Humik asit ve azotlu gübre uygulamalarının lavanta (Lavandula angustifolia Mill.) bitkisinin bazı verim ve kalite özelliklerine etkisi

Amaç: Bu çalışma, humik asit ve azotlu gübre dozlarının lavanta (L. angustifolia Mill.) bitkisinin bazı bitkisel özelikleri ve verimi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Yöntem ve Bulgular: Deneme; 2019-2020 yıllarında, Uşak Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama alanında yürütülmüştür. Denemede humik asit uygulanmış (100 kg ha-1 ) ve uygulanmamış (Kontrol) parsellere, 3 farklı dozda (Kontrol, 30 kg ha -1 , 60 kg ha-1 ) azotlu gübreleme yapılmıştır. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Ana parselleri humik asit uygulamaları alt parselleri ise azot dozları oluşturmuştur. Çalışmada; bitki boyu (cm), taze herba verimi (kg ha-1 ), drog herba verimi (kg ha-1 ), drog çiçek verimi (kg ha-1 ), uçucu yağ oranı (%), uçucu yağ verimi (L ha-1 ) çiçek başağı sayısı (adet parsel-1 ) ve çiçek başağı uzunluğuna (cm) ilişkin ölçümler yapılmıştır. Genel Yorum: Elde edilen sonuçlara göre, denemede 1. yıl, humik asit uygulanan parsellerde drog çiçek verimi 343 kg ha-1 iken, humik asit uygulanmayan parsellerde 274 kg ha-1 olmuştur. İkinci yılda ise bu değerler sırasıyla 3101 ile 1426 kg ha-1 olarak belirlenmiştir. Uçucu yağ verimi ise humik asit uygulanan parsellerde ilk yılda 27,7 L ha-1 , ikinci yılda 123 L ha-1 olarak belirlenirken, humik asit uygulanmayan parsellerde sırasıyla 21,4 ile 55,1 L ha1 olmuştur. Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Humik asit uygulamasının lavanta bitkisinin gelişmesinde olumlu katkısının olduğu ve yapılacak olan azotlu gübreleme miktarının 30-60 kg ha-1 arasında uygun olduğu belirlenmiştir.

The effect of humic acid and nitrogen fertilizer applications on some yield and quality features of lavender (Lavandula angustifolia Mill.)

Aims: This study was carried out to determine the effects of humic acid and nitrogen fertilizer applications on some yield and quality properties of lavender (L. angustifolia Mill.). Methods and Results: The study was established and conducted in the Research and Application Areas of the Agriculture Faculty, Uşak University in 2019-2020. Humic acid was applied (100 kg da-1 ) and not applied (Control). Two separate plots were fertilized with 3 different doses of nitrogen (Control, 30 kg ha-1 , 60 kg ha-1 ). The study was established splitplot randomized complete block design with two factors and three replications. Humic acid applications were attained in the main plots and nitrogen doses in the sub plots. In the trial; plant height (cm), fresh herbage yield (kg ha-1 ), drug herbage yield (kg ha-1 ), drug flower yield (kg ha-1 ), essential oil ratio (%), essential oil yield (L ha-1 ) the number of flower heads (numbers parcel-1 ) and the length of the flower spike (cm) were measured. Conclusions: According to the results obtained; 1st year in trial; the drug flower yield was 343 kg ha-1 in the plots treated with humic acid, while it was 274 kg ha-1 in the plots without humic acid. In the 2nd year, these values were determined as 3100 kg ha-1 and 1426 kg ha-1 , respectively. Essential oil yield was 27.7 L ha-1 in the first year in the plots where humic acid was applied, while it was 123 L ha-1 in the second year. However, these values were 21.4 and 55.1 L ha-1 in the 1st and 2nd years, respectively, in the plots where humic acid was not applied. Significance and Impact of the Study: As a result, it has been determined that humic acid application has a positive contribution to the development of lavender plants and the application amount of nitrogen fertilization is suitable among 30-60 kg ha-1 .

PDF

___

Akıncı Ş (2011) Humik asitler, bitki büyümesi ve besleyici alımı, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi 23(1): 46-56.
Alak HC, Müftüoğlu NM (2014) Humik asit uygulamalarının alınabilir potasyum üzerine etkisi, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi. Dergisi 2(2): 61–66.
Altınbaş Ü, Çengel M, Uysal H, Okur B, Okur N, Kurucu Y, Delibacak S (2004) Toprak Bilimi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir, Türkiye, 557, 175s.
Arabacı O, Bayram E (2005) Aydın ekolojik koşullarında lavanta (Lavandula angustifolia Mill.)’nın bazı agronomik ve kalite özellikleri üzerine bitki sıklığı ve azotlu gübrenin etkisi. ADÜ Ziraat Dergisi 2(2): 13-19.
Atalay AT (2008) Konya ekolojik şartlarında yetiştirilen lavanta (Lavandula angustifolia L.)’da farklı dozlarda uygulanan organik ve inorganik azotlu gübrelerin verim ve kalite özellikleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, 46 s, Konya.
Avşaroğlu N (2019). Tarımda Yüzyılın Madeni Leonardit. https://www.leonardit.com.tr/image/catalog/pdf/ 04-tarimda-yüzyilin-madeni-leonardit.pdf (Erişim Tarihi:18 Eylül 2020).
Ay F (2015) Hümik asit ve hümik kaynaklarının jeolojik ve ekonomik önemi, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi 36(1): 28-51.
Balyemez ÖE (2014) Harran ovası koşullarında farklı lavanta (Lavandula spp.) türlerinin verim ve bazı bitkisel özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Baydar H (2007) Tıbbi, Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilimi ve Teknolojisi (2. Baskı). Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 51. Isparta.
Baytop T (1999) Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi (Geçmiste ve Bugün) İlaveli ikinci Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, Istanbul.
Bozkıran S, Giray FH (2014) Isparta’da lavanta üretimi ve pazarlaması XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun, ss.1365-1368.
Ceylan A, Vomel A, Kaya N, Celik N, Nigdeli E (1988) An investigation on effects to yield and quality of plant space in lavender (in Turkish). Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 25(2): 135-145.
Ceylan A, Kaya N, Bayram E (1990) Sulamadan lavanta (Lavandula officinalis L.) üretimi ve azotlu gübrenin etkisi üzerinde bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 28(2-3): 163-178.
Ceylan A, Bayram E, Özay N (1994) Bazı parfüm bitkileri üzerine agronomik ve teknolojik araştırmalar. I. Lavandula angustifolia Mill., Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir, ss.137-141.
Ceylan A (1996) Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ Bitkileri) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın no:481, Bornova İzmir. 306 s.
Ceylan A, Bayram E, Özay N (1996) Farklı bitki sıklığı ve azot dozlarının lavanta (Lavandula angustifolia Mill.)'nın bazı agronomik ve teknolojik özelliklere etkisi. Tr. J. of Agriculture and Forestry 20: 567-572.
Day S, Kolsarıcı Ö, Kaya MD (2011) Humik asit uygulama zamanı ve dozlarının ayçiçeğinde (Helianthus annuus) verim, verim öğeleri ve yağ oranına etkisi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 24(1): 33-37.
Engin VT, Cöcen, İ, İnci U (2012) Türkiye’de Leonardit. SA.Ü. Fen Edebiyat Dergisi 14(1): 435–443.
Erdal İ, Bozkurt MA, Çimrin KM, Karaca S, Sağlam M (2000) Kireçli bir toprakta yetiştirilen mısır bitkisi (Z. mays L.) gelişimi ve fosfor alımı üzerine humik asit ve fosfor uygulamasının etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 663-668.
İstanbulluoğlu S (2012) Leonardit Nedir? https://www.siamad.com.tr/leonardit-nedir (Erişim Tarihi: 18.Eylül.2020).
İzmirli A (2018) Effect of different gibberellic acid (GA3) doses on Lavandula angustifolia Mill. essential oil content and components. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Bilimleri ABD, 72s.
Kara N, Baydar H (2011) Türkiye’nin lavanta üretim merkezi olan Isparta ilinin Kuyucak yöresi lavantalarının (L.x intermedia Emeric ex Loisel.) uçucu yağ özellikleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25(4): 41-45.
Kara N, Baydar H (2012) Essential oil contents and composition of lavenders and lavandins cultivated in Turkey. Research on Crops 13(2): 675-681.
Karaman MR, Şahin S, Geboloğlu N, Turan M, Güneş A, Tutar A (2012). Humik asit uygulaması altında farklı domates çeşitlerinin (Lycopersicon esculentum L.) demir alım etkinlikleri. Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Dergisi 14(1): 301–308.
Karık Ü, Çiçek F, Çınar O (2017) Menemen ekolojik koşullarında lavanta (Lavandula spp.) tür ve çeşitlerinin morfolojik, verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu 27(1): 17-28.
Lee YS, Bartlett RJ (1976) Stimulation of plant growth by humic substances. Soil Sci. Soc. Am. J. 40: 876-879.
Özyazıcı G, Keseroğlu K (2019) Ontogenetik varyabilitenin Labiatae familyasına ait bazı bitkiler (Mentha spicata L., Origanum onites L., Melissa officinalis L., Lavandula angustifolia Mill.)’in verimi üzerine etkileri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi (Turkısh Journal of Agricultural Research) 6(2): 174- 185.
Renaud ENC, Charles DJ, Simon JE (2001) Essential oil quantity and composition from 10 cultivars of organically grown lavender and lavandin. J. Essent. Oil Res. 13(4): 269-273.
Sharif M, Khattak RA, Sarir MS (2002) Effect of different levels of lignitic coal derived humic acid on growth of maize plants. Soil Science and Plant Analysis 20: 3567- 3580.
Sınmaz T (2001) Çukurova bölgesi kıraç koşullarında lavanta (Lavandula officinalis Chaix)’nın yetiştirilme olanakları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 68s.
Sönmez Ç, Okkaoğlu H (2019) The effect of diurnal variation on some yield and quality characteristics of lavender (Lavandula angustifolia Mill.) under Çukurova ecological conditions. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology 7(3): 531- 535.
Yıldırım MU, Sarıhan EO, Kul H, Khawar KM (2019) Diurnal and nocturnal variability of essential oil content and components of Lavandula angustifolia Mill. (lavender). Mustafa Kemal University Journal of Agricultural Sciences 24(3): 268-278.