Banu KADIOĞLU, Sibel KADIOĞLU, Gökhan TAŞGIN

Tıbbi ve aromatik bitki tüketiminin Erzurum ilinde mevsimlere göre değerlendirilmesi

Zengin bitkisel çeşitlilik içerisinde tıbbi ve aromatik bitkiler önemli yer tutmakta ve Türkiye’de 500 civarında bitki türünün halk arasında tedavi amaçlı kullanıldığı bilinmektedir. Amacı Erzurum ilinde tüketicilerin genel ve mevsimsel tıbbi ve aromatik bitkilerin tüketimlerindeki alışkanlıkları belirlemek olan bu çalışmada örnek büyüklüğü 384 olarak tespit edilmiş ve anketler mahallelere orantısal olarak dağıtılmıştır. Araştırmanın ana materyalini 2013-2018 yıllarında yürütülen projeden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarında tüketicilerin tıbbi ve aromatik bitkileri tüketim alışkanlıkları frekans, ve yüzde ile verilmiştir. Tıbbi ve aromatik bitki tüketiminin genel olarak sağlık sorunları, soğuk algınlığı ve grip için tükettikleri belirlenmiştir. Tüketicilerin %65,6’sının tıbbi ve aromatik bitki tüketim alışkanlıkları mevsimlere göre değişiklik göstermektedir. Yaz aylarında en çok aşotu (Coriandrum sativum), nane (Mentha sp.) ve ısırgan (Urtica sp.) bitkileri baharat-tatlandırıcı, sindirim sistemi sorunları nedeni ile tüketildiği ifade edilmiştir. Kış aylarında ise tarçın (Cinnamomum sp.), ıhlamur (Tilia sp.) ve kuşburnu (Rosa sp.) bitkilerinin grip-soğuk algınlığının giderilmesi, bağışıklık sistemininin güçlendirilmesi ve vitamin ihtiyacının karşılanması amacı ile tüketildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Alışkanlık, Anket, Erzurum, Mevsimsel tüketim, Tıbbı ve aromatik bitki, Tüketici

Evaluation of medical and aromatic plant consumption according to seasons in Erzurum province

Among rich variety of plants, medicinal and aromatic herbs have a significant place and it is known that in Turkey about 500 plant speciesare used as medicine by the general public. In this study that intends to detect common and seasonal consumption habits on medicinal and aromatic herbs of the consumers in Erzurum, sample size is determined as 384. Quetionnaire were distributed to the neighborhood sproportionally. The main material of the research is the data obtained from the project carried out in 2013-2018. In the research results, consumers' medical and aromatic plants consumption habits are given by frequencies, and percentages depending on the common and seasons. For the purpose of general use, consumers for the purpose of health, against the common cold and consumers consume medicinal and aromatic herbs for flu disease. The medical and aromatic plant consumption habits of the consumers vary according to the season. In summer the most commonly used coriander (Coriandrum sativum), mint (Mentha sp.) and netle (Urtica sp.) plants are used. There as on for the use of these plants; Spices, sweeten in gand digestivesy stem problems. Cinnamon (Cinnamomum sp.), Linden (Tilia sp.) and rosehip (Rosa sp.) plants are used in winter months. Reasons for using these plants, elimination of influenza and colds, strengthening of the immune system and the fulfillment of the need for vitamins.

Keywords:

Consumer, Erzurum, Habit, Medicial and aromatic herb, Survey,

PDF

___

ADNKS, (2012). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Verileri.
Akbulut,S., Bayramoglu, M. M. ( 2013). The trade and use of some medicinal and aromatic herbs in Turkey. Ethno-Med. 7, 67-77.
Akbulut, S., Özkan, Z. C. (2016). Herbalist-customer profile in medicinal and aromatic herbs trade: A Case study of Kahramanmaras, Turkey. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty. 16 (1), 246- 252.
Arya, V., Thakur, R., Kumar, S. ( 2012). Consumer buying behaviour towards Ayurvedic medicines/products in Joginder nagar-A survey.Ayurpharm-International Journal of Ayurveda and Allied Sciences., 1(3), 60-64.
Bann, C. (1998), Turkey Forest Sector Review-Global Environment Overlays Program, Draft Report,WorldBank, Turkish Agency, Ankara.
Bhagirathy, K. A. (2003).Valuation of Medicinal Plants: Unresolved Issues and Emerging Questions. South Asian Network for Development and Environmental Economics Newsletter,. Erişim adresi: www.sandeeonline.org/newsletter/downloadable_pdf/newsletter_6.pdf) [Erişim tarihi 15 temmuz 2017]
Gedik, T. (2005), Orta Yoğunlukta lif levha (MDF) üretiminde kalite kontrol (Yüksek Lisans Tezi). KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı. Trabzon.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, ISBN 975-591-046-8, Ankara,292 s.
Sargin, S.A., Selvi, S., Erdoğan, E. (2014). The handling characteristics of the medicinal plants which sold in herbalists in Alaşehir (Manisa) region, Biodicon. 6(3), 40-45.
Sencan, H. (1993). Araştırma yöntem bilimi basılmamış ders notları, İ.Ü. Sencan 1993 İşletme Fakültesi, Davranış Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Tarakçi, Z., Selçuk, Ş., K., Çoşkun, H. (2002). Üniversite öğrencilerinin içme sütü tüketim alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi. 13(1),15-21
Toksoy, D., Gümüş, C., Ayyıldız, H. (2003). Türkiye’de orman kaynaklarının durumu ve tıbbi bitkilerin ticareti üzerine bir değerlendirme, Orman ve Ekonomi Dergisi. 8, 7-14.
Tuzlacı, E., Erol, M.K. (1999). Turkish folk medicinal plants part II: Eğirdir (Isparta). Fitoterapia, 70, 593-610.
UBENIS, (2016). Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi www.milliparklar.gov.tr/envanter/
Yalçın, A. (2000). Baharat Dünyası: Baharat ve Popüler Otlar Ansiklopedisi. Geçit Kitapevi, İstanbul.
Yaldiz, G., Kilinç E. (2010). Rize ili kentsel alanda tüketicilerin baharat tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 5 (2), 28-34.