MUHAFAZAKÂR BİR SİYASÎ DÜŞÜNÜR OLARAK HALİDE EDİP ADIVAR

Fikrî ve edebî eserleri gözden geçirildiğinde Halide Edip'in hayatının her döneminde belli temalar üzerinde yoğunlaştığı görülür: Doğu-Batı meselesi, eğitim ve kadın, kültür ve medeniyet, fert ve cemiyet, hürriyet ve demokrasi. Burada muhafazakâr siyasî düşünür kimliğine bir örnek teşkil etmesi bakımından Halide Edip'in Türk Modernleşmesi ve Batılılaşmaya ilişkin fikirlerini, Türkiye'de Şark, Garp ve Amerikan Tesirleri (1955) kitabını esas alarak irdelemeye çalışacağım. Halide Edip'in 1939'da Türkiye'ye döndükten sonra kaleme almaya başladığı anlaşılan kitap, kısmen daha önce İngilizce yayınladığı kitaplarını (Turkey faces West (1930) ve Conflict of East and West in Turkey (1935)] temel alıyor. Rauf Orbay'a ithaf edilen ve Muhafazakârlık düşüncesinin mimarı Edmund Burke'ten bir alıntıyla başlayan kitabın "fikri âmilleri arasında, Edmund Burke'ün cemiyet, millet, devlet hakkındaki bütün zaman için cari olacak kanaatine olan inanç" başta gelmektedir.

___

  • Gökhan Çetinsaya, "MUHAFAZAKÂR BİR SİYASÎ DÜŞÜNÜR OLARAK HALİDE EDİP ADIVAR", Muhafazakar Düşünce, Yıl: 2, Sayı: 5, 2005.