Yansıtıcı Düşünmeye Dayalı Etkinliklerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine Etkisi

Bu araştırmanın amacı, İlköğretim 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde uygulanan yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisini belirlemektir. Kontrol gruplu öntest-sontest deneysel deseninin kullanıldığı çalışmada, ilköğretim 7. sınıf düzeyinde iki sınıf deney ve kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmada deney grubuna yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinlikler ile öğretim yapılırken, kontrol grubuna programda önerilen öğretim etkinlikleri uygulanmıştır. Öğretim süreci sonunda her iki gruba bilimsel süreç becerileri son testi uygulanmıştır. Araştırma sonunda yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin uygulandığı deney grubu ile programa dayalı öğretimin uygulandığı kontrol grubu arasında temel bilimsel süreç beceri puanları açısından deney grubu lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Ancak birleştirilmiş bilimsel süreç becerilerinin gelişimi bakımından iki grup arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bilimsel süreç becerileri, yansıtıcı düşünme, fen ve teknoloji öğretimi, fen eğitimi, öğretim programı, bilimsel düşünme

The Effects Of Reflective Thinking Activities On Science Process Skills

The aim of this research is to define the affect of reflective thinking based activities in 7th class Science and Technology Lesson on the students' Scientific Process Skills. Pretest-Posttest design with control groups was used and one of these goups was selected as the control group and the other one as the experimental group.In the application phase, i.e. during the teaching process, the reflective thinking based activities were used for the experimental group, on the other hand program based method was used for the control group. At the end of the teaching process, each of these two groups was tested with the Scientific Process Skills posttest. In order to analyse data, independent t test was used. As a result of the research applied, according to the Basic Scientific Process Skill scores, there were some significant improvements found among the experimental group (who were trained by reflective thinking based activities) over the control group (trained by using the program based method). However, according to the Advanced Scientific Process Skills, there is no significant difference found among the experimental group over the control group.

Keywords:

Scientific process skills, reflective thinking, science and technology teaching,

PDF

___

Akar, Ü. (2007). Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Aksoy, B. (2000). Kavramlara Dayalı Jeomorfoloji Öğretimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Arslan A. ve Özdemir, M. (2006). İlköğretim 4. Sınıf Fen Bilgisi Dersi İçeriğinin Bilimsel Süreç Becerilerine Göre İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi. Ankara.
Arslan, A. ve Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde Bilimsel Süreç Becerilerinin Geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2 (4).
Aydınlı, E. (2007). İlköğretim 6, 7 Ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerilerine İlişkin Performanslarının Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersinde Bilimsel Süreç Becerilerini Etkileyen Değişkenlerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Baki, A., Güç, F. A., & Özmen, Z. M. (2012). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerinin İncelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi. 2 (3).
Bakioğlu, A. ve Hesapçıoğlu, M. (1997). Düşünmeyi Öğretmekte Öğretmen ve Okul Yöneticisinin Rolü: Düşünmek. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 49-75.
Baş, G. (2013). İlköğretim Öğrencilerinin Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerileri İle Fen Ve Teknoloji Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-12.
Baş, G. ve Beyhan, Ö. (2012). İngilizce Dersinde Yansıtıcı Düşünme Etkinliklerinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Derse Yönelik Tutumlarına Etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1(2), 128-142.
Başdaş, E. (2007). İlköğretim Fen Eğitiminde Basit Malzemelerle Yapılan Fen Aktivitelerinin Bilimsel Süreç Becerilerine, Akademik Başarıya ve Motivasyona Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Bıyıklı, C., Veznedaroğlu, R. L., Öztepe, B. & Onur, A. (2008). Yapılandırmacılığı Nasıl Uygulamalıyız. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı
Birinci, E. (2008). Materyal Tasarımı ve Geliştirilmesinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Kullanılmasının Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme, Yaratıcı Düşünme ve Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
Bölükbaş, F. (2004). Yansıtıcı Öğretim İle Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Dünyada Türkçe Öğretimi Sempozyumu. 15-16 Nisan 2004, Ankara.
Çepni, S. (2005) . Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: Pegem-A
Çepni, S., Alipaşa, A., Derek, J. ve Turgut, F. (1997). Fizik Öğretimi. Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi. Ankara: YÖK/ Dünya Bankası
Dewey, J. (1933). How we think: A Restatement Of The Relation Of Reflective Thinking To The Educative Process. Boston: D. C. Heath
Dolapçıoğlu, S. D. (2007). Sınıf Öğretmenlerini Yansıtıcı Düşünme Düzeylerinin Değerlendirilmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
Duban, N., & Yelken, T. Y. (2010). Öğretmen Adaylarının Yansıtıcı Düşünme Eğilimleri Ve Yansıtıcı Öğretmen Özellikleriyle İlgili Görüşleri. Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2).
Dunlap, J. C. (2006). Using Guided Reflective Journaling Activities To Capture Students’ Changing Perceptions. TechTrends. 50 (6).
Durdukoca, Ş. F. ve Demir, M. (2012). İlköğretim Öğretmenlerin Bazı Değişkenlere Göre Yansıtıcı Düşünme Düzeyleri Ve Düşüncelerindeki Öğretmen Niteliklerinin Yansıtıcı Öğretmen Niteliklerine Uygunluğu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20).
Eichler, D. W. (2009). The Experıence Of Usıng Reflectıve Journals On An Outward Bound Course, Doktora tezi, The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
Ertürk, S. (1981). Diktacı Tutum ve Demokrasi. Yelkentepe Yay. : Ankara
Evans, L. (2009). Reflective Assessment and Student Achievement in High School English. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Seattle Pacific University, Seattle.
Gedik, H., Akhan, N. E., ve Kılıçoğlu, G. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Yansıtıcı Düşünme Eğilimleri. Mediterranean Journal of Humanities, 4(2), 113-130.
Gencel, İ. E., & Candan, D. G. (2014). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Yansıtıcı Düşünme Düzeylerinin İncelenmesi. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 4(8).
Holt, P. (2006). Mind Map. http://www.nlpgrup.com/mindmapping.php. Erişim Tarihi: 27. 09. 2006
Kanlı, U. (2007). 7e Modeli Merkezli Laboratuvar Yaklaşımı ile Doğrulama Laboratuvar Yaklaşımlarının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine ve Kavramsal Başarılarına Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Karaarslan, M. A., (2001), İlköğretim (1. Kademe) Fen Bilgisi Öğretiminde Bilimsel Süreçler Ve Kavramsal Temalar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Karaöz, M. P. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi “Kuvvet Ve Hareket” Ünitesinin Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımıyla Öğretiminin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerileri, Başarıları Ve Tutumları Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Muğla.
Karwan, W. A. (2009). Understanding Teacher Beliefs with Reflective Tools. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of Californiya, San Diego.
Kaya, O. N. (2003). Fen Eğitiminde Kavram Haritaları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (13).
Kellum, K. E. H. (2009). Structured Reflectıng Teams In Group Supervısıon: A Qualıtatıve Study Wıth School Counselıng Interns. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Graduate College of The University of Iowa, Iowa.
Kılıç, G. B. (2006). İlköğretim Bilim Öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür.
Korucuoğlu, P. (2008). Fizik Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerilerini Kullanım Düzeylerinin Fizik Tutumu, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi ve Mezun Oldukları Lise Türü İle İlişkilerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Kozan, S. (2007). Yansıtıcı Düşünme Becerisinin Kaynak Tarama ve Rapor Yazma Derslerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Köksal, ve Demirel, Ö. (2008). Yansıtıcı Düşünmenin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamalarına Katkıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34, 189-203.
Lim, E. S., Cheng, P. W. C., Lam, M. S. & Ngan, F. S. (2003). Developing Reflective and Thinking Skills by Means of Semantic Mapping Strategies in Kindergarten Teacher Education. Early Child Development And Care. 173 (1), 55–72.
MEB (2004). İlköğretim Programları. www.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 17. 02. 2009
MEB (2013). İlkokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. www.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 23.05.2016
Mentiş Taş, A. (2005). Öğretmen Eğitiminde Aktif Öğrenme. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6 (2), 177-184.
Pollard (1999). Reflective Teaching in a Primary School: A Handbook for the Classroom. London: London Cassel Education.
Tatar, N. (2006), İlköğretim Fen Eğitiminde Araştırmaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Bilimsel Süreç Becerilerine, Akademik Başarıya ve Tutuma Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Tavukçu, F. (2008). Fen Eğitiminde Bilgisayar Destekli Öğrenme Ortamının Öğrencilerin Akademik Başarı, Bilimsel Süreç Becerileri ve Bilgisayar Kullanmaya Yönelik Tutuma Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
Temiz, B. K. (2001). Lise 1 Dersi Fizik Programının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini Geliştirmeye Uygunluğunun İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Tok, Ş. (2008a). Fen Bilgisi Dersinde Yansıtıcı Düşünme Etkinliklerinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Fen Bilgisi Dersine Yönelik Tutumlarına Etkisi. İlköğretim Online, 7(3), 557-568, http://ilkogretim-online.org.tr. Erişim Tarihi: 21.07.2009.
Tok, Ş. (2008b). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarına, Performanslarına ve Yansıtmalarına Etkisi. Eğitim ve Bilim, 33(149), 104-117.
Öztürk, N. (2008). İlköğretim 7. sınıf Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersinde Bilimsel Süreç Becerilerini Kazanma Düzeyleri.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Ünver, G. (2003). Yansıtıcı Düşünme. Ankara: Pegem A
Yıldırım, T., & Pınar, A. (2015). Coğrafya Öğretiminde Yansıtıcı Düşünmeye Dayalı Öğretimin Öğrenci Başarısına ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 281-299.
Yorulmaz, M. (2006). İlköğretim I. Kademesinde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünmeye İlişkin Görüş ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi (Diyarbakır İli Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.