M. Sabri KOCAKÜLAH, Erdoğan ÖZDEMİR., Mustafa ÇORAMIK, R. Suat IŞILDAK

Üstbiliş, Özyeterlilik ve Öğrenme Süreçleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanma Çalışması: Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Bu araştırma Thomas, Anderson ve Nashon (2008) tarafından öğrencilerin üstbiliş, özyeterlilik ve yapılandırmacı fen öğrenme süreçlerini belirlemek amacı ile geliştirilen ölçeğin Türkçeye uyarlanma çalışmasını içermektedir. Bu kapsamda dilsel eşdeğerlik, geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Ölçek dört dilde öğrenim gören 15-18 yaş aralığındaki 913 ortaöğretim öğrencisine uygulanmıştır. Verilerin doğrulayıcı faktör analizi ile değerlendirilmesi sonucunda [(395, n=913)=1137.10, p<.000; RMSEA=.045; GFI=.92; CFI=.93; NNFI=.92] özgün ölçekteki beş faktörlü yapının aynen Türkçe ölçekte de korunduğu görülmüştür. Maddeler için faktör yük değerleri 0.50 ile 0.73 arasında değişmekte iken madde-toplam puan korelasyonlarının 0.39 ile 0.65 arasında yer aldığı görülmüştür. Ölçeğin tümü için hesaplanan Cronbach alpha katsayısı ise 0.93’ tür.

Anahtar Kelimeler:

Özyeterlilik, üstbiliş, öğrenme süreçleri, ölçek uyarlama, faktör analizi

The Adaptation Study of The Metacognition, Self-efficacy and Learning Processes Scale into Turkish: Results of Confirmatory Factor Analysis

This study involves the adaptation of a scale into Turkish which is developed by Thomas, Anderson and Nashon (2008) to investigate elements of students’ metacognition, self-efficacy and constructivist science learning processes. In this context linguistic equivalence, validity and reliability analyses were conducted. The scale was administered to 913 secondary school students aged between 15 and 18 years of age in four cities of Turkey. Results of the confirmatory factor analyses [(395, n=913)=1137.10, p<.000; RMSEA=.045; GFI=.92; CFI=.93; NNFI=.92] show that five factorial construct of the original scale was preserved in the Turkish form. Factor loadings differ from 0.50 to 0.70 for items and item-total score correlations ranged from 0.39 to 0.65. The Cronbach alpha coefficient for whole scale was also calculated as 0.93.

Keywords:

Self-efficacy, metacognition, learning processes, scale adaptation, factor analysis,

PDF

___

Akbaş, A. & Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi özyeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
Anderson, J. C. & Gerbing, D. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49, 155-173.
Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (122), 235-252.
Baltacı, M. & Akpınar, B. (2011). Web tabanlı öğretimin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 77-88.
Bandura, A. (1977). Self–efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191–215.
Bransford, J. D., Brown, A. L. & Cocking, R. R. (Eds.). (1999). How people learn: Brain, mind, experience, and school. Washington, DC: National Academy Press.
Brown, A. L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other mysterious mechanisms. In F. E. Weinert and R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding (pp. 65-116). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayınları.
Cole, D. A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55, 1019-1031.
Çakır, Ö., Kan, A. & Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36–47.
Çalışkan, S., Selçuk, G. S. & Özcan, Ö. (2010). Fizik öğretmen adaylarının özyeterlik inançları: Cinsiyet, sınıf düzeyi ve akademik başarının etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 449-466.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Demir, Ö. & Özmen, S. K. (2011). Üniversite öğrencilerinin üst biliş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 145-160.
Flavell, J. (1987). Speculations about the nature and development of metacognition. In F. E. Weinert & R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding (pp. 21-29). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Garcia, T. & Pintrich, P. R. (1994). Regulating motivation and cognition in the classroom: The role of self-schemas and self-regulatory strategies. In D. H. Schunk, & B. J. Zimmerman (Eds.), Self-regulation of learning and performance: Issues and educational applications (pp.127–153). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Hackett, G., Betz, N. E., Casas, J. M. & Rocha-Singh, I. A. (1992). Gender, ethnicity and social cognitive factors predicting the academic achievement of students in engineering. Journal of Counseling Psychology, 39, 527-538.
Hançer, A. H. (2005). Fen eğitiminde yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli öğrenmenin öğrenme ürünlerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Hazır-Bıkmaz, F. (2002). Fen öğretiminde özyeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
Jacobs, J. E. & Paris, S. G. (1987). Children’s metacognition about reading: Issues in definition, measurement, and instruction. Educational Psychologist, 22(3-4), 255-278.
Kahyaoğlu, M. & Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
Kan, A. & Akbaş, A. (2006). Affective factors that influence chemistry achievement (attitude and self efficacy) and the power of these factors to predict chemistry achievement-I. Journal of Turkish Science Education, 3(1), 76-85.
Klomegah, R. Y. (2007). Predictors of academic performance of university students: An application of the goal efficacy model. College Student Journal, 41(2), 407-415.
Lee, H. S. & Butler, N. (2003). Making authentic science accessible to students. International Journal of Science Education, 25(8), 923-948.
Locke, E. A. & Latham, G. P. (1990). A theory of goal setting and task performance, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall.
Marsh, H. W., Balla, J. R. & McDonald, R. P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factory analysis: The effects of sample size. Psychological Bulletin, 103(3), 391-410.
Marsh, H. W. & Hocevar, D. (1988). A new more powerful approach to multitrait-multimethod analysis: Application of second-order confirmatory analysis. Journal of Applied Psychology, 73, 107-117.
Maskan, A. (2010). Fizik ve matematik öğretmen adaylarının fiziğe karşı öz–yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 31–42.
Multon, K. D., Brown, S. D. & Lent, R. W. (1991). Relation of self-efficacy beliefs to academic outcomes: A meta-analytic investigation. Journal of Counseling Psychology, 38(1), 30-38.
Özdemir, E. (2015). Bilgisayar destekli 10. sınıf modern fizik ünitesi öğretiminin öğrencilerin kavramsal ve duyuşsal değişimlerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Pintrich, P. R. (2002). The role of metacognitive knowledge in learning, teaching and assessing. Theory into Practice, 41(4), 219-225.
Sarpkaya, G. Arık, G. & Kaplan, H. A. (2011) İlköğretim matematik öğretmen adaylarının üstbiliş stratejilerini kullanma farkındalıkları ile matematiğe karşı tutumları arasındaki ilişki. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 107-122.
Schraw, G. & Dennison, R. S. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19(4), 460-475.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinox.
Tavşancıl, E. & Önen, E. (2009). Durumluk üstbiliş envanterinin Türk lise öğrencileri için uyarlanması. Proceedings of The First International Congress of Educational Research: Trends and Issues of Educational Research, Çanakkale, Turkey, 466-507.
Thomas, G. P., Anderson, D. & Nashon, S. M. (2008). Development and validity of an instrument designed to investigate elements of science students’ metacognition, self-efficacy and learning processes: The SEMLI-S. International Journal of Science Education, 30(13), 1701-1724.
Tosun, A. & Irak, M. (2008). Üstbiliş ölçeği-30’un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 67-80.
Tüysüz, C., Karakuyu, Y. & Bilgin, İ. (2008). Öğretmen adaylarının üst biliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 147-158.
Üstüner, M., Demirtaş. H., Cömert, M. & Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
White, B. Y. & Frederiksen, J. R. (1998). Inquiry, modeling and metacognition: Making science accessible to all students. Cognition and Instruction, 16(1), 3-118.
Yavuz, D. & Memiş, A. (2010). Investigation of self-efficacy perception and metacognitive awareness of prospective teachers. The International Journal of Research in Teacher Education, 1(1),12-27.
Yıldız, E. (2008). 5E Modelinin Kullanıldığı Kavramsal Değişime Dayalı Öğretimde Üst Bilişin Etkileri: 7. Sınıf Kuvvet ve Hareket Ünitesine Yönelik Bir Uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yurdakul, B. (2004). Yapılandırıcı öğrenme yaklaşımının öğrenenlerin problem çözme becerilerine, bilişötesi farkındalık ve derse yönelik tutum düzeylerine etkisi ile öğrenme sürecine katkıları (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.