Fanise USLU KOÇYİĞİT, Süleyman Savaş DURDURAN, Tansu ALKAN

ARKEOLOJİK ALANLARDA İNSANSIZ HAVA ARACI (İHA) KULLANARAK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ (CBS) İÇİN VERİ TABANI OLUŞTURMA: ANEMURİUM ANTİK KENT ÖRNEĞİ

Son yıllarda hızla gelişen Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) arkeolojik alanlarda kullanılması birçok çalışmaya altlık oluşturmaktadır. Arkeolojik alanların kalıcı kayıtlarının üretilmesi, kültürel mirasın yönetimi açısından önemlidir. Kalıcı kayıtların ve sınırların üretilmesi için birçok yöntem kullanılmakla birlikte süreç içerisinde fotogrametri ve uzaktan algılama teknikleri; düşük maliyetli olması, zamandan tasarruf edilmesi ve kültür mirasları üzerinde yapılan çalışmaların temas olmaksızın tamamlanması gibi olumlu getirileri göz önünde bulundurularak tercih edilmeye başlanmıştır. Bu çalışma kapsamında, Mersin ili Anamur ilçesinde bulunan Anemurium Antik Kent alanında İnsansız Hava Aracı (İHA) kullanarak Sayısal Yükseklik Modeli ve Ortomozaik üretilmiştir. Bu veriler altlık olarak kullanılmış ve CBS için ilişkisel veri tabanı oluşturulmuştur. Böylelikle alanda bulunan tüm taş yapıların, yolların envanter çalışması yapılmış, kalıntıların niteliğine göre veri setleri oluşturulmuş, buna ek olarak antik kent alanında taş yapılar için adres niteliğinde adlandırma yapılmış ve ülke, il, ilçe, antik kent alanı sınırlarını da kapsayan ilişkisel veri tabanı oluşturulmuştur. Bu çalışma, arkeolojik alanların yönetimine ilişkin yapılacak çalışmalar için rehber niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler:

CBS, Haritalama, İHA, Arkeoloji, Veritabanı

CREATING GEOGRAPHICAL INFORMATION SYSTEM (GIS) DATABASE WITH UNMANNED AERIAL VEHICLES (UAV) IN ARCHAELOGICAL AREAS; THE CASE OF ANEMURIUM ANCIENT CITY

The use of Geographic Information Systems (GIS), which have developed rapidly in recent years, in archaeological sites provides a basis for many studies. It is important to produce the permanent records of archaeological sites for the management cultural heritage. While many methods are used to produce permanent records and boundaries, photogrammetry and remote sensing techniques have begun to be preferred within the process by considering their advantages such as low cost, saving time, and completing studies on cultural heritage without contact. In this study, a Digital Elevation Model (DEM) and Orthomosaic were produced using an Unmanned Aerial Vehicle (UAV) in Anemurium Ancient City located in Mersin province. These data were used as a basis, and a relational database was created for GIS. Thus, an inventory study of all stone buildings and roads in the area was conducted, and the data sets were created according to the quality of the remains. Furthermore, the stone buildings in the ancient city were named on an address basis, and a relational database including the boundaries of the country, province, district, and ancient city area was created. This study serves as a guide for studies to be conducted on the management of archaeological sites.

Keywords:

GIS, Mapping, UAV, Archaeology, Database,

PDF

___

Arias, V., 2013. Application of GIS and Spatial Data Modeling to Archaeology: A Case Study in the American South-west. University of New Mexico UNM Digital Repository, New Mexico.
Avdan, U., Gülşen, F. F., Ergincan, F., Çömert, R., 2014. Arkeolojik Alanlarda Taş Yapılarının Çıkarılmasında İnsansız Hava Araçlarının Kullanılması (Anavarza örneği). HKMO Mühendislik Ölçmeleri STB Komisyonu 7. Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, 15-17 Ekim 2014, Hitit Üniversitesi, Çorum.
Bendea, H., Chiabrando, F., Tonolo, F.G., Marenchinoa, D., 2007. Mapping of Archaeological Areas Using a Low-Cost UAV the Augusta Bagiennorum Test Site. XXI International CIPA Symposium, Athens, Greece, 1–6.
Conolly, J., Lake, M., 2006. Geographic Information Systems in Archaeology, Putting GIS to Work in Archaeology, Cambridge University Press, Cambridge, 33-50.
Cryderman, C, Mah, S.B., Shufletoski, A., 2014. Evaluation of UAV Photogrammetric Accuracy for Mapping and Earthworks Computations, Geomatica, 68 (4), 309-317.
Draeyer, B., Strecha, C., 2014. White paper: How Accurate are UAV Surveying Methods? Pix4D White paper, February.
Girişken, M. U., 2010, Türkiye’de Kültürel Mirasın Korunmasında Yaşanan Sorunlar ve Jeodezik Yaklaşımlar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Türkiye.
Güleç, Ö., Tokat, S., Akyol, E., Söğüt, B., Alkan, M., 2015. Tarihi Yerleşim ve Arkeolojik Yapı Bilgi Sistemi: Denizli İli Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15, 12-20.
İncekara, S., Karakuyu, M., Karaburun, A., 2009. Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Yaparak Öğrenmeye Bir Örnek: Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Proje Temelli Öğrenimde Kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (30), 305-322.
Kısaağa, M. G., 2016. Arkeolojik Uygulamalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Yoluyla Mekana Yönelik Analizler: Knidos Arkeolojik Alan Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Türkiye.
Levent, M. A., 2009. Arkeolojik Araştırmalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri Ile Veritabanı Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Türkiye.
Liritzis, I., Al-Otaibi, F.M., Volonakis, P., Drivaliari, A., 2015. Digital Technologies and Trends in Cultural Heritage. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 15 (3), 313-332.
Sevin, V., 1999. Arkeoloji Bilimi, Tanım, Çalışma Alanı ve Yöntemleri, Temel Kavramları. Arkeolojik Kazı Sistemi El Kitabı, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Tekocak, M., 2019. Akdeniz’de Bir Liman Kenti: Anemurium. Selçuk Bakış Dergisi, 48, 65-76.
Tercan, E., 2017. İnsansız Hava Aracı Kullanılarak Antik Kent ve Tarihi Kervan Yolunun Fotogrametrik Belgelenmesi: Sarıhacılar Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi 5 (3), 633-642.
Torun, A., 2017. İnsansız Hava Aracı (İHA) Sektörü Ve İHA Fotogrametrisinin Ölçme Bağlamında Konumlandırılması. 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 3-6 Mayıs 2017, Ankara.
Türk, T., 2018. İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri ve Arkeolojik Alanlarda Gerçekleştirilen Çalışmalar. Arkeolojik Çalışmalarda Harita ve Geoinformasyon Teknolojilerinin Kullanımı Semineri, Ekim-2018, Aydın.
Ulvi, A., Yakar, M., Yiğit, A., Kaya, Y., 2020. İHA ve Yersel Fotogrametrik Teknikler Kullanarak Aksaray Kızıl Kilisenin 3B Modelinin ve Nokta Bulutunun Elde Edilmesi. Geomatik, 5 (1), 19-26.
URL: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/6888/mod_resource/content/2/Konu%202.pdf. (Date accessed: 01.12.2020)
Voltolini, F., Rizzi, A., Remondino, F., Girardi, S., Gonzo, L., 2007. Integration of Non-Inavsive Techniques for Documentation and Preservation of Complex Architectures and Artworks. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 36(5/W47).
Yakar, M., Mırdan, Ö., 2017. Tarihi Eserlerin İnsansız Hava Aracı ile Modellenmesinde Karşılaşılan Sorunlar. Journal of Geomatics, 2 (3), 118-125.