İletişi

Mayıs 2020’de yitirdiğimiz meslektaş ve dostumuz Prof. İşaya Üşür, düşüncelerini kitap “form”uyla değil, makale, bildiri ve panel katkıları ile topluma iletmeyi yeğleyen bir siyasal iktisatçıydı. Nasıl tüm öykü yazarlarından roman yazması, şairlerin yapıtlarını ille de destansı kalıplara yerleştirmesi beklenmiyorsa, iktisatla uğraşan sosyal bilimcilerin de toplumla kendi tercih ettikleri kanaldan iletişim kurmaları anlayışla karşılanmalıdır. Ne var ki, yaptıkları tercih, çeşitli dergiler ve yazılı/görsel ortamlara dağılmış çalışmalarına okurların erişimini güçleştirebilir. İşaya’nın sayıları kırka yaklaşan bilimsel makalesi ve diğer ürünleri için de benzer güçlükler söz konusudur. Şahinkaya ve Eren (2021), İşaya’nın sanayileşme, teknolojik gelişme ve “bilgi toplumu”na ilişkin on makalesini derleyerek, bu güçlüğün kısmen de olsa aşılmasına önemli katkı sağlamışlardır. Dileğim, yakın gelecekte İşaya’nın diğer siyasal iktisat ana temalarına ilişkin yazılarından da buna benzer seçkilerin derlenmesi ve okurlarla yeniden buluşturulmasıdır.¹ Ben bu iletişi ile daha mütevazı bir uğraşa yönelerek, İşaya’nın bugün de hâlâ anlamlı ve öğretici bulduğum beş çalışmasına Mülkiye okurlarının dikkatini çekmek istiyorum. Bu çalışmaların ilk ikisi, Türkiye ekonomisi bağlamında, “alternatif iktisat politikaları”nı ve “istikrar”ı konu almaktadır. Bunları izleyen iki çalışma, “kriz” sözcüğünün kavramsallaştırılmasına ve somut bir örnek olarak XVII. yüzyıl kapitalizminin krizini irdelemeye ilişkindir. Son çalışma ise “küreselleşme”ye odaklanmaktadır. Söz konusu beş çalışmayı birbirine bağlayan bir ortak damar var: İşaya, iktisat tartışmalarının anlamlı ve anlaşılabilir olması için, kullanılan kavramlar ile neyin kastedildiği üzerinde bir uzlaşı sağlamanın gerekliliğine sık sık işaret etmiştir; ele alacağım çalışmalarında bu konudaki duyarlılığını gösteren ifadelerin yer aldığına aşağıda değineceğim.

___

  • Chaunu P (1955-1960). Séville et L’Atlantique (12 cilt). Paris: S.E.V.P.E.N.
  • Hobsbawm E J (1954). The Overall Crisis of the Seventeenth Century. Past and Present, No.5 (May), 33-53; No.6 (Nov.), 44-65.
  • Le Roy Ladurie E (1966). Les Paysans de Languedoc. Paris: S.E.V.P.E.N.
  • Lublinskaya A D (1965/2008). French Absolutism: The Crucial Phase, 1620-1629. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Marx K (1972). Theses on Feuerbach. R. C. Tucker (der.) The Marx-Engels Reader içinde, New York: W. W. Norton & Company.
  • Oyan O (2021). İşaya Üşür ve Geçiş Tartışmaları. Mülkiye Dergisi, 1020-1036.
  • Parker G (2013). Global Crisis: War, Climate Change and Catastrophe in the Seventeenth Century. New Haven: Yale University Press.
  • Şahinkaya S ve Eren A A (2021). Prof. Dr. İşaya Üşür’ün Yazıları / Sanayi, Sanayileşme ve Teknoloji, Ankara: Dost Kitabevi.
  • T C Hazine Müsteşarlığı (2001). Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı: Hedefler, Politikalar ve Uygulamalar. Ankara: Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Matbaası.
  • Trevor-Roper H R (1959). The General Crisis of the Seventeenth Century. Past and Present, No. 16 (Nov.), 31-64.