Mali Tabloların Çağdaşlaşması ve Sürdürülebilirlik Raporlamaları Karşısında Türk Muhasebe Düşüncesindeki Gelişmeler

Dengeli kalkınmada ekonomik, çevresel ve sosyal etkenler giderek önemini artırmakta ve muhasebe teori ve uygulamaları da giderek konu ile daha yakından ilgilenmektedir. Bu konuda International Federation of Accounting (IFAC) ın 2014 yılında finansal raporlama için yeni bir yol haritasına ihtiyaç var mı? başlığı altında başlattığı çalışma ve Global Reporting Initiative (GRD) ın sürdürülebilirlik raporları konusunda yaptığı çalışmalar dikkati çekicidir. GRD, bu amaçla 2002-2013 yılları arasında dört kılavuz yayınlamıştır. Giderek geliştirilen bu kılavuzlarda, olağan muhasebe bilgileri yanında, özel çevresel muhasebe raporlarından ve uluslararası muhasebe standartlarından söz edilmekte ve bir de Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ve Dünya Sürdürülebilirlik Konseyi (WBCSD) tarafından geliştirilen muhasebe ve raporlama standartlarından yararlanılması gerektiği belirtilmektedir.Bu ileri düzeydeki muhasebe bilgilerinden yararlanılarak dünyada birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de sürdürülebilirlik raporlarının düzenlenmesine çalışılmaktadır. Ama Türkiye’de düzenlenen raporlarda GRD kılavuzunda yer alan muhasebe bilgilerine az yer verildiği ve bu raporlarda sürdürülebilirlik kavramından daha fazla, şirketin tanıtımının öne çıktığı gözlenmektedir.Bunun nedenleri arasında, sürdürülebilirlik raporlamalarına yeni başlanmış olması yanında, muhasebe uygulamalarının alt yapısındaki eksikliklerin de rolü olduğu görülmektedir. Muhasebe uygulamalarındaki çağdaşlaşma ihtiyacındaki artışın, Cumhuriyet’in ilanından (1923) sonra, muhasebe uygulamalarının, işletme yönetimi ve kamunun aydınlanması ilkelerinden daha fazla, vergicilik açısından ele alınmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.Ancak XXI. yüzyılda Türkiye’nin dışa açılmaya başlaması sonucunda küreselleşme olgusunun gündeme geldiği ve 2011 yılında kabul edilen yeni Türk Ticaret Kanunu ile uluslararası muhasebe ve denetleme standartlarına dayalı uygulamalara başlandığı görülmektedir. Uluslararası muhasebe standartları henüz az sayıda kuruluş tarafından uygulanmakta ise de, ihtiyaçlar doğrultusunda bu uygulamaların giderek gelişeceği ve daha çağdaş muhasebe uygulamalarının yapılacağı ve daha kaliteli sürdürülebilirlik raporlarının hazırlanabileceği beklentisi vardır.

Developments in Turkish Accounting Thought Against Sustainability Reporting and Modernization of Financial Statements

Economic, environmental and socialfactors are everincreasing in importance in a balanced development, and accounting theory and practices are increasingly more closely concerned with the issue. In this subject, the work that the International Federation of Accountants (IFAC) in 2014 started under the title of ‘Is there any need for a new roadmap for financial reporting?’ and studies about sustainability reports that the Global Reporting Initiative (GRI) had done, are remarkable. GRI published four guides for this purpose between the years 2012-2013. In these guides that are reformed continually, besides the usual accounting knowledge there is mention of international accounting standards; and it is also implied that private environmental accounting reports have made use of the accounting and reporting standards developed by the World Resources Institute (WRI) and World Sustainability Council (WBCSD). By benefitting from this advanced accounting knowledge, as so in many countriesin the world it is also so in Turkey as well, the regularization ofsustainability reports have been a matter of study. However, it has been monitored that accounting information taking GRI guidelines is given limited space in the reports regulated in Turkey and the introduction of the company has become prominent, more than the concept of sustainability, in these reports. Among these reasons, besides having just begun sustainability reporting, it is seen that there are absences in the substructure of accounting practices. It has been understood that the increase in the need for modernization in accounting practices and thought stems from its being handled in terms of taxation, after the proclamation of the Republic (1923), more than the principles of business management and for public disclosure. However, in the 21st century as a result Turkey’s opening up to foreign countries, it has been seen that implementations based on international accounting and supervising standards with the new Turkish Commercial Code accepted in 2011, have begun and globalization has come to the fore. Even if the international accounting standards have been applied only by a few corporations yet, there is the prospect that more qualified sustainability reports can be prepared and more modern accounting implementation will be done and these practices will improve gradually in line with requirements.