Fatma TEMELLİ, Ferhat ÖZBAY, Bilgehan TEKİN

TÜRK KATILIM BANKACILIĞI SEKTÖRÜNDE SERMAYE YETERLİLİK ORANININ BELİRLEYİCİLERİ: PANEL VERİ ANALİZİ

Sermaye hareketlerinin hız kazanmasıyla birlikte diğer sektörler olduğu gibi bankacılık sektörü deönemli ölçüde etkilenmiştir. Bu doğrultuda, bankaların taşıdıkları riskler artmış ve çeşitlenmiştir. Sermayeyeterliliği, bankaların karşılaşabileceği risklerden dolayı ortaya çıkabilecek zararlara karşı yeterliözkaynağa sahip olmalarıdır. Sermaye yeterlilik oranı, bir bankanın risk ağırlıklı kredi risklerininyüzdesi olarak ifade edilen kullanılabilir sermayesinin bir ölçümüdür. Bankalar açısından en önemlifinansal göstergelerden birisi olan sermaye yeterlilik oranı, banka bilgi kullanıcılarına önemli bilgilersağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı Basel kriterleri dışındaki faktörlerin sermaye yeterlilik oranı üzerindekietkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu çalışmada, Türkiye’deki katılım bankalarınınsermaye yeterlilik oranının belirleyicileri 2010Q1-2018Q3 dönemleri için panel veri analizi ile araştırılmıştır.Bu doğrultuda, Türkiye’de faaliyet gösteren Albaraka Türk, Kuveyt Türk ve Türkiye Finanskatılım bankalarına ait veriler kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; özkaynak getiri oranı ve krediler/varlıklar (kredi oranı) oranının sermaye yeterlilik oranı üzerindenegatif bir etkiye sahip olduğu görülürken, aktif getiri oranı ve toplam aktiflerin ise sermaye yeterlilikoranı üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu görülmüştür. Takipteki kredi/toplam kredi oranının ise sermayeyeterlilik oranı üzerinde istatistiki olarak anlamsız olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler:

Katılım Bankacılığı Sektörü, Sermaye Yeterlilik Oranı, Panel Veri Analizi

THE DETERMINANTS OF CAPITAL ADEQUACY RATIO IN TURKISH PARTICIPATION BANKING SECTOR: PANEL DATA ANALYSIS

With the acceleration of capital movements, the banking sector has also been affected significantly, asis the case with other sectors. Accordingly, the risks arising out of banks have increased and becomediversified. The capital adequacy means that banks have sufficient equity in the face of losses that mayarise out of the risks. The capital adequacy ratio is a measurement of a bank’s available capital whichis expressed as a percentage of a bank’s risk-weighted credit exposures. Capital adequacy ratio, one ofthe most important financial indicators for banks, provides important information to bank informationusers. The purpose of this study is to reveal whether factors other than Basel criteria affect the capitaladequacy ratio. In this study, the determinants of the capital adequacy ratio of participation banksin Turkey were tested with panel data analysis for the 2010Q1-2018Q3 periods. In this context, theparticipation banks, Albaraka Turk, Kuveyt Turk and Türkiye Finans, which have been operating inTurkey, were analyzed in terms of financial indicators through using data analysis. As a result of theanalysis, it was seen that the return on equity and the ratio of loans/assets (loan ratio) have a negativeeffect on the capital adequacy ratio while it was observed that the rate of return on assets and totalassets have a positive effect on the capital adequacy ratio. Non-performing loan ratio / total loan ratiois statistically insignificant on the capital adequacy ratio.

PDF

___

Abba, G. O., Zachariah, P. & Inyang, E. E. (2013). Capital Adequacy Ratio and Banking Risks in the Nigeria Money Deposit Banks. Research Journal of Finance and Accounting, 4(17), 17-25.
Abusharba, M. T., Triyuwono, I., Ismail, M. & Rahman, A. F. (2013). Determinants of capital adequacy ratio (CAR) in Indonesian Islamic commercial banks. Global Review Of Accounting And Finance, 4(1), 159-170.
Afşar, A. & Karaçayır, E. (2018). Türk Bankacılık Sektöründe Sermaye Yeterlilik Oranının Belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 149-160.
Aka, K. (2019). Banka Karlılığının Belirleyicileri: Türk Bankacılık Sektöründeki Katılım Bankaları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Social Sciences Research Journal, 8(3), 21-39.
Aktas, R., Bakin, B., & Celik, G. (2015). The Determinants Of Banksâ€™ Capital Adequacy Ratio: Some Evidence From South Eastern European Countries. Journal of Economics and Behavioral Studies, 7(1), 79-88.
Albayrak, R. A. & Eren, M. (2020). Türkiye’deki Katılım Bankacılığı Sektöründe Sermaye Yeterliliği Oranı İle Karlılık, Aktif Kalitesi Ve Likidite İlişkisi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 31-49.
Aldohni, A. K. (2015). The Quest for a Better Legal and Regulatory Framework for Islamic Banking. Ecclesiastical Law Journal, 17(01), 15-35.
Al-Tamimi, K. A. M., & Obeidat, S. F. (2013). Determinants of capital adequacy in commercial banks of Jordan an empirical study. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 2(4), 44- 58.
Altıntaş, A. (2006). 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu, Basel I ve Basel II Düzenlemeleri Çerçevesinde Bankacılıkta Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği, Ankara, Turhan Kitabevi.
Avcı, T. (2020). Katılım Bankacılığı Sektörünün Gelişimi Ve İşleyişi: Ülkeler Bazında Finansal Analizler. Ankara: Gazi Kitapevi.
Balkanlı, C. & Yardımcıoğlu, F. (2020). Katılım Bankası Çalışanlarının İslami Finans Hassasiyeti Üzerine Bir Araştırma. Düzce İktisat Dergisi, 1(1), 24-56.
Baltagi, B. H. & Wu, P. X. (1999). Unequally Spaced Panel Data Regressions with AR (1) Disturbances. Econometric Theory, 15(6), 814-823.
Baltagi, B. H., (2008), Econometrics, (Fourth Edition), Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Bateni, L., Vakilifard, H., & Asghari, F. (2014). The influential factors on capital adequacy ratio in Iranian banks. International Journal of Economics and Finance, 6(11), 108-116.
Batır, T. E., & Güngör, B. (2016). Türkiye’de Bankaların Kârlılık Belirleyicilerinin Katılım Bankaları ve Mevduat Bankaları Bazında Karşılaştırılması. Bankacılar Dergisi, 99, 74-98.
BDDK, (2005). 10 Soruda Yeni Basel Uzlaşısı (Basel II).
Bhargava, A., Franzini, L. & Narendranathan, W. (1982). Serial Correlation and The Fixed Effects Model. The Review of Economic Studies, 49(4), 533-549.
Bokhari, I. A., SyedMuhamad & Sultan, K. (2012). Determinants of capital adequacy ratio in banking sector: An empirical analysis from Pakistan. Academy of Contemporary Research Journal, 2(1), 1-9.
Büyükşalvarcı, A. & Abdioğlu, H. (2011). Determinants of capital adequacy ratio in Turkish Banks: A panel data analysis. African Journal of Business Management, 5(27), 11199-11209.
Chioma, A. V., Okoye, N. E., Chidume, A. J. & Nnenna, O. G. Assessing The Effect Of Capital Adequacy Risk And Liquidity Risk Management On Firm Value Of Deposit Money Banks In Nigeria.
Citak, F. & Goker, I. E. K. (2020). Bankacılık Sektöründe Sermaye Yeterlilik Rasyosunu Belirleyen Faktörlerin Analizi. Business and Economics Research Journal, 11(1), 169-185.
Erdoğan, A. (2014). Basel Kriterlerinin Bankacılık Sektörüne Etkisi Ve Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Basel Kriterlerine Uyum Süreci. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 141-182.
Ersoy, H. (2011). Türk Bankacılık Sisteminde Sermaye Yeterliliği Ve Basel Standartları. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(10), 53-72.
Güriş, S. (2018). Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Der Yayınevi.
Görmüş, Ş. ve Yabanlı, A. (2019), Katılım Bankacılığı Eko Sisteminin Gelişimi, Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı, Ed.ler: Şakir Görmüş, Ahmet Albayrak ve Aydın Yabanlı, İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Yayınları
Hausman, J. A. 1978. “Specification Tests in Econometrics.” Econometrica 46(6):1251–71.
Hazar, A., Babuşçu, Ş., Tekindal, M. A. & Köksal, M. O. (2018). Bankacılık Sektöründe Sermaye Yeterliliği Rasyosunu Belirleyen Risklerin Analizi. Uluslararası İktisat ve İncelemeler Dergisi, (20), 135-150.
Kaya, Y.T. (2002). Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri: 1997-2000, BDDK Mali Sektör Politikası Dairesi Çalışma Raporları, 2002/1.
Kılcı, E. N. (2019). Türk bankacılık sektöründe 1980-2017 döneminde sermaye yeterliliği ve karlılık arasındaki ilişkinin analizi: Fourier Yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 61-73.
Koç, Y. D. & Karahan, F. (2017). Türk Bankacılık Sek¬töründe Finansal Sağlamlığın Belirleyicileri. Inter¬national Journal Of Academic Value Studies, 3(15), 148-153.
Mekonnen, Y. (2015). Determinants of capital adequacy of Ethiopia commercial banks. European Scientific Journal, 11(25), 315-331.
Mermod, A. Y. & Ceran, M. (2011). Basel III Doğrultusunda Bankacılık Riskleri ve Sermaye Yeterliliği; Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2(4), 29-38.
Nuviyanti, N., & Anggono, A. H. (2014). Determinants of capital adequacy ratio (car) in 19 commercial banks (case study: period 2008–2013). Journal of Business and Management, 3(7), 752-764.
Octrina, F. & Mariam, A. G. S. (2021). Islamic Bank Efficiency in Indonesia: Stochastic Frontier Analysis. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 8(1), 751-758.
Özbay, F. & B. Oğuztürk. (2020). “Panel Veri Modellerinde Sapmalara Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Statik ve Dinamik Panel Veri Modelleri Üzerine Bir İnceleme.” 373–92 in İktisadi ve İdari Bilimlerde Teori ve Araştırmalar II. Ankara: Gece Kitaplığı.
Özbay, F., Oğuztürk, B.S & Sezgin, A. (2020). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan G20 Ülkelerinin İnovasyon Çıktılarını Etkileyen Faktörlerin Bilgi Üretim Fonksiyonu ile Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3874-3900.
Özer, A. & Özer, N. (2018). Türk Bankacılık Sektöründe Sermaye Yapısının Belirleyicileri. Icpess 2018 Proceedings Volume 2: Ecomonic Studies, 180-194.
Pehlivan, P. (2016). Türkiye’de Katılım Bankacılığı ve Bankacılık Sektöründeki Önemi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 31, 296-324.
Reis, G. & Kötüoğlu, R. (2016). Türk Bankacılık Sektörünün Sermaye Yeterliliği Davranışı. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(3), 101-110.
Rockwell, R. C. (1975). Assessment of multicollinearity: The Haitovsky test of the determinant. Sociological Methods & Research, 3(3), 308-320.
Sarıgül, H. (2012). Basel Düzenlemeleri’nin KOBİ’lerim Muhasebe ve Finansal Raporlama Uygulamalarına Etkileri. Konya: Eğitim Kitabevi.
Shingjergji, A. & Hyseni, M. (2015). The determinants of the capital adequacy ratio in the Albanian banking system during 2007-2014. International Journal of Economics, Commerce and Management, 3(1), 1-10.
Smolo, E. & Mirakhor, A. (2010). The Global Financial Crisis and Its Implications for the Islamic Financial Industry. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 3(4), 372-385.
TBB, (2013). Basel II ve III nedir?, Risk Yöneticileri Derneği, https://www.tbb.org.tr/content/upload/konferanssunumlari/127/tbb-tim_basel.pdf [Erişim Tarihi: 26. 01.2021].
TCMB, (2010). Finansal İstikrar Raporu, Finansal İstikrar, Sayı: 11, Aralık. http:// www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/ Fir_TamMetin11.pdf (15.12.2020).
TKBB (2018). https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/TKBB-Katilim-Bankaciligi-Nedir-Brosur.pdf, [Erişim Tarihi: 14.12.2020].
Torres-Reyna, O. (2007). Panel data analysis fixed and random effects using Stata (v. 4.2). Data & Statistical Services, Priceton University, 112.
Wooldridge, J. M. (2010). Econometric analysis of cross section and panel data. MIT press.
Yaffee, R. (2003). A primer for panel data analysis. Connect: Information Technology at NYU, 1-11.
Yayla, M. & Kaya, Y. T. (2005). “Basel II, Ekonomik Yansımaları ve Geçiş Süreci”, ARD Çalışma Raporları, Ankara: BDDK Araştırma Dairesi Yayınları, Yayın No: 2005/3.
Yıldırım, O. (2015). Türk Bankacılık Sisteminde Basel Kriterleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(609), 9-21.