Maden işletmelerinde maden sahasının ıslahı ve kapama faaliyetlerine ilişkin maliyetlerin raporlanması ve ums'ye uyumun incelenmesi: Türkiye örneği

Gün geçtikçe hızlanan sanayileşme, teknolojik gelişmelerin uluslararası ticareti kolaylaştırması, hızlı nüfus artışına bağlı olarak ulusal ve uluslararası pazarların genişlemesi doğal kaynakların daha hızlı tüketilmesine neden olmaktadır. Bu hızlı tüketimin yarattığı olumsuz etkilerin en aza indirimine yönelik düzenlemeler son yıllarda dünyada olduğu gibi ülkemizde de oldukça hızlanmış, kanunlar ve yönetmeliklerle yeni uygulamalar gündeme gelmiştir. Bu yönetmeliklerden biri de 2007 yılında yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanununa dayandırılarak hazırlanmış Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği dir. Bu yönetmelik çerçevesinde hazırlanan Doğaya Yeniden Kazandırma Planı ile kullanılan maden sahalarının mümkün olduğu kadar faaliyet öncesindeki ekolojik durumuna yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu makalede Doğaya Yeniden Kazandırma Planının getirdiği yükümlülüklere ilişkin gider karşılığı ve bu konuda finansal tablo dipnotlarında açıklanan bilgilerin Uluslararası Muhasebe Standarları ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına(UMS/UFRS) uyumlu olup olmadığı incelenmiştir. Borsa İstanbulun uyguladığı sektör kırılımı dikkate alınarak yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 2008 yılından başlanarak 2013 yılına kadar madencilik ile maden işletim hakkı olan taş ve toprağa dayalı sanayi sektörü şirketlerinin finansal tablo dipnotları analiz edilmiştir. Özellikle Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi(ESMA)nin genel olarak dipnotlarda yeterli bilgiye ver verilmediği eleştirisi Doğaya Yeniden Kazandırma Planı ve maden rehabilitasyonu özelinde çalışılmış, araştırma ise şirketlerin çoğunlukla yeterli bilgi vermediği ama bilgi sunan şirket sayısının arttığı tespit edilmiştir.

Analysis of disclosures about mine site rehabilitation: Turkey case

Rapidly growing industrialization, facilitation of international trade due to technological improvements and expansion of national and international markets which depend on growth of population cause depletion of natural resources. Implementation of numerous arrangements to decrease the negative effects of the depletion has fairly increased in Turkey as the whole world and new applications within law and regulations have become a current issue. One of these regulations is the Regulations on the Rehabilitation of Degraded Land Due To Mining Activities based on Environment Law No. 2872 which entered in force in 2007. By a Nature Rehabilitation Plan prepared based on these regulations, it is aimed to restore areas as close to its original condition as possible. In this study, the reflection of the obligations occurred because of these regulations on financial statements and disclosures of firms operating in mining and manufacture of non-metallic mineral products sectors with mining rights listed on the Turkish Stock Exchange are analyzed starting with the regulation effective year, 2008 until 2013. In the study, provisions and disclosures related with these regulations are analyzed in the light of International Accounting Standards and International Reporting Standards (IAS/IFRS). Authorities of stock exchanges like Capital Markets Board of Turkey and The European Securities and Markets Authority state that disclosures in general are not sufficient, in this study financial disclosures are analyzed especially regarding to Nature Rehabilitation Plan and provisions for site rehabilitation. In general we can say that in general most of the firms are not reporting enough disclosures but the number of the firms following the requirements of IAS/IFRS for rehabilitation provision is increasing.

PDF

___

Al-Shammari, Bader, (2011), Factors Influencing the Extent of Mandatory Compliance with International Financial Reporting Standards: The Case of Kuwaiti Listed Companies, Journal of International Business and Economics, Cilt: 11, Sayı: 4, s. 11-31.

Al-Shammari, Bader, Philip Brown, Ann Tarca, (2008), An Investigation of Compliance with International Accounting Standards by Listed Companies in the Gulf Co-Operation Council Member States, The International Journal of Accounting, 43, s.425-447.

Bayırlı, Rıdvan, (2011), Açık Ocak Maden İşletmeciliğinde Üretim Öncesi Dönem Muhasebe ve Finansal Raporlama Uygulamaları, Gazi Kitabevi, Ankara.

Blacconiere, G. Walter, Patten, M. Dennis, (1994), Environmental disclosures, regulatory costs, and changes in firm value, Journal of Accounting and Economics, Cilt:18, Sayı:3, s.357-377.

Buyruk, Ayşe Nur, (2013), Muhasebe Standartlarına Göre Maden Kaynaklarının Araştırılması, Değerlendirilmesi, Dekapaj İşlemleri Ve Muhasebeleştirilmesi, International Journal of Social Science, Cilt: 6, Sayı: 3, s. 77- 90.

Cormier, Denis, Magnan, Michel, (1997), Investors assessment of implicit environmental liabilities: An empirical investigation, Journal of Accounting and Public Policy, Cilt:16, Sayı:2, s.215-241.

Cortese, L. Corinne, Irvine, J. Helen, Kaidonis, A. Mary, (2007), Standard Setting for the Extractive Industries:ACritical Examination, TheAustralasian Accounting Entities Finance Journal, Volume:1, Sayı:3, s.110.

Cortese, L. Corinne, Irvine, J. Helen, Kaidonis, A. Mary, (2009), Extractive industries accounting and economic consequences: Past, present and future, Accounting Forum, Sayı:33, s.27-37.

Cortese, L. Corinne, Irvine, J. Helen, Kaidonis, A. Mary, (2010), Powerful players: How constituents captured the setting of IFRS 6, an accounting standard for the extractive industries, Accounting Forum Sayı: 34, s. 76-88.

Çevre ve Orman Bakanlığı, Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarih: 14.12.2007, Sayı: 26730.

Deloitte, Tracking the Trends 2013: The top 10 issues mining companies may face in the coming year, https://www.deloitte.com/assets/DcomSouthAfrica/Local%20Assets/Documents/Tracking%0trendsFI- NAL%20localisedpdf.pdf, (Erişim Tarihi: 15 Ocak 2014).

Demir Volkan, Bahadır Oğuzhan (2014), An Investigation of compliance with International Financial Reporting Standards by listed companies in Turkey. Accounting and Management Information System, Cilt:13, Sayı:1, s.4-14.

The European Securities and Markets Authority (2013), Review of the comparability and quality of disclosures in 2012, http://www.esma.europa.eu/content/ESMA-Financial-institutions-must-improve-financial-statement-disclosures, (Erişim Tarihi: 1 Aralık 2014).

Glaum, Martin, Street, Donna L. (2003), Compliance with the disclosure requirements of Germanys New Market: IAS versus U.S. GAAP, Journal of International Financial Management and Accounting, Cilt:14, Sayı:1, s.6474.

Horngren, Charles T., (1973), The Marketing of Accounting Standards, Journal of Accountancy, s.61-66.

Hossain, Mohammed, Helmi Hammami, (2009), Voluntary Disclosure in the Annual Reports of an Emerging Country: The Case of Qatar, Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 25, s.255-265.

Karapınar, Aydın, (2001), Ülkemiz Muhasebe Politikaları Açısından Ulusal Ve Uluslararası Uyumu, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, s.95-110.

Karapınar, Aydın, Zaif, Figen ve Torun, Salih, (2010), Maden İşletmelerinde Uygulanan Muhasebe Politikaları Ve Uluslararası Finansal Raporlama Standardı-6nın Getirdiği Düzenlemeler, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:12/3. s. 43-68.

Karapınar, Aydın, Zaif, Figen ve Torun, Salih, (2012), Accounting Policies in the Extractive Industry: A Global and a Turkish Perspective, Australian Accounting Review, Cilt:22, Sayı:1, s.40-50.

Karapınar, Aydın, Zaif, Figen, (2008), Spk Düzenlemeleri Açısından Gelir Tablosunda Yer Alan Bilgilerin Sunumu Ve İMKBde Bir İnceleme, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Sayı: 2, s.25-54.

KPMG (2013), The KPMG Survey of Corporate Responsibility Reporting, http://www.kpmg.com/global/en/issuesandinsights/articlespublications/corporate-responsibility/pages/corporate-responsibility-reporting- survey-2013.aspx (Erişim Tarihi: 28 Aralık 2014).

Mautz, Robert K., (1974), The Other Accounting Standards Board, Journal of Accountancy, s.56-60.

Örten,Remzi, Kaval, Hasan Ve Karapınar, Aydın (2007). Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları TMS-TFRS, Gazi Kitabevi, Ankara.

Özkan, Azzem ve Aksoylu, Semra, (2012), Madencilik Endüstrisi: Muhasebe Ve Finansal Raporlama, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt.14, s.77-97.

Sağlam, Necdet, Şengel, Salim ve Öztürk Bünyamin (2007) UFRS/UMS Uyumul Türkiye Muhasebe Standartları Uygulaması, Maliye Hukuk Yayınları, Ankara.

Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği, Seri: XI, No: 29, http://www.spk.gov.tr/apps/MevzuatEski/PrinterFriendly.aspx?nid=151111&submenuheader=null (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

Sermaye Piyasası Kurulu, Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ, Seri: XI, No: 25, http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=589&fn=589.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

Sermaye Piyasası Kurulu 2009, Bülten 2009/2, http://www.spk.gov.tr/apps/haftalikbulten/displaybul- ten.aspx?yil=2009&sayi=2&submenuheader=null, (Erişim Tarihi: 17 Aralık 2014).

Street Donna L., Gray, Sidney J. (2001), Observance of international accounting standards: Factors explaining noncompliance, ACCA Research Report No. 74, The Association of Chartered Certified Accountants.

TFRS 6 Maden Kaynaklarının Araştırılması ve Değerlendirilmesi, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TFRS/TFRS_6.pdf (Erişim Tarihi: 17Ocak 2014).

TMS 1 Finansal Tabloların Sunuşu, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS1.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

TMS 8 Muhasebe Politikaları, , Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler Ve Hatalar, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS8.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

TMS 16 Maddi Duran Varlıklar, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS16.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

TMS 37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar Ve Koşullu Varlıklar, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu, http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS37.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, Kamu Gözetimi Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumu http://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS38.pdf (Erişim Tarihi: 17 Ocak 2014).

Tolga, Büke, (2014), UFRS Dipnot Açıklama Gerekliliklerine Uyum: Literatür Araştırması, Mali Çözüm Dergisi, s.179-190.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, (2010) Madencilik Sektöründeki Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu, Mayıs 2010.

Wise, T., and Spear, N. (2000), Accounting for extractive industries: An Australian perspective, Petroleum Accounting and Financial Management Journal, Cilt:19, Sayı:1, 3053.