MERSİN LİMANINDA TİCARET

Günümüzde Türkiye'nin en önemli limanlarından biri olan Mersin Limanı'nın tarihi çok eski değildir. XIX. yüzyılın ortalarına kadar bir köy hüviyetinde olan Mersin'de ilk iskele, 1850'li yıllarda yapılmıştır. Bu tarihten sonra hızlı bir şekilde gelişmeye başlayan Mersin Limanı ve Mersin şehri, Adana vilayetinin dışarıya açılan kapısı olmuştur. İlerleyen süreçte ticarî potansiyeli hızla artan Mersin Limanı, Akdeniz'de ticaret yapan uluslararası gemilerin uğradığı Osmanlı Devleti'nin en önemli limanlarından biri hâline gelmiştir. Hinterlandında Çukurova gibi Anadolu'nun en büyük ve verimli ovalarından birine sahip olması, limanı bu hinterlanda bağlayan mevcut karayoluna ek olarak 1886 yılında demiryolunun da hizmete girmesi, Mersin Limanı'nın hızlı bir şekilde gelişmesinin en önemli nedenleridir. Bu çalışmada, Mersin Limanı'nın gelişimi ve limanın ticarî potansiyeli üzerinde durulacaktır. Özellikle İngiltere konsolosluk raporlarına dayandırılarak, 1870 ile 1912 yılları arasında Mersin Limanı'na gelen gemiler ve bu gemilerin hangi ülkeden geldikleri, limandan ihraç ve ithal edilen ürünler, ürünlerin miktar ve fiyatları hususunda istatistikî bilgiler ışığında Mersin Limanı'nın ticarî durumu ortaya çıkarılmıştır. Bu istatistiki bilgiler ile birlikte Mersin Limanı'nın ticarî potansiyeli diğer önemli Osmanlı limanları ile karşılaştırılmıştır

TRADE IN MERSIN PORT (1870-1912)

History of the Mersin Port, which is one of the most important ports in Turkey, is not very old. The first wharf in Mersin, which was a village until mid-nineteenth century was built in 1850's. Mersin Port and city that begun develop rapidly after 1950's, became gate of Vilayet of Adana which is open abroad. Mersin Port had got which commercial potential increase in time, became one of the most important port of Ottoman Empire that was visited by the international ships which traded in Mediterranean. Cultivating Cukurova, which is the biggest and most fertile plain of Turkey, more actively in terms of agricultural in second half of nineteenth century is one of the most important reasons of development of Mersin Port. In addition to the present road possibility that provides connection between the port and its hinterland, the railway was put into service in 1886 speed up this progress very much also. In this article, evolution and trade potential of Mersin Port will be emphasized. Especially, according to British consular reports, some statistical information will be given about ships coming to Mersin between 1870 and 1907, the country that they came from, the products which were exported to and imported from Mersin Port and amount and prizes of these products. So, trade potential of Mersin Port which appeared in last period of Ottoman Empire and developed rapidly will be revealed by comparing with other important Ottoman Ports

PDF

___

Arşiv Vesikaları
BOA (Başbakanlık Osmanlı Arşivi). İ.MVL. 242/8720. BOA. A.AMD. 39/28 BOA. A.AMD. 39/28 BOA. A.AMD. 84/29
BOA. A.MKT.NZD. 194/49
BOA. A.MKT.NZD. 208/17
BOA. A.MKT.NZD. 96/71 BOA. C.DH. 83/4136 BOA. HR.MKT. 81/20
BOA. İ.DH. 258/15948
BOA. İ.DH. 262/16148 BOA. İ.MMS. 49/2098
BOA. İ.MVL. 262/9894
BOA. İ.MVL. 386/16864
House of Common Parliamentary Papers. Commercial Reports Received at the Foreign Office from Her Majesty's Consuls in 1871. London
House of Common Parliamentary Papers. (1876, 1881, 1883). Reports from Majesty's Consuls on the Manufactures, Commerce of the Consular Districts. Part IV, V, VII. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1888). Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey, Report for the Year 1887 on the Trade of the Vilayet of Adana (Aleppo). London.
House of Common Parliamentary Papers. (1889). Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey. Trade of Adana. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1890, 1891). Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey. Trade of Aleppo. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1895). Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey. Trade of the Consular District of Aleppo. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1897). Diplomatic and Consular Reports, Turkey. Trade of Aleppo and Adana. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1901). Diplomatic and Consular Reports, Turkey. Trade of the Vilayet of Aleppo. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1903). Diplomatic and Consular Reports, Turkey. Trade of the Vilayets of Aleppo and Adana. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1904, 1905). Diplomatic and Consular Reports, Turkey. Trade and Commerce of the Vilayets of Aleppo and Adana. London.
House of Common Parliamentary Papers. (1904, 1905). Diplomatic and Consular Reports, Turkey. Trade of the Province of Adana. London. Süreli Yayınlar
Adana Vilayet Salnamesi (AVS), 1289, 1293, 1296, 1297, 1299, 1308, 1309.
Kitap, Makale ve Tezler
Arı, K. (2011). Cumhuriyet'in İlk Yıllarında Mersin'in Deniz Ticareti Yönünden Ön Plana Çıkmasını Sağlayan Çevresel Etkenler ve Ali Cenani Bey'in Notları, Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu III (7-8 Nisan 2011) Bildirileri, (Ed.: F. Demir) Mersin: Mersin Deniz Ticaret Odası Yayınları, s. 288-309.
Beaufort, F. (2002). Karamanya. (Çev. A. Neyzi ve D. Türker). Antalya: Suna- İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Bozkurt, İ. (2011). II. Dünya Savaşı Yıllarında Mersin Limanı. Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu III (7-8 Nisan 2011) Bildirileri, (Ed.: F. Demir) Mersin: Mersin Deniz Ticaret Odası Yayınları, s. 310-326.
Cuinet, V. (1896). Syrie, Liban at Palestine. Paris.
Cuinet, V. (1890). La Turquie d'Asie. I-II. Paris.
Çadırcı, M. (1997). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Demir, T. (2006). Osmanlı İmparatorluğu'nda Deniz Posta Taşımacılığı ve Vapur Kumpanyaları. OTAM, 17, 281-298.
Develi, H.Ş. (1998). Akdeniz'de İnci Kent Mersin. Mersin: Gözde Ofset.
Issawi, C. (1980). The Economic History of Turkey (1800-1914). Chicago: The University of Chicago Press.
Kılıçarslan, M. E. (2013). Avusturya Lloyd Vapur Kumpanyası'nın Osmanlı İskelelerindeki Faaliyetleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Langlois, V. (1947). Eski Kilikya. (Çev. M. R. Balaban). Mersin: Mersin Halkevi Yayınları.
Mazak, M. ve Doğan, A. (2013). Osmanlı Deniz Ticaretinin Yükselen Değeri Mersin, İstanbul: Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları.
Oğuz, İ. (2008). Tarsus İskelesi'nin Önemini Kaybetmesi ve Mersin Limanı'nın Şehrinin Çıkması. Mersin Sempozyumu (19-22 Kasım 2008) Bildirileri, (Ed.: Y. Özdemir) Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları, s. 2209-2219.
Ortaylı, İ. (2002). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahallî İdareleri (1840-1880), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Pamuk, Ş. (2005). Osmanlı Ekonomisinde Bağımlılık ve Büyüme (1820-1913), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Somuncu, M. (2004). Cehri Üretimi ve Ticaretinin 19. Yüzyılda Kayseri Ekonomisindeki Yeri. Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22, 99.
Tabakoğlu, A. (1994). Türk İktisat Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Uğuz, S. (2011). I. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'in İlk Yıllarına Tarsus (1876- 1926), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Uygun, S. (2013). Mesajeri Maritim Kumpanyası ve Osmanlı Devleti'nde Fransız sömürgeciliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Ürkmez, N. (2012). Tanzimat'tan I. Dünya Savaşı'na İskenderun, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Ülkü, C. (2005). Konstantinos Mavromatis'in Mezar Anıtı. Tarih İçinde Mersin Kolokyumu II (22-24 Eylül 2005) Bildirileri, Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları, s. 96-104.
Ünlü, T ve Ünlü, T. S. (2009). Commercial Development in Mersin, from the Late Nineteenth Century to the Mid-Twenties: Uray Street as the Spine of Commerce, 3. Tarih İçinde Mersin Kolokyumu(16-17 Ekim 2008) Bildirileri, Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları, s. 66-109.
Ünlü, T. S. (2010). Bir İskeleden Liman Kentine Doğru Akdeniz'in Önemli Bir Limanı Olarak On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında Mersin'de Mekânsal Gelişim. TMMOB Şehir Plancıları Odası Dergisi, 3-4, s. 6.
Yıldız, Ö. (2012). 20. Yüzyılın Başlarında Selanik Limanında Deniz Ticareti. ÇTTAD, XII/24, 27-46.
Yıldız, Ö. (2014). Osmanlı Devleti'nde Deniz Ticareti (1908-1914). İstanbu: Tarihçi Kitabevi. İnternet Kaynakları
http://dictionary.reverso.net/english-definition/manchester (Erişim Tarihi: 03.12.2015)