemodialysis patients. Turkish Nephrology, Dialysis and Transplantation Journal. 2013;22(01):60–7. doi: 10.5262/tndt. 2013.1001.08
  • 23. El Nahas AM, Bello AK. Chronic kidney disease: the global challenge. Lancet. 2005;365(9456):331–40. doi:10.1016/S0140- 6736(05)17789-7
  • 24. Hou Y, Li X, Yang L, Liu C, Wu H, Xu Y, et al. Factors associated with depression and anxiety in patients with end-stage renal disease receiving maintenance hemodialysis. International Urology and Nephrology. 2014;46(8):1645–9. doi:10.1007/s11255- 014-0685-2
  • 25. Cukor D, Ver Halen N, Fruchter Y. Anxiety and quality of life in ESRD. Seminars in Dialysis. 2013;26(3):265-8. doi:10.1111/sdi.12065
  • 26. Turkistani I, Nuqali A, Badawi M, Taibah O, Alserihy O, Morad M, et al. The prevalence of anxiety and depression among end-stage renal disease patients on hemodialysis in Saudi Arabia. Renal Failure. 2014;36(10):1510–5. doi: 10.3109/0886022X.2014.949761
  • 27. Mosleh H, Alenezi M, Al johani S, Alsani A, Fairaq G, Bedaiwi R. Prevalence and factors of anxiety and depression in chronic kidney disease patients undergoing hemodialysis: a cross-sectional single-center study in Saudi Arabia. Cureus. 2020;12(1): e6668. doi:10.7759/cureus.6668
  • 28. Demirbilek H, Ciğerli Ö, Yakupoğlu Ü, Turhan F, Erman AM, KÖSE A, et al. Hemodiyaliz hastalarında anksiyete ve depresyona psikososyal bakış açısı. Göztepe Tıp Derg. 2010;25(4):177–81. doi:10.5222/J.GOZTEPETRH.2010.177
  • 29. Cukor D, Coplan J, Brown C, Peterson RA, Kimmel PL. Course of depression and anxiety diagnosis in patients treated with hemodialysis: a 16-month follow-up. Clinical Journal of the American Society of Nephrology. 2008;3(6):1752–8. doi:10.2215/CJN.01120308
  • 30. Ćwiek A, Czok M, Kurczab B, Kramarczyk K, Drzyzga K, Kucia K. Association between depression and hemodialysis in patients with chronic kidney disease. Psychiatria Danubina. 2017;29(3):499–503.
  • 31. Flythe JE, Hilliard T, Castillo G, Ikeler K, Orazi J, Abdel-Rahman E, et al. Symptom prioritization among adults receiving incenter hemodialysis. Clinical Journal of the American Society of Nephrology. 2018;13(5):735–45. doi:10.2215/CJN.10850917
Nefroloji Hemşireliği Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2004
  • Yayıncı: Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler

Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Depresyon, Anksiyete, Stres Durumları ve Diyaliz Semptomlarıyla İlişkisi/The Relationship of Patients Receiving Hemodialysis with Depression, Anxiety, Stress Conditions and Dialysis Symptoms

Songül DEMİROĞLU, Elif BÜLBÜL

Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Yaşam Doyumu ve Etkileyen Faktörler/The Life Satisfaction and Affecting Factors in Patients Receiving Hemodialysis Treatment

Safiye YANMIŞ, Mukadder MOLLAOĞLU

Hemodiyaliz Hastalarında Algılanan Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeyleri/Perceived Social Support and Hopelessness Levels in Hemodialysis Patients

Zeliha BÜYÜKBAYRAM, Derya BIÇAK AYIK, Derya AKSOY İL

Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastaların Fistül Bakımı ve Korunması Konusunda Bilgi ve Davranışlarının Belirlenmesi/Determining of knowledge and behaviors about fistula care and protection of patients undergoing hemodialysis treatment

Yeliz DOKANAKOĞLU, Yasemin TOKEM, Fatma İLTUŞ

Meslek Yüksekokulu Sağlık Programı ile Sosyal ve Teknik Programda Okuyan Öğrencilerin Organ Bağışı Konusundaki Bilgi ve Düşüncelerinin Belirlenmesi/Determining the Knowledge and Thoughts on Organ Donation of Students in Vocational School Health Program and Social and Technical Program

Sevda TÜZÜN ÖZDEMİR

Yüksek Kaliteli Hedefe Yönelik Periton Diyalizi - Periton diyalizi reçeteleme/ High-quality Goal-directed Peritoneal Dialysis- Prescribing Peritoneal Dialysis

Can HÜZMELİ

Geri Çekme Notu/Retraction note: Hepatit B ve Hepatit C Virüsleriyle Karşılaşmış Olan Böbrek Nakilli Hastaların Klinik Seyrinin İzlenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2019; 14(2):57-62.

Saliha MERT, Ayşe SİNANGİL, İlhami Soykan BARLAS, Zuhal ATAN UÇAR, Yener KOC, Tevfik ECDER, Emin Barış AKİN

Hemodiyaliz Hastalarında Koronavirüs Prevalansı ve Klinik Seyri/ Prevalence and Progress of Coronavirus in Hemodialysis Patients

Can HÜZMELİ, Mustafa GÜR, Ali BORAZAN

Geri Çekme Notu/Retraction note: Hemodiyaliz Uygulanan Hastalarda Özbakım Gücü ve Öz Yeterliliğin Değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi 2010; 7(1-2):31-38

Eylem BAĞ, Mukadder MOLLAOĞLU

Yaşlı Hemodiyaliz Hastalarında Malnütrisyon Değerlendirmesi; Tek Merkez Verileri/Malnutrition Evaluation in Elderly Hemodialysis Patients; Single Center Data

Funda DATLI YAKARYILMAZ, İrem PEMBEGÜL, Özgül BALSEVEN