Fen Eğitiminde Yeni Yönelimler: Araştırmaya Dayalı Öğrenme Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin Analizi

Bu çalışmada fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme konusunda yapılan lisansüstü tez çalışmalarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Betimsel nitelikteki araştırmada doküman analizi kullanılmıştır. Çalışmada veri olarak kullanılan lisansüstü tezler; Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında taranarak elde edilmiştir. Bu veritabanında; ‘Kavram’ ve ‘Anabilim/Bilim Dalı’ taraması olmak üzere iki aşamalı tarama yapılmıştır. Yapılan tarama sonucu konuya ilişkin 59 teze ulaşılmıştır. Çalışmada araştırmaya dayalı öğrenme konusundaki tezler temel olarak ‘öğrenme ürünleri’, ‘öğrenme alanları’, ‘ünite’ ve ‘hedef kitleleri’ne göre sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre araştırmaya dayalı öğrenme konusunda özellikle son yıllarda yapılan tez sayısının artığı belirlenmiştir. Tezlerin öğrenme alanlarına göre sınıflandırılmasında ‘bilgi’ öğrenme alanının diğer öğrenme alanlarına göre ön sırada yer aldığı görülmüştür. Öğrenme ürünleri açısından bakıldığında ise öğrenci başarısı, tutum ve bilimsel süreç becerilerinin ön planda yer aldıkları belirlenmiştir. Tezler ünite bazında incelendiğinde ‘maddenin yapısı ve özellikleri’ ünitesinin diğer ünitelere göre daha fazla çalışıldığı belirlenmiştir. Fen eğitimi alanında araştırmaya dayalı öğrenme konusunda yapılan lisansüstü tezlerde daha çok fen bilgisi öğretmen adaylarına yönelik çalışıldığı dikkat çekmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Araştırmaya dayalı öğrenme, Fen eğitimi, Lisansüstü tezler

New Trends in Science Education: Analysis of the Postgraduate Theses Regarding to Inquiry Based Learning

The goal of this study was to evaluate the postgraduate theses regarding to inquiry based learning in science education. Document analysis was used in the qualitative descriptive study. Postgraduate theses used as data in the study were obtained from the database of the National Higher Education Council Thesis Center. In this database a two ranked browsing was conducted as ‘Concept’ and ‘Academic Unit/Discipline’. 59 thesis were reached related to the subject. In this study theses inquiry based learning are basically classified according to ‘learning products’, ‘learning areas’, ‘unit’ and ‘target groups’. According to the obtained results based on the subject, it is stated that in recent years there has been an increase in the number of completed theses on inquiry based learning. In the classification of learning areas of theses it was evident that the ‘knowledge’ learning field was more prominent in comparison to the other learning fields. When looking in terms of learning products it was determined that student success, attitude and science process skills are at the forefront. . In the classification of unit based of theses it was evident that the further work of unit of ‘the structure and properties of matter’ in comparison to the other units. It has drew attention that the postgraduate thesis about research based learning in the field of science education focuses more on science teachers' candidates.

Keywords:

Inquiry Based Learning, Science Education, Graduate Theses,

PDF

___

Akben, N. (2011). Öğretmen adayları için bilimsel sorgulama destekli laboratuvar dersi geliştirilmesi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akpullukçu, S., & Günay, Y. (2013). Fen ve teknoloji dersinde araştırmaya dayalı öğrenme ortamının öğrencilerin akademik başarı, hatırda tutma düzeyi ve tutumlarına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 67-89.
Bacanak, A., Değirmenci, S., Karamustafaoğlu, S. & Karamustafaoğlu, O. (2011). E-Dergilerde yayınlanan fen eğitimi makaleleri: yöntem analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(1), 119-132.
Balım, A. G., İnel, D. & Evrekli E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
Bowen, Glenn A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method, Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B. & Karataş, F.Ö. (2008). Trends in Turkish science education. Essays in Education, 23-45.
Çelik, K. & Çavaş, B. (2012). Canlılarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin araştırmaya dayalı öğrenme yöntemi ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 13(2), 50-75.
Deniş Çeliker, H., & Uçar C., (2015). Fen eğitimi araştırmacılarına bir rehber: 2001-2013 yılları arasında yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 81-94.
Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N. & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi,9(1), 49-64.
Duban, N. (2008). İlköğretim fen öğretiminde niçin sorgulamaya dayalı öğrenme? 8th International Educational Technology Conference (IETC 2008) Proceedings (pp.802-805). Eskişehir.
Duran, M. (2015). Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımına dayalı etkinliklerin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri üzerine etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 32, 399-420.
Ergun, M. & Çilingir, F. (2013). İlköğretim bölümünde yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, (pp.85-89). Sakarya: Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gray, P. (2012). Successful implementation of inquiry-based science education and science teachers continuous Professional development. C. Bolte, J. Holbrook, F. Rauch, (Ed.), Inquiry-based science education in Europe: reflections from the PROFILES Project (9-13). Book of invited presenters of the 1st international PROFILES conference 24th-26th September.
Hançer, A.H, Şensoy, Ö. & Yıldırım, H.İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80-88.
Kaptan, F. & Korkmaz, H. (1999). Fen Öğretimi. Modül 7. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı. Ankara: MEB Projeler ve Koordinasyon Merkezi Başkanlığı.
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1).
Parim, G. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinde fotosentez, solunum kavramlarının öğrenilmesine, başarıya ve bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesinde araştırmaya dayalı öğrenmenin etkileri. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tatar, N. & Kuru, M. (2006). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 147-158.
Tatar, N. & Kuru, M. (2009). Açıklamalı yöntemlere karşı araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı: ilköğretim öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarına etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 142-152.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınevi, İstanbul.
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112).