Soğuk savaş sonrası dönemde Türkiye'de sivil-asker ilişkilerinin dönüşümüne bir bakış: Küresel eğilimler, AB süreci ve kürt sorunu'nun etkileri

Modern toplumlarda sivil-asker ilişkilerinin 1990'lardan sonraki dönemi, bu ilişkilerin uluslararası ölçekte bir demokratikleşme meselesi olarak tanımlandığı dönemdir. 2000'lerde ise demokratik denetimin, farklı tarihselliklerin çizdiği çerçeve içinde nasıl hem demokrasinin özüne aykırı olmayacak şekilde yerelleştirilebileceği ve aynı zamanda nasıl işleyen bir sistem haline getirilebileceği tartışılmıştır. 1990'lardaki uluslararası eğilimlerden pek etkilenmeyen Türkiye'de, AB'ye üyelik çerçevesinde başlayan silahlı kuvvetlerin dönüşümü sürecinin olumlu bir noktada olduğunu iddia etmek mümkün görünmemektedir. Bu yazının amacı, Türkiye'nin AB üyeliği sürecinde genel anlamda sivil-asker ilişkileri, daha somut olarak Türkiye'de silahlı kuvvetlerin dönüşümü amacıyla yapılan yasal-kurumsal düzenlemelerin, bu dönüşümün gerçekleştirilmesini neden sağlayamadığı sorusuna, özellikle 2000'li yıllardaki gelişmeler açısından bakarak yanıt aramaktır.

A dicussion on the transformation of the civil-military relations in Turkey during the post-cold war year: Global trends, EU process and the effects of the kurdish question

Concerning the civil-military relations in modern societies, the period after 1990s has been defined as a period of democratization at the international level. However, during the 2000s, the discussion has been revolved around the question of how to create particular models of democratic control of the armed forces, for the societies having different historical backgrounds and also as democratically functioning systems. Turkey was not so affected from the global developments of the 1990s; but the process of democratic transformation of the civil-military relations which was started as a part of the membership process of EU, is not at a promising stage either. The objective of this paper is to find an answer to the question of why the legal-institutional transformations of the EU proceess could not guarantee the democratic control of the armed forces in Turkey, especially during the 2000s.

PDF

___

Akay, Hale (2009)."Avrupa Birliği: Güvenlik ve Sivil-Asker İlişkileri", Ali Bayramoğlu ve Ahmet İnsel (der.). Almanak Türkiye 2006-2008: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Denetim. İstanbul:Tesev içinde, s.82-96.
Aydınlı, Ersel, Nihat Ali Özcan ve Doğan Akyaz (2006). "The Turkish Military's March Toward Europe", Foreign Affaris, C.85, S.l, s.77-90.
Balancar, Ferda ve Esra Elmas (2009). "Askerin Siyasete Müdahaleleri ve Ordu İçi Siyasallaşma", A. Bayramoğlu ve A. İnsel (der.). Almanak Türkiye 2006-2008: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Denetim. İstanbul:Tesev içinde, s. 185-199.
Bila, Fikret (2007). Komutanlar Cephesi. İstanbul: Detay Yayıncılık.
Birand, M.Ali "TSK'ya gerçek bir modernizasyon gerekiyor", Posta, 4 Eylül 2010.
Bland, Douglas L. (1999). "A unified theory of civil-military relations", Armed Forces and Society, C.26.S.1, s.16.
Bland, Douglas L. (2001). "Patterns in Liberal-Democratic Civil-Military Relations", Armed Forces and Society, C.27, S.4, s. 525-526.
Born, Hans, Maria Caparini, Karl W. Haltinder ve Jürgen Kuhlman (2006). "Civilians and the Military in Europe", Hans Born, vd. (der). Civil-Military Relations in Europe". : Learning from crises and institutional change. London: Routledge içinde, s.3-17.
Born, Hans, Maria Caparini, Karl Haltiner (2006). "Patterns of democratic governance of civil-military relations", Hans born vd. (der.). Civil-Military Relations in Europe: Learning from crises and institutional change. London: Routledge içinde, s. 235-255.
Born, Hans (2006). "Democratic Control of Armed Forces: Relevance, Issues and Research Agenda", Giuseppe Caforio (der.). Handbook of the Sociology of the Military. NY: Springer içinde, s. 151-165.
Caforio, Giuseppe (2006), "Some Historical Notes", Giuseppe Caforio (der.). Handbook of the Sociology of the Military. NY: Springer içinde, s.7-26.
Cizre, Ümit (2003). "Demythologizing the National Security Concept: The Case of Turkey", Middle East Journal, C.57, S.2, s. 213-229.
Cizre, Ümit (2004). "Problems of democratic governance of civil-military relations in Turkey and the European Union enlargement zone", European Journal of Political Research, C.43, s.107-125.
Cottey, Andrew, T. Edmund ve A. Forster (2002). "The Second Generation Problematic: Rethinking Democracy and Civil-Military Relations", Armed Forces and Society, C.29, S.l, s.31-56.
Çalışlar, Oral, "Başbuğ Konuşurken Güneydoğu'da" Radikal, 15 Eylül 2009.
Feaver, Peter D. (1996). "The Civil-Military Problematique: Huntington, Janowitz and the Civilian Control", Armed Forces and Society, C. 23, S.2, s.
Feaver, Peter D.(2003). Armed Servants: Agency,Over sight, and Civil-Military Relations, Cambridge: Harvard University Press.
Huntington, Samuel P. (2004). Asker ve Devlet: Sivil-Asker İlişkilerinin Kuram ve Siyasası, çev.K. Uğur Kızılaslan, İstanbul: Salyangoz Yayınları.
Huntington, Samuel P. (1996). Üçüncü Dalga: Yirminci Yüzyılın Sonlarında Demokratlaşma, çev. Ergun Özbudun, Ankara: Yetkin Yayınları.
însel, Ahmet ve Ali Bayramoğlu (2004). Bir Zümre, Bir Parti: Türkiye'de Ordu. îstanbul:Birikim Yayınları.
İnsel, Ahmet, " Vesayet rejiminden çıkış manzaraları", Radikal, 10 Ağustos 2010. Kemal, Lale "Asker vuruşarak kışlasına çekiliyor", Taraf, 11 Eylül 2010.
Linz, Juan J. ve Alfred Stepan (1996). Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South America, and Post-Communist Europe, Baltimore, London: The Johns Hopkins University Press.
Özdağ, Ümit (2007). Türk Ordusunun PKK Operasyonları (1984-2007). İstanbul: Pegasus Yayınları.
Rukavishnikov, Vladimir O. ve Michael Pugh (2006). "Civil-Military Relations", Giuseppe Caforio (der.). Handbook of the Sociology of the Military. NY: Springer içinde, s.131-149.
Sarkesian, Sam (1981). "Military professionalism and Civil-Military Relations in the West", International Science Review, C. 2. s.283-297.
Stepan, Alfred (1973). Authoritarian Brazil, New Heaven: Yale University Press.
Stepan, A. (1988). Rethinking Military Politics: Brazil and the Southern Cone, Princeton: Princeton University Press.
Tokgöz, Ersin "Askerci(k)ler ağlıyor", Radikal, 9 Ağustos 2010.
Ülman, Burak (1998). "Türkiye'nin Yeni Güvenlik Algılamaları ve Bölücülük", Gencer Özcan ve Şule Kut (der.) En Uzun Onyıl. İstanbul: Boyut.
Yetkin, Murat, "Başbuğ Kime ve Neden Şimdi Konuştu?", Radikal, 16 Eylül 2009.